اجاره فرعی و انتقال عقد اجاره در فقه اسلامی، حقوق ایران و مصر

نویسندگان

1 استاد یار گروه حقوق خصوصی دانشکده الهیات و علوم انسانی دانشگاه پیام نور

2 کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

فقهای اسلامی در اینکه مستأجر می تواند آنچه را که خود اجاره کرده است به دیگری اجاره دهد، اتفاق نظر دارند. اما در چگونگی این تصرف مستأجر هم عقیده نیستند. بعض از فقهای عامه، اجاره مستأجر را هنگامی صحیح می دانند که او عین مستأجره را قبض نموده باشد. برخی از اینان نیز در اینکه آیا طرف قرارداد مستأجر می‌تواند مؤاجر باشد یا خیر، نظریه‌های متفاوتی را بیان داشته‌اند. فقهای امامیه نه قبض عین مستأجره را لازم دانسته‌اند و نه آنکه طرف قرارداد اجاره فرعی الزاما باید ثالث باشد.فقهای امامیه، در تسلیم عین مستأجره به مستأجر فرعی بدون اذن و یا اجازه مؤاجر هم عقیده نیستند. قانون مدنی ایران به همان طریقی موضوع را در ماده 474 مقرر داشته که فقهای امامیه عنوان نموده‌اند. علی‌رغم عهدی بودن عقد اجاره در حقوق مصر،  قانون مدنی این کشور در ماده593  نیز چنین حقی (اجاره فرعی) را برای مستأجر در نظر گرفته و به صراحت از انتقال عقد اجاره توسط مستأجر که ماهیت و آثاری متفاوت از اجاره فرعی دارد، نیز صحبت به میان آورده است.در حقوق این کشور( بر خلاف حقوق ایران)  اصل جواز انتقال قرارداد اجاره می‌باشد. با توجه به عهدی بودن عقد اجاره در حقوق این کشور طرف قرارداد مستأجر در هیچ صورتی نمی‌تواند مؤاجر باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

1

فهرست منابع
الف( فارسی
.5 اجتهادی، عباس؛گزیده آراء دادگاه های حقوقی، جمعی از قضات، چ اول، تهران، نشر
میزان، 5999 ش.
.0 امامی، حسن؛ حقوق مدنی، چ نوزدهم، تهران، کتاب فروشی اسلامی ، 5921 ش.
.9 رادان جبلی،علی؛ )انتقال مورد اجاره به شریک، انتقال به غیر نیست(، مجل
دادرسی، ش 90 ، خرداد و تیر 5920 ش.
.9 شعاریان، ابراهیم؛ انتقال قرارداد، چ اول، تبریز، انتشارات فروزش، 5922 ش.
.1 کاتوزیان، ناصر؛ حقوق مدنی، عقود معین 5، چ نهم، تهران، شرکت سهامی انتشار،
5929 ش.
.1 کاتوزیان، ناصر؛حقوق مدنی، اعمال حقوقی، چ دوازدهم، تهران، شرکت سهامی انتشار،
5921 ش.
.9 محقق داماد، مصطفی؛ قواعد فقه )بخش مدنی(، چ چهاردهم، مرکز نشر علوم
اسلامی، 5921 ش.
.2 ، مقدم، عیسی؛ )انتقال قرارداد(، مجل دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 99
ش 9،5921 ش.
ب( عربی
.3 ابن نجیم، زین الدین؛ البحر الرائق شرح کنز الدقائق، چ سوم، بیروت، دارالمعرف ،
5339 م.
.52 بصری، ابن جلاب؛ التفریع، چ دوم، بیروت، دار الغرب الإسلامی، 5922 ق.
.55 بهوتی؛ کشاف القناع، چ اول، بیروت، عالم الکتب، 5952 ق.
.50 بنداری، محمد ابرهیم؛ )الدعوای المباشره للمؤاجر الأصلی ضد المستاجر من
الباطن درسه مقارنه فی القانونین المصری و الفرنسی(، ش 12 ، مجل الشریع و
القانون، 5900 ق.
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 76 اجاره فرعی و انتقال عقد اجاره در فقه اسلامی...
029
.59 نجم بن شاس، جلال الدین عبدالله؛ عقد الجواهر الثمینه، چ اول، بیروت، دارالغرب
الاسلامی، 5951 ق.
.59 حسینی عاملی، محمد جواد؛ مفتاح الکرامه، مؤسس آل بیت، 5955 ق.
.51 حطاب الرعینی؛ مواهب الجلیل لشرح مختصر الخلیل، چ سوم، دارالفکر، 5330 م.
.16 خویی، ابوالقاسم؛ کتاب الاجاره، انتیارات لطفی، 1365 ش.
.59 دیاب، محمد ریاض؛ القانون المدنی الاهلی و المختلط )کتاب البیع و الایجار(،
الهلال بالفجال بمصر، 5350 م.
.52 سنهوری، عبدالرزاق احمد؛ الوسیط فی شرح القانون المدنی، بیروت، دارالاحیاء الترام
العربی، 5310 م.
.53 شحات ، شفیق؛ النظریه العامه للالتزامات فی الشریعه الاسلامیه، قاهره، نشر
مطبع الاعتماد، بی تا.
.02 اشربینی الخطیب؛ مغنی المحتاج، شرک مکتب و مطبع مصطفى البابی الحلبی و أولاده
بمصر، 5999 ق.
.05 شهید ثانی؛ مسالک الافهام، چ اول، مؤسس المعارف الإسلامی ، 5959 ق.
.00 الشیرازی، أبی إسحاق؛ المهذب فی فقه الإمام الشافعی، شرک مکتب ومطبع
مصطفى البابی الحلبی وأولاده بمصر، دار الفکر، 5993 ق.
.09 شوکانی، محمد بن علی بن محمد؛ السیل الجرار المتدقق علی حدائق الازهار، چ
اول، دارالکتب العلمی، 5921 ق.
.09 طباطبایی قمی؛ الغایه القصوی فی التعلیق علی العروه الوثقی، چ اول، انتشارات
محلاتی، 5953 ق.
.01 طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم؛ عروه الوثقی، چ اول، قم، مؤسس النشر الإسلامی،
5902 ق.
.01 عبدالله بن قدام مقدسی؛ المغنی، بیروت، دارالکتاب العربی، بی تا.
.09 عابدین دمشقی، محمدامین بن عمر؛ردالمحتارعلىالدرالمختار، مکتب البحوم و
الدراسات، 5331 م.
.02 علی شهبیک، محمد ابراهیم؛ طبیعه حق المستاجر و اثره فی النزول و الایجار و
الایجار من الباطن )دراسه مقارنه( رسال دکتری، دانشگاه اسکندری ، مصر، 0221 م.
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 76 اجاره فرعی و انتقال عقد اجاره در فقه اسلامی...
022
.03 کاسانی، علاءالدین أبی بکر بن مسعود؛ بدایع الصنائع فی ترتیب الشرائع، دارالکتاب
العربی، 5320 م.
.92 الماوردی، أبی الحسن على بن محمد بن حبیب، الحاوی الکبیر فی فقه الإمام
الشافعی، چ اول، دار الکتب العلمی ، 5959 ق.
.95 مرداوی، علاء الدین أبی الحسن علی بن سلیمان؛ الإنصاف، چ اول، بیروت، دارإحیاء الترام
العربی، 5312 م.
.90 محقق ثانی؛ جامع المقاصد، چ اول، قم، مؤسس آل البیت علیهمالسلام لإحیاءالترام،
5952 ق.
.99 محقق سبزواری؛کفایه الاحکام، چ اول، قم، مؤسس النشرالإسلامی، 5909 ق.
.99 میرزاقمی؛جامع الشتات، چ اول، انتشارات کیهان، 5995 ش.
.91 نجفی، شیخ محمدحسن؛ جواهر الکلام، چ اول، دارالکتب الإسلامی ، 5939 ق.
.91 نووی، محی الدین؛روضه الطالبین، چ اول،المکتب الإسلامی للطباع والنشر، بی تا