مطالعه تطبیقی حقوق غیرمالی زوج در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

چکیده

نظام حقوقی ایران به تبعیت از دیدگاه متداول اندیشمندان فقه اسلامی، برای زوج در مقابل زوجه، اقتدار ویژه‌ای قایل شده است. این نگرش، قانون‌گذار ایرانی را به پذیرش آثار مترتب بر اندیشه مردسالاری در خانواده هدایت نموده و سبب شده است که در مقوله‌های اشتغال زوجه، تعیین مسکن و اقامتگاه مشترک، خروج زن از کشور و شناسایی تابعیت وی، نمود پیدا کند و به نوعی تفوق زوج را بر زوجه آشکار سازد.
موضع حقوق فرانسه تا چند دهه پیش در رابطه با مسایل فوق، شباهت زیادی به حقوق ایران داشته است. اما تحولات و اصلاحات پیش آمده در نظام قانون‌گذاری و قضایی فرانسه، مدیریت بلامنازع مرد بر خانواده را از میان برداشته و با الگو قرار دادن مدیریت مشترک زوجین بر روابط خود، زنان را از سیطره زوج در زمینه اشتغال به کار، آزادی رفت و آمد و داشتن تابعیت و تا حدودی استفاده از نام خانوادگی مشترک، خارج ساخته است.
بررسی نگرش دو نظام حقوقی ایران و فرانسه در مورد حقوق غیرمالی زوج، به ویژه مطالعه سیر تحول اصلاحات قانونی کشور فرانسه در خصوص تغییر الگوی مدیریت خانواده از «اقتدار شوهر» به «همکاری مشترک»، با رویکردی تطبیقی و روش توصیفی- تحلیلی، از اهداف نوشتار حاضر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Husband's Non-Financial Rights in Iranian and French Law

نویسندگان [English]

  • GholamAli Seifi Zeinab
  • Mehrangiz Shahmoradi Zavareh
Private Law Group, Law Faculty, Shahid Beheshti University, Tehran
چکیده [English]

The Iranian legal system has paid special attention to the authority of the husband towards the wife by following the scholars’ viewpoints in Islamic jurisprudence. This approach has led the Iranian legislature to accept the effects of patriarchal thought in the family, which are more evident in some areas such as the wife’s employment, choice of common residence, freedom of movement and recognition of their nationality. Thus, these issues represent widely the preference of husband in some aspects. Even though the position of French law has been very similar to Iranian law through the past, some recent reforms in France have decreased the authority of the husband in the family by reducing his preference regarding the wife’s employment, freedom of movement and citizenship and largely the use of a common family name.
To this end, The present study compares the approach of the two legal systems on the non-financial rights of couples, especially the evolution of reforms in France relating to the change of family management pattern from "Marital Authority" to "Common Collaboration" by using a comparative approach and a descriptive-analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Legal Pattern of Family Management
  • Patriarchal
  • Shared Management
  • Husband's Non-Financial Rights

مراجع

منابع
الف: فارسی
1- کتاب‌ها
 1.     روشن، محمد، حقوق خانواده، تهران، انتشارات جنگل، چاپ دوم، 1396.
 2.    صفایی، سیدحسین؛ اسدالله امامی، مختصر حقوق خانواده، تهران، بنیاد حقوقی میزان، چاپ سی و پنجم، 1392.
 3.   صفایی، سیدحسین؛ مرتضی قاسم‌زاده، حقوق مدنی، اشخاص و محجورین، تهران، سمت، چاپ پانزدهم، ویرایش چهارم، 1388.
 4.    کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران، بنیاد حقوقی میزان، چاپ چهل و چهارم، ویرایش چهارم، 1394.
 5.    کاتوزیان، ناصر، دوره حقوق مدنی خانواده، ج 1 (نکاح و طلاق، روابط زن و شوهر)، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، 1388.
 6.    مدنی کرمانی، عارفه، رویه قضایی در دعاوی خانوادگی، نشر پایدار، تهران، 1391.
2- مقاله‌ها
 7.    مهدوی، محمدصادق؛ حبیب صبوری خرمشاهی، «بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده»، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، شماره 2، 1382، صص 68-27.
 8.   مهرپور، حسین، «بحثی پیرامون قضاوت زن»، مجله ‏تحقیقات حقوقی، شماره ‏‏26-25، 1378، صص60-9.‏
 9.    نیک‌پی، امیر؛ رضوان پویا، «جامعه‌شناسی تحول خانواده در ایران (بررسی ابعاد اجتماعی و حقوقی لایحه حمایت خانواده)»، جامعه‌شناسی تاریخی، دوره 4، شماره 1، 1391، صص 169-131.
3- رای و نظریه مشورتی
 10.  دادنامه شماره: 9309970221101104 ‏، مورخ: 6/7/1393، شعبه یازدهم دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
 11.  نظریه مشورتی شماره 1558/7 اداره حقوقی قوه قضاییه، مورخ ‏‏2/7/1376.
ب: عربی
 12. انصاری، مرتضی، المکاسب، ج 6، نجف، منشورات‌ جامعه‌ النجف‌ الدینیه‌، دارالکتاب، 1396 ه.ق.
 13. نجفی، محمدحسین، جواهرالکلام، ج 31، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، 1398ه.ق.
پ: لاتین
1- کتاب ها
 14.  Ansari, M., Al-Makaseb, Vol 6, Najaf, Manshourat Jame..., Dar-al ketab, 1975. [In Arabic].
 15.  Cornu, G., Droit civil, La Famille, Paris, montchrestien, ‎‎8e édition, 2003.
 16.  Courbe, P., Droit de la famille, 5e édition, Sirey université, 2008. Hauser, J.; D. Huet-Weiller, Traité De Droit civil, La famille, Fondation et vie de la famille, 1er volume, 2e édition, L.G.D.J., 1999.
 17.  Katouzian, N., Civil Law: Family,Vol: 1, Tehran, Sahami Enteshar Pub, 2009. [In Persian].
 18.  Katouzian, N., Civil Law: In Current Jurisprudence..., Tehran, Mizan Pub, 2015. [In Persian].
 19.  Madani Kermani, A., Jurisprudence In Family Claims, Tehran, Paydar Pub, 2012. [In Persian].
 20.  Malaurie, P.; H. Fulchiron, Droit De La Famille, LGDJ, 5e édition, 2016.
 21.  Najafi, M. H., Javaher Al-Kalam, Vol 31, Beirut, Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi, 7nd ed, 1977 .[In Arabic].
 22.  Pécaut-rivolier, L., Avantages et droits sociaux des ‎pacsés, Dalloz, Paris, 2007.
 23.  Renaut, M. H., Histoire Du Droit De La Famille, 2e édition, éditions-ellipses, 2017.
 24.  Roshan, M., Family Law, Tehran, Jungle Pub, 2017 .[In Persian].
 25.  Safai, S. H.; A. Emami, A Concise Family Law, Tehran, Mizan Pub, 2013 .[In Persian].
 26.  Safai, S. H.; S. M. Qasemzadeh, Civil Law, Persons and Persons Under Legal Incapacity, Tehran, SAMT Pub, 2009 .[In Persian].
 27.  Terré, F.; P. Simler, Droit civil Les régimes matrimoniaux, Dalloz, 5e édition, 2008.
2- مقاله‌ها
 28.  Amiable, L., "Histoire de l'autorité paternelle en France", ouvrage couronné parl'Académie des sciences morales et politiques by Marie-Paul Bernard; Le droit dans la famille, études de droit national et de droit positif by Alphonse Boistel, Revue historique de droit français et étranger (1855-1869), Vol. 11, Dalloz, 1865, pp.190-201.
 29.  Chatenet, A.,"La femme, maítresse de maison? Rôle et place des femmes dans les ouvrages d'économiedomestique au XVIII e siècle", Histoire, Économie et Société, Vol. 28, No. 4, Published by: Armand Colin, 2009, pp. 21-34.
 30.  Cointat, C., "Sur l’évolution des métiers de la justice" ‎‎(rapport d’information), Sénat, 2002.
 31.  Laufer, J., "Entre Égalité Et Inégalités: Les Droits Des Femmes Dans La Sphère Professionnelle", L'Année sociologique (1940/1948-), 3è série, Vol. 53, No. 1, Le Droit Au Féminin, Presses Universitaires de France, 2003, pp. 143-173.
 32.  Mahdavi, M. S.; H. Khorramshahi, "The study of the distribution of Power in the Family", Revue Social Psychological Studies of Women, No. 2, 2003 [In Persian].
 33.  Mehrpour, H., "A discussion of woman's judgment", Revue Legal Research, No. 25-26, 1999 [In Persian].
 34.  "Nationalité française", Fiches d'orientation, Dalloz, Août 2016.
 35.  Nikpey, A.; R. Pouya, "Sociology of Family Development in Iran", RevueHistorical Sociology, No. 1, 2012 [In Persian].
3- آرا و پرونده‌ها
 36.  Cass. civ. 1re, 1 juillet 1980, Bull. civ. I, n°206.
 37.  Cass. civ. 1re, 24 octobre 1973, Bull. civ. I, n°282; JCPG 1975. II. 17991.
 38.  Cass. civ. 1re, 6 janvier 1981, Bull. civ. I, n°6.
 39.  Cass. req., 2 janvier 1877, Bastien, DP 1877. I. 162.
ت: الکترونیکی
 40.  www.Dalloz.fr.
 41.  www.Histoire-france.net/epoque/revolution-francaise.>.2017/7/9.
 42.  www.Jstor.org.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 بهمن 1396
  • تاریخ بازنگری: 28 خرداد 1397
  • تاریخ پذیرش: 13 مرداد 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار