دموکراسی مستقیم در ایران، بررسی تطبیقی شیوه و گستره اجرای اصل 59 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه شیراز/حقوق عمومی

2 گروه حقوق عمومی دانشگاه شیراز ایران

10.52547/lawresearch.23.89.195

چکیده

در جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک نظام دموکراتیک، امر قانونگذاری توسط پارلمان منتخب مردم صورت می پذیرد. با این حال در موارد بسیار مهم، پارلمان می تواند برخی موراد مربوط به صلاحیت خود را به رفراندوم واگذار کند. لکن از طرفی با عنایت به دینی بودن حکومت، نظارت ویژه ای از جهت اسلامی بودن، بر تصمیم پارلمان و حاصل رفراندوم مردمی وجود دارد که گستره تصمیم گیری مردم را بر خلاف دموکراسی های لاییک، محدود می سازد و از طرف دیگر مانند سایر نظامهای مدرن، مساله دادرسی اساسی و عدم مغایرت مقررات با قانون اساسی نیز مطرح است. در این مقاله، کیفیت ارجاع به رفراندوم و محدودیت های آن در جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک دموکراسی دینی مورد مطالعه قرار می گیرد و مدعای آن این است که شکل و محتوای رفراندوم مذکور در اصل 59 قانون اساسی از جنبه حدود شرعی دارای همان محدودیتهای تقنینی مجلس شورای اسلامی است اما از جنبه دیگر یعنی چارچوب قانون اساسی، می توان تردیدهایی را مطرح نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Direct democracy in Iran, comparative study of method and scope of execution of principle 59 of Islamic republic of Iran

نویسندگان [English]

  • mojtaba vaezi 1
  • reza ziraei 2
1 هیئت علمی دانشگاه شیراز
2 PhD.candidate of public law,university of shiraz
چکیده [English]

In the Islamic Republic of Iran, as a democratic system, the legislation is carried out by the elected people's parliament. However, in very important cases, the parliament can relinquish certain matters related to its competence to a referendum. But, due to the religiousness of the government, there is a special supervision of sharia on the parliamentary decision and referendum that limits the scope of the people's decisions to the contrary than the licit democracies, and on the other hand, like other modern systems, the necessity of constitutional justice and problem of contrast of rules with the Constitution are also issued. In this article, the quality of the reference to the referendum and its constraints in the Islamic Republic of Iran as a religious democracy is studied, and its claim is that the form and content of the referendum in Article 59 of the Constitution in the area of religious law has the same limitations with the legislation of the Islamic Consultative Assembly, but in the other aspect, means the constitutional framework, some doubts can be raised

کلیدواژه‌ها [English]

  • Direct democracy
  • referendum
  • constitutional justice
  • principle 59 of Constitution
  • legislation
فهرست منابع:
ارسطا، محمد جواد، مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران، بوستان کتاب، 1391
امامی، محمد، نصرالله موسوی، درآمدی بر بنیادهای حقوق اساسی و نظام های سیاسی، میزان، 1391.
دوگی، لئون، دروس حقوق عمومی، ترجمه محمدرضا ویژه، میزان، 1388.
زولر، الیزابت، درآمدی بر حقوق عمومی، ترجمه سید مجتبی واعظی، چاپ سوم، جاودانه، 1396
عباسی، بیژن، حقوق اساسی تطبیقی، دادگستر، 1394.
عباسی بیژن، مبانی حقوق اساسی، جنگل، 1388.
عمید زنجانی، موسی، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات دانشگاه تهران، 1385.
فیرحی، داوود، نظام سیاسی در اسلام، سمت، 1386.
قاضی شریعت پناهی، ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، انتشارات دانشگاه تهران، 1372.
لوشر، فرانسوا، دادگستری اساسی، ترجمه و تحقیق سید مجتبی واعظی، جاودانه، 1390.
معاونت حقوقی ریاست جمهوری، مجموعه اساسی، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات، 1391
واعظی، سید مجتبی، مطالعه تطبیقی صلاحیت وضع آیین نامه با تاکید بر نظام حقوقی ایران و فرانسه، در گفتارهایی در حقوق اداری، مجد، 1396.
هاشمی، سید محمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد اول، میزان، 1382.
----------------، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم، میزان، 1386.
هریسی نژاد، کمال الدین، حقوق اساسی تطبیقی، آیدین، 1390
Debbasch, ch, …, Droit constitutionnel et institutions politiques, Economica, 2001.
Favoreu, l,…, Droit cinstitutionnel, Dalloz, 2004.
Lauvaux, p, les grandes democraties contemporaines, PUF, 1998.
Philippe, l, les grandes decisions du Conseil constitutionnel, Dalloz, 2009.
Zoller, Elisabeth, Les grands arrets de la cour supreme des etats unis, Dalloz, 2010.