بررسی حقوقی نحوه علمکرد و مسئولیت دولت در جبران خسارات ناشی از بحران کووی-19

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجو

چکیده

ورود و شیوع بیماری ناشی از ویروس کرونا و اقداماتی که دولت در مبارزه با آن انجام داد، منشأ طرح مسائل حقوقی متعددی گردید. از مهمترین این مسائل می توان به چهارچوب حقوقی برگزیده از سوی دولت در مبارزه با این بیماری اشاره کرد. دولت در این راستا با تشکیل شورای امنیت ملی و سپس ایجاد ستادی تحت عنوان ستاد ملی مبارزه با کرونا که به تصویب شورای مذکور رسید، سعی در کنترل این بیماری و بحران های ناشی از آن نمود. بررسی این مسیر از گذر قوانین و مقررات جاری کشور آشکار ساخت که دولت در انتخاب چهارچوب حقوقی مناسب در نبرد با این بیماری، می توانست بیش از این پیرو مقررات اساسی و عادی بوده و به جای ایجاد ستاد ملی مبارزه با کرونا تحت مصوبات شورای عالی امنیت ملی، از ظرفیت های سازمان مدیریت بحران و قانون مربوطه استفاده نماید. با این حال بهره گیری از ظرفیت های سازمان مذکور در شرایط اضطراری ناشی از کرونا که محدودیت هایی در جامعه در پی خواهد داشت، صرفا با رعایت اصل 79 قانون اساسی امکان پذیر خواهد بود. دولت در این خصوص مکلف به ارائه لایحه به مجلس و اخذ نظر موافق قوه مقننه و شورای نگهبان خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Review of the Legal Basis of the Government-Selected Process in Management of Covid 19

نویسندگان [English]

  • Mostafa Mozafari 1
  • morteza mirzaei moghadam 2
1 professor
2 student
چکیده [English]

The entry and outbreak of the Corona virus and the actions that the Government did in the fight were the source of various legal issues.one The most important issues can be considered by the Government in the fight against the disease are the legal framework that be appointed. The first issue whit regard to current laws and regulations reveals that the state in choosing the right legal framework in the battle with this disease could be In more conformity with of the basic and ordinary regulations and, instead of establishing the national fight against the corona, under the legislation of the National Security Council, be used of the capacities of the crisis management organization and the relevant law as well as the 79 principle of the Constitution. The use of the organization's capacities in corona emergencies, which will have limitations in society, will be possible only in accordance with Article 79 of the Constitution. In this regard, the government will be obliged to submit a bill to the parliament and obtain the consent of the legislature and the Guardian Council.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corona virus
  • Emergency
  • Crisis Management Organization
  • National Center for Combating Corona
  1. فهرست منابع

    کتب

    1. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش، 1382.
    2. حمیدیان، حسن، نظارت بر قانون گذاری در ایران و آمریکا، تهران، دادگستر، 1389.
    3. صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب الله، مسئولیت مدنی(الزامات خارج از قرارداد، چاپ پنجم، تهران، نشر سمت، 1393.
    4. طباطبایی موتمنی، منوچهر، حقوق اداری، تهران، سمت، 1385.
    5. قاسم زاده، سید مرتضی، مسئولیت مدنی ناشی از ترک فعل، تابستان 1378.
    6. ﻗﺎﺿﯽ ﺷﺮﯾﻌﺖﭘﻨﺎﻫﯽ، اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ، ﺑﺎﯾﺴﺘﻪﻫﺎی ﺣﻘﻮق اﺳﺎﺳـﯽ، چ30، ﺗﻬـﺮان، ﻧﺸـﺮ ﻣﯿﺰان،1387.
    7. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی:الزام های خارج از قرارداد: ضمان قهری، چاپ اول، تهران، چاپ دانشگاه تهران،  1384.
    8. گلدوزیان،ایرج، بایسته های حقوق جزای عمومی، تهران، نشر میزان، 1378.
    9. محسنی، مرتضی، حقوق جزای عمومی، جلد 2، 1376

    10. محقق داماد، سید مصطفی، قواعدفقه(بخش مدنی)، مرکز نشر علوم اسلامی، تهران،جلد دوم، 1379.

    11. معزی ملایری، شیخ اسماعیل، جامع احادیث الشیعه فی احکام شریعه، چاپ اول، قم، 1373.

    12. موسوی بجنوردی، سیدمحمدبن حسن، قواعد فقهیه، چاپ سوم، جلد 1، تهران، عروج، 1401 ق.

    13. نهرینی، فریدون، دستور موقت در حقوق ایران و پژوهشی در حقوق تطبیقی، نشر گنج دانش، چاپ سوم، 1396.

    14. ورﻋﯽ، ﺟـﻮاد، ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎﯾﯽ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ، ﻣﺒﺎﻧﯽ و ﻣﺴﺘﻨﺪات اساسی به روایت قانونگذار، ج 1، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان، 1385.

    15. هاشمی، محمد، حقوق بشروآزادیهای سیاسی، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان ،1384.

    16. هاشمى شاهرودى، سیدمحمود، با همکاری جمعی از پژوهشگران، موسوعۀ الفقـه  الإسلامی، ج 9 ،چاپ اول، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت ،  1423.

    17. همتی پیمان، اکبری حسین و دیگران، ترجمه مقررات بهداشتی بین المللی مصوب2005، ترجمه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، ویرایش سوم،تهران، نشر تندیس 1396.

     

    مقالات

    18. بادینی، حسن و اقدس طینت، حمیدرضا، خطرات معمول زندگی و نقش آن در قلمرو مسئولیت مدنی، دو فصلنامه دیدگاههای حقوق قضایی، شماره 77 و 78، 1396.

    19. حاجی ده آبادی، محمدعلی، قاعده دفع افسد به فاسد و دلالت های حقوقی-جرمشناختی آن، مجله فقه و حقوق، شماره 18، 1387.

    20. حاجی نوری، غلامرضا، مطالعه تطبیقی رهیافت های سببیت در مسئولیت مدنی، نشریه فقه و حقوق اسلامی، شماره اول، 1389.

    21. روضه سرا، علی محمد و حسین نژاد کریمی، سید علی، تبیین قاعده «اهم و مهم» و جایگاه آن در فقه و قانون مجازات اسلامی، نشریه مطالعات علوم سیاسی فقه حقوق و فقه، بهار 1396.

    22. السان، مصطفی، نظریه مسئولیت مدنی دولت در قبال حوادث طبیعی، فصلنامه پژوهش حقوق و سیاست،  شماره 24، 1387.

    23. مقدسی، مهدی و اکبری احسان، جایگاه حقوقی مصوبات شورای عالی امنیت ملی در نظام حقوق اساسی ایران، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، شماره 4، 1396.

    24. ﻧﻈﺮی، ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ، ﺗﻀﻤﯿﻦ آزادیﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده (ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ و اﯾﺮان)، ﭘﺎﯾﺎنﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ، ﺗﻬﺮان، داﻧﺸـﮕﺎه ﻋﻼﻣـﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒـﺎﯾﯽ، 1388.

    25. نهرینی، فریدون و احمدی مریم، دامنه مسئولیت مدنی مراجع دولتی و عمومی در جبران زیان ناشی از انتقال خون، فصلنامه حقوق پزشکی، شماره 44، سال 1397.

    26. واعظی، سید مجتبی، معیار عمل حاکمیت در حقوق اداری ایران، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، شماره 2، 1394.

     

     

    منابع الکترونیکی

    27. آقاباباییان، حمیدرضا، مسئولیت های داخلی و بین المللی برای پیشگیری، درمان و جبران خسارت های ناشی از کرونا، موجود در سایت به آدرس؛  https://www.tabnak.ir  ، آخرین بازدید  8/12/98

    28. جولان کرونا در خلأ انسجام مدیریتی و هم‌افزایی ظرفیتها، موجود در سایت به آدرس https://iqna.ir آخرین بازدید در تاریخ 24/12/98

    29. زارعی، محمدحسین، مسئولیت دولت‌ها در زمانه کرونا ، موجود در سایت به آدرس؛ http://mashghenow.com

    30. علینقی، امیرحسین، شورای عالی امنیت ملی و اتخاذ تصمیم در تحدید حقوق مردم، موجود در سایت به آدرس http://aalinaghi.blog.ir، آخرین بازدید 12/01/1399

    31. صادقی، حمید، نظام حقوقی بیماری های واگیر؛ نمونه کاویِ کرونا، موجود در سایت به آدرس    http://cabinetoffice.ir،  آخرین بازدید 20/1/99.

    32. فلاح زاده، علی محمد، تاملی بر امکان نظارت قضایی بر مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا، موجود در سایت؛ https://www.atnanews.ir ، بازدید تاریخ 21/1/99

    33. قهوه چیان، حمید، چالشهای حقوقی مبارزه دولت با کرونا، موجود در سایت به آدرس https://fararu.com ،  آخرین بازدید 17/1/99

    34. سخنان رئیس جمهور در تاریخ 21/12/98 موجود در سایت http://cabinetoffice.ir

    35. مصاحبه ایرج ملک زاده معاون وزیر بهداشت مهمان این هفته برنامه «دست‌خط»، تاریخ 23/12/،98  موجود در سایت به آدرس .https://ana.ir

    36. نژاد بهرام، زهرا، انتقاد از عملکرد ستاد کرونا، موجود درسایت به آدرس https://www.mehrnews.com، آخرین بازدید 19/1/1399