ماهیت و آثار تصمیمات دادگاه در تفسیر رأی داور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکده حقوق، دانشگاه پیامنور، تهران، ایران

2 استادیار، دانشکده حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 استادیار، دانشکده حقوق، دانشگاه پیامنور، تهران، ایران

چکیده

بسیار اتفاق می‌افتد که عبارات رأی داور در زمان صدور، کاملاً رسا و وافی به مقصود به نظر می‌رسند؛ ولی ابهام و اجمال آن، در زمان صدور اجرائیه یا حتی بعد از آن عیان می‌گردد. صرف‌نظر از اختلافی که بین حقوق‌دانان در تعیین مرجع تفسیر رأی داور وجود دارد؛ محاکم به‌موجب تکلیفی که اصل 149 قانون اساسی برعهده‌ی آن‌ها نهاده است؛ حداقل در موارد فوت داور یا عارض شدن حجر بر وی و هم‌چنین در مقام اعمال نظارت قضایی ثانویه، ناگزیرند رأی داور را تفسیر و نسبت به پذیرش یا عدم پذیرش تقاضای صدور اجرائیه، اتخاذ تصمیم نمایند. علاوه بر آراء مذکور، ممکن است آراء صادره از داوری خارجی نیز، نیاز به تفسیر داشته باشند. ماهیّت و آثار تصمیمات محاکم در مقام تفسیر رأی داور، موضوع این مقاله است. اگرچه برخلاف تصحیح، احتمال تغییر ماهیّت رأی هنگام تفسیر آن وجود دارد؛ ولی ماهیّت تصمیم دادگاه در مقام تفسیر رأی داور به روشنی مشخص نیست. چنانچه این تصمیم در قالبی غیر از رأی اتخاذ شود؛ طرفین امکان اعتراض به آن‌را نخواهند داشت؛ که می‌تواند منتهی به بی‌عدالتی و تضییع حقوق اصحاب دعوا شود. این نوشتار درصدد تبیین ماهیت تصمیمات دادگاه در مقام تفسیر رأی داور است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The nature and consequences of court decisions in interpreting arbitrator’s decision

نویسندگان [English]

  • reza raeisi 1
  • Alireza Iranshahi 2
  • hamid reza salehi 3
1 PhD Candidate, Faculty of Law, Payam-e- Noor University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Law, Payam-e- Noor University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Faculty of Law, Payam-e- Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

While the words of the arbitrator's decision at the time of issuance could be quite expressive and unequivocal, they may become vague at the time of its execution or even afterwards. Admittedly, there is no overall consensus amongst the jurists in determining the authority for interpreting the arbitrations. Nonetheless, the courts in accordance with the obligation imposed upon them by Article 149 of the Constitution are—at least in cases of the arbitrator’s death or occurrence of their incapacity thereof as well as in the case of secondary judicial supervision over their decision— compelled to interpret the arbitrator’s decision and decide whether to endorse or rebut the application for enforcement and execution. In addition to the aforementioned decisions, the arbitrations issued by an external arbitrator may need to be interpreted to clarify the arbitrator's intent. In this regard, the nature and effects of the courts’ verdicts as the interpreters of the arbitrations are the focus of this study. Although unlike rectification it is highly likely to witness alterations in the nature of the verdict during the interpretation of the arbitrator's decision, the nature of the court’s verdict as the interpreter of the arbitrator’s verdict is not transparent. In case this decision is made in a form other than court’s verdict, the involved parties will be bereft of the right to protest, thereby incurring injustice and violation of the rights. The present article is aimed at explicating the nature of the courts’ verdicts as the authoritative agency in interpreting the arbitrator’s decision.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arbitrator&rsquo
  • s decision
  • interpretation of verdict
  • court
  • nature
  • effects

مراجع

  1.  

    1. ایرانشاهی، علیرضا، اعتراض به رأی داوری در داوری­های تجاری بین­المللی، تهران: شهر دانش، 1393.
    2. ایرانشاهی، علیرضا، حقوق داوری داخلی، تهران: میزان، چاپ اول، 1402.
    3. بجنوردی، محمد حسن، مهدی مهریزی و محمد حسین درایی، قواعد فقهیه، جلد 4، قم: نشرالهادی، 1419 ه.ق.
    4. پادشاه، محمد، فرهنگ جامع فارسی (آنندراج)، جلد 3، انتشارات کتاب فروشی خیام، چاپ دوم، 1363.
    5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دانشنامۀ حقوقی، جلد 2، تهران: ابن‌سینا، 1351.
    6. جنیدی، لعیا ، اجرای آرای داوری بازرگانی خارجی، تهران: شهر دانش، چاپ سوم، 1392.
    7. خدابخشی، عبداللّه، حقوق داوری و دعاوی مربوط به آن در رویه قضایی، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ هفتم، 
    8. خدابخشی، عبداللّه، حقوق دعاوی، بایسته‌های حقوق داوری تطبیقی، جلد 6، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1397.
    9. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی دورۀ پیشرفته، جلد 2، تهران: دراک، چاپ بیستم،
    10. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی دورۀ پیشرفته، جلد 3، تهران: دراک، چاپ بیستم، 1378.
    11. شیروی، عبدالحسین، داوری تجاری بین‌المللی، تهران: سمت، چاپ یازدهم، 1400.
    12. عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، جلد 1، تهران: اشجع، چاپ اول، 1389.
    13. غمامی، مجید و حسن محسنی، آیین دادرسی مدنی فراملی، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم، 1396.
    14. کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوت شده، تهران: میزان، چاپ یازدهم، 1399.
    15. محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهل وششم، 1391.
    16. مکارم شیرازی، ناصر، قواعد فقیه، جلد 1، قم: نشر مدرسه امیرالومنین، چاپ سوم، ۱۴۱۱ ه.ق.
    17. نیک‌بخت، حمیدرضا، شناسائی و اجرای آراء داوری‌ها در ایران، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چاپ دوم،

    مقاله

    1. احمدی، خلیل، «اعتبار امر قضاوت شده نسبت به دفاعیات خوانده»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 48، شماره 2، 1397، صص 193-210.
    2. امینی، عیسی، ربیعا اسکینی و امید رشیدی، «تفسیر شرط داوری اجباری»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، دوره 9، شماره 32، 1399، صص 53-81.
    3. آذربایجانی، علیرضا و محمدرضا سماواتی­پور، «تبیین جایگاه اصول و تشریفات دادرسی در داوری»، مجله حقوق خصوصی، دوره 11، شماره 2، 1393، صص 327-357.
    4. بختیاروند، مصطفی و میترا احمدی، «انواع رأی در داوری تجاری بین­المللی با تأکید بر حقوق ایران»، مجله حقوقی بین‌الملل، سال 35، شماره 58، 1397، صص 273-298.
    5. بهرامی، احسان، «عدول از قاعده صلاحیت محلی و غیر قابل ابطال بودن حکم دادگاه در دعوای تقسیم ترکه»، مجله پژوهش­های حقوقی، دوره 21، شماره 49، 1401، صص 229-242.
    6. بهمئی، محمد علی و رضا باستانی نامقی، «اصل حاکمیت اراده و محدودیت­های آن در تحصیل دلیل در داوری­های تجاری و سرمایه­گذاری­ بین­المللی»، مجله حقوقی بین­المللی، سال 37، شماره 63، 1399، صص 73-110.
    7. پاینده، حسین، «مرگ مؤلف درنظریه­های ادبی جدید»، نامۀ فرهنگستان، دوره 8، شماره 4 (32)، 1385، صص 26-44.
    8. خدابخشی عبدالله، «موارد و آثار حکم قطعی غیرقابل اجرا»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 83، شماره 105، 1398، صص 83-109.
    9. خدابخشی، عبدالله و مریم عابدین­زاده شهری، «نقش داور بعد از صدور رأی»، فصلنامه حقوقی بین المللی، دوره 36، شماره 61، 1398، صص 203-226.
    10. خزاعی حسین، «رأی داوری در حقوق داخلی و تجارت بین­المللی»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 37، شماره 3، 1386، صص 97-126.
    11. رحیمی­نژاد اسماعیل، «تصمیم دادگاه: حق یا تکلیف؟»، نشریۀ فقه و حقوق اسلامی، سال 2، شماره 4، 1391، صص 155-172.
    12. طاهری سهیل و حسین شریفی علیایی، «داوری اجباری و مصادیق آن در حقوق ایران»، دو فصلنامه آموزه‌های حقوقی گواه، دوره 6، شماره 1، 1399، صص 177-212.
    13. مافی، همایون و حسین تاری، «اعتبار امرمختوم آرای داوری در حقوق ایران و آمریکا»، پژوهش­های حقوق تطبیقی، سال 19، شماره 4، 1394، صص 142-179.
    14. مقدم ابریشمی، علی و مسعود محبوب، «نقش دادگاه در داوری بین المللی: نقدی بر لایحه جامع داوری از دیدگاه قوانین مدرن داوری بین المللی»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، دوره 6، شماره 22، 1397، صص 139-168.
    15. میرشکاری، عباس و محسن سلیمی، «موضوع و ماهیت تعهد داور»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 48، شماره 4، 1397، صص 743-759.
    16. میرشکاری، عباس و محمد کاظم مهتاب‌پور، «مرجع صالح برای تفسیر رأی داور»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دوره 50، شمارۀ 3، 1399، صص 591-607.
    17. نهرینی، فریدون، «تشخیص ماهیت و نوع رأی دادگاه»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 41، شماره 2، 1390، صص 301-320.
    18. نیازی، عباس، «اعتبار امر قضاوت شده در رأی داور»، فصلنامه دیدگاه­های حقوق قضایی، شماره 55، 1390، صص 130-150.

    References

    Books

    1. Amid, Hassan, Amid Persian Dctionary, Volume 1, Tehran: Ashja’, First Edition, 2010. (in Persian)
    2. Babtista, L .O. Correction and Clarification of Arbitral Awards, Discussion paper, ICCA Congress, 2010.
    3. Bojnourdy, Mohammad Hasan, Mahdi Mahrizi and Mohammad Hosein Daraei, Jurisprudence Rules, Volume 4, Qom: Al-Hadi Publishing, 1998. (in Persian)
    4. Born, B. G. International Commercial Arbitratio, Volume 2, Kluwer Law International Netherlands , 2015.
    5. Ghamami, Majid and Hassan Mohseni, Transnational Civil Procedure, Tehran: Sahami Enteshar Company, Fourth Edition, 2017. (in Persian)
    6. Henri, G. Contracts for the Sale of Goods, New York: Oceana Pablication, 2004.
    7. Homi, K. Interpretation and Revision of International Boundary Decision, Cambridge University Press, 2007.
    8. Iranshahi Alireza, Challenge of Arbitral Award in International Commercial Arbitration, Tehran: Shahr-e-Danesh, 2014. (in Persian)
    9. Iranshahi Alireza, Domestic Arbitration Law, Tehran: Mizan, First Edition, 2023. (in Persian)
    10. Jafari Langroudi, Mohammad Jafar, Law Ensyclopedia, Volume 2, Tehran: Ibn-e-Sina, 1972. (in Persian)
    11. Joneidi La’ya, Enforcement of Foreign Commercial Arbitral Awards, Tehran: Shahr-e Danesh, Third Edition, 2013. (in Persian)
    12. Kahneman, D. Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases, Cambridge University Press, First Edition ,1982.
    13. Katouzian, Nasser, Res Judicata, Tehran: Mizan, 11th Edition, 2020. (in Persian)
    14. Khodabakhshi, A, Litigation Law, Necessity of Comparativ Arbitration Law, Tehran: Sahami Enteshar Company, Sixth Edition, 2018. (in Persian)
    15. Khodabakhshi, Abdollah, Arbitration Law and It’s Litigation in Precedent, Tehran: Sahami Enteshar Company, Seventh Edition, 2020. (in Persian)
    16. Makarem Shirazi, Nasser, Jurisprudence Rules, Volume 1, Qom: Amir Al-Mo’menin’s school Publishing, Third Edition, 1990. (in Persian)
    17. Mohammadi, Abolhassan, Principels for Inference of Islamic Law, Tehran: University of Tehran Press, 46th Edition, 2012. (in Persian)
    18. Moses, M. L. Inherent and Implied Power of Arbitrators, Loyola University Chicago School of law, 2014.
    19. Nik-Bakhat, Hamid Reza, Recognition and Enforcement of Arbitration Awards in Iran, Tehran: The Institute for Trade Studies and Research, Second Edition, 2014. (in Persian)
    20. Padeshah, Mohammad, Comprehensive Persian Dictionary (Anandraj), Volume 3, Kayyam Bookstore Press, Second Edition, 1984. (in Persian)
    21. Shams, Abdollah, Civil Procedure Code (Advanced), Volume 2, Tehran: Derak Press, 20th Edition, 1999. (in Persian)
    22. Shams, Abdollah, Civil Procedure Code (Advanced), Volume 3, Tehran: Derak Press, 20th Edition, 1999 (in Persian)
    23. Shiravi, Abdolhossein, International Commercial Arbitration, Tehran: Samt, 11th Edition, 2021. (in Persian)

    Articles

    1. Ahmadi, Khalil, “The Validity of Res Judicatea from the View-Point of Defendant”, Private Law Studies Quarterly, Volume 48, Issue 2, 2018. (in Persian)
    2. Amini, Isa, Rabia’a Eskini and Omid Rashidi, “Interpretation of The Compulsory Arbitration Clause”, Journal of Private Law Research, Volume 9, Isuue 32, 2020. (in Persian)
    3. Azarbayejani, Alireza and Mohmmad Samavati-Poor, “The Explanation of Litigation Principles and Formalities in Arbitration”, Private Law Journal , Volume 11, Issue 2, 2015. (in Persian)
    4. Bahmaei, Mohammad Ali and Reza Bastani Nameghi, “The Principle of Party Autonomy and Its Exceptions in the Taking of Evidence in International Commercial and Investment Arbitration”, International Law Review, 37 (63), 2020. (in Persian)
    5. Bahrami, Ehsan, “Deviation from local jurisdiction rule and impossibility of voidance court's verdict rule in the claim to admeasure heritage”, Journal of Legal Research, Volume 21, Issue 49, 2022, (in Persian)
    6. Bakhtiarvand, Mostafa and Mitra Ahmadi, “Different Types of Awards in International Commercial Arbitration with an Emphasis on Iranian Law”, International Law Review, 35 (58), 2018. (in Persian)
    7. Frisch, D. “The effect of Ambiguity onJudgment and Choice”, University of Pennsylvania, 1988.
    8. Khazaei, Hossein, “Arbitration Verdict in Domestic Law & International Trade”, Private Law Studies Quarterly, Volume 37, Issue 3, 2007. (in Persian)
    9. Khodabakhshi, Abdollah and Maryam Abedin-Zadeh shahRi, “The Role of the Arbitrator after the Issuance of Award”, International Law Review Quarterly, Volume 36, Issue 61, 2019. (in Persian)
    10. Khodabakhshi, Abdollah, “The Cases and Effects of Unenforceable Final Judgment”, The Judiciarys law Journal, Volume 83, Issue 105, 2019. (in Persian)
    11. Mafi, Homayoun and Hossein Tari, “Validity of Res Judicata of Arbitration Awards in the Iranian and American Law”, Comparative Law Researches, 19 (4), 2015. (in Persian)
    12. Mir-Shekari, Abbas and Mohammad Kazem Mahtab-Poor, “Competent Authority to Interpret the Arbitrium”, Private Law Studies Quarterly,Volume 50, Issue 3, 2020. (in Persian)
    13. Mir-Shekari, Abbas and Mohsen Salimi, “The Issue and Nature of Arbitrator's Obligation”, Private Law Studies Quarterly, Volume 48, Issue 4, 2019. (in Persian)
    14. Moghadam Abrishami, Ali and Masoud Mahboob, “The Role of Courts in International Arbitration: A Critical Assessment on the Arbitration Draft Bill in Iran from the Perspective of Modern Arbitration Rules”, Private Law Research, Volume 6, Issue 22, 2018. (in Persian)
    15. Nahreyni, Fereydoun, “Identifying the Nature and Type of Court Judgment”, Private Law Studies Quarterly, Volume 41, Issue 2, 2011. (in Persian)
    16. Niazi, Abbas, “Validity of Res Judicata in the arbitrator’s decision”, Judicial Law views Quarterly, 55, 2011. (in Persian)
    17. Payandeh, Hossein, “Death of the Author in Modern Literary Theories”, Academy letter, Volume 8, Issue 4 (32), 2006. (in Persian)
    18. Rahimi-Nejad, Ismaeil, “Court Decision: Right or Duty?”, Journal of Islamic Law and Jurisprudence, 2 (4), 2012. (in Persian)
    19. Taheri, Soheil and Hossein Sharifi Oliyaei, “Compulsory Arbitration and Its Implications in Iranian law”, Legal Educations Govah Bi-Quarterly Journal, Volume 6, Issue 1, 2020. (in Persian)

     

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 مرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 29 آذر 1402
  • تاریخ پذیرش: 03 دی 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار