تحلیل اقتصادی خسارت صرفاً اقتصادی

منصور امینی, آقای دکتر; دریایی, رضا

doi:10.29252/lawresearch.22.86.169

تحلیل اقتصادی خسارت صرفاً اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

² استادیار، دانشگاه گیلان، (نویسنده مسئول)

10.29252/lawresearch.22.86.169

چکیده

از بحث‌انگیزترین موضوعات حقوق مسئولیت مدنی غیر قراردادی، بررسی قابلیت جبران «خسارت صرفاً اقتصادی» است. مقصود از خسارت صرفاً اقتصادی آن دسته از خساراتی است که نه تلف یا نقص عین یا منفعت مال یا آسیب جانی است و نه در نتیجه آن‌ها به زیان‌دیده وارد میگردد. در رابطه با قابل جبران بودن خسارت مزبور، نظام‌های حقوقی اتفاق‌نظر ندارند. در این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که آیا از منظر «تحلیل اقتصادی»، «خسارت صرفاً اقتصادی» قابل جبران است؟ از منظر تحلیل اقتصادی حقوق با توجه به اینکه خسارت صرفاً اقتصادی، خسارت خصوصی به زیان‌دیده را در پی دارد، نه خسارت اجتماعی، جبران این خسارت نباید مورد پذیرش قرار گیرد. به بیان دیگر ازآنجایی‌که خسارت اقتصادی چیزی جز انتقال ثروت از شخصی به شخص دیگر نیست و درنتیجه‌ی عمل زیان زننده خسارتی به جامعه وارد نمی‌آید؛ این خسارت قابل جبران نمی‌باشد؛ بااین‌وجود نمی‌توان این گزاره را به‌طور کامل تأیید نمود. اعمال ملاحظات مختلف در احتساب خسارت اجتماعی نظیر توجه به ظرفیت اضافی و در نظر گرفتن درونی شدن هزینه‌های مسئولیت به همراه اصل قائم‌مقامی، می‌تواند قلمرو خسارت صرفاً اقتصادی قابل جبران از منظر تحلیل اقتصادی را آشکار کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حقوق خصوصی

عنوان مقاله [English]

AN ECONOMIC ANALYSIS OF ECONOMIC LOSS

نویسندگان [English]

mansour amini ¹
reza daryaee ²

¹ Associate Professor of Law faculty of Shahid Beheshti University

² Assistant Professor، University of Guilan،

چکیده [English]

One of the most arguable issues in tort law is analyzing the compensation of pure economic loss which is not the waste of property, benefit and personal damage and is not aroused from them. In relation to compensation of pure economic loss, legal systems do not have consensus. In this article we answer this question that depending on economic analysis, is pure economic loss recoverable? According to economic analysis of law, since pure economic loss leads to private loss not social loss, it should not be recoverable. In other words economical loss is just wealth transfer from a person to another one, therefore the action of a person causing impair cannot be lead to a damage to society, that is, this kind of damage is impossible to compensate. But it is not thoroughly correct. Applying different aspects in calculating social loss such as increased capacity and internalized expenses of liability with subrogation principle can indicate the scope of compensable pure economic loss in the view of economic analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

pure economic loss
economic loss
private damage
social damage
internalize expenses

مراجع

منابع و مآخذ

الف) فارسی
1. امینی، منصور، دریائی، رضا، مبانی سنتی قاعده خسارت اقتصادی، مجله تحقیقات حقوقی، زمستان 1392، ویژهنامه شماره 15، ص 185 تا 233.
2. بابایی، ایرج، نقد اصل قابلیت جبران کلیه خسارات در حقوق مسئولیت مدنی ایران، مجله پژوهش حقوق و سیاست، سال هفتم، بهار، تابستان، پاییز و زمستان 1384، شماره 15 و 16، ص 45 تا 82.
3. بابائی، ایرج، حقوق بیمه، ویراست 2، تهران، انتشارات سمت، 1389.
4. بادینی، حسن، بررسی تطبیقی قابلیت جبران ضرر اقتصادی در مسئولیت مدنی، فصل‌نامه حقوق، بهار 1390، دوره 41، شماره 1، ص 59 تا 78.
5. مادورا، جف، بازارها و نهادهای مالی، ترجمه و تألیف عباسی ابراهیم، آدوسی، علی، تهران، شرکت بورس اوراق بهادار تهران (سهامی عام) مدیریت آموزش، 1388.
ب) انگلیسی
1. Anita Stuhmcke, Essential Tort Law, 2^th edition, Australia, Cavendish Publishing, 2001.
2. Bernstein, R, Economic Loss,2^th edition, Sweet & Maxwell,1998.
3. Bishop, W, Economic Loss in Tort, 2 Oxford Journal of Legal Studies, 1982.
4. Bussani, M, Palmer, V. V, The Notion of Pure Economic loss and its Setting in Pure Economic Loss in Europe, 1^th edition, Cambridge, 2003.
5. Bussani, M. Palmer, V.V, op.cit, p. 5; Palmer, V. V, Bussani, M, Pure Economic Loss: The Ways to Recovery, Electronic Journal of Comparative Law, vol. 11.3, 2007.
6. Burrows, A, Improving Contract and Tort: The View from the Law Commission, in: Understanding the Law of Obligations, London, Oxford, 1998.
7. Dari-Mattiacci, G, Schäfer, H.B, The Core of Pure Economic loss, International Review of Law and Economics, Vol. 27, No. 1, 2007.
8. De Mot, J, Pure Economic Loss, Encyclopedia of law and economics, 2^th edition, Volume 1, Tort Law and Economics, University of Ghent, 2005.
9. Elliott, C, Quinn, F, Tort Law, 11^th edition, London, Pearson, 2017.
10. Fleming, J, The Law of Torts, 9^th edition, Sydney, LBC Information Services, 1998.
11. Gomez, F. Ruiz, J. A.The Plural and Misleading Notion of Economic Loss in Tort: A Law and Economics Perspective, Zeitschrift für Europäisches Privatrecht, Forthcoming, 2002.
12. Green, B, Tort Law, 1^th edition, New York, Routledge, 2017.
13. Harpwood, V, Principles of Tort Law, London, Cavendish Publishing Limited, 4^th edition, 2000.
14. Markesinis, B. S, Deakin, S, Tort Law, 4^th edition, United Stated, Oxford Press, 1999.
15. Markesinis, B. S, Unberath, H, The German Law of Torts, A Comparative Treatise, 4^th edition, Hart Publishing, 2002.
16. Palmer, V. V, Bussani, M, Pure Economic Loss New Horizons in Comparative Law, 1^th edition, Routledge-Cavendish, 2009.
17. Parisi, F, Palmer, V.V, and Bussani, M, The Comparative Law and Economics of Pure Economic Loss, in George Mason University School of Law Working Papers Series, 2005.
18. Parisi, F, Liability for Pure Financial Loss: Revisiting the Economic Foundations of a Legal in Pure Economic Loss in Europe, 1^th edition, Cambridge, 2003.
19. Rizzo, M. J. The Economic Loss Problem: A Comment on Bishop, 2 Oxford Journal of Legal Studies, 1982.
20. Rogers,W.V.H, Spier, J. and Viney, G, in Spier, The limits of liability: keeping the floodgates shut, Boston : Kluwer Law International, 1996.
21. Shavell, S, Economic Analysis of Accident Law, Cambridge, MA, Harvard University Press,1987.
22. Van Boom, W. H, Pure Economic Loss: a Comparative Perspective, New York, Wien, 2004.