تحلیل فقهی حقوقی مشتقات ارزی وآثار آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاددانشگاه شهید بهشتی،مسئول مکاتبات

2 دانشجو دکترا رشته گروه حقوق خصوصی /دانشکده حقوق الهیات و علوم سیاسی،واحدعلوم تحقیقات/دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران

چکیده

اوراق مشتقه یکی از ابزارهای مالی مورد معامله در بازار سرمایه است. بر اساس دارایی پایه، اوراق مشتقه به مشتقات کالا، مشتقات اوراق بهادار و مشتقات ارز تقسیم شده اند. مشتقات ارزی از ابزارهای مالی بازار پول است. مشارکت کنندگان در بازار پول از این مشتقات با اهداف و انگیزه های مختلف استفاده می کنند. مشتقات ارزی به سه قسم عمده تقسیم شده اند که عبارتند از: اختیار معامله ارزی، سواپ و قراردادهای آتی ارزی.
یکی از کارکردهای مشتقات ارزی مدیریت ریسک نوسان قیمت ارز توسط مشارکت کنندگان در بازار ارز است. با وجود این که اقتصاد ایران همواره متاثر از خطرات نوسان قیمت ارز است و این متغیر در ادوار مختلف تاثیرات عمده ای بر فعالیت های اقتصادی گذاشته است و علی رغم مفید بودن مشنقات ارزی برای مدیریت این ریسک، از جهت حقوقی ماهیت، شرایط صدور و آثار این مشتقات مورد بررسی قرار نگرفته و به تبع آن سازوکار لازم برای ایجاد و راه اندازی بازاری منسجم برای مشتقات ارزی در کشور شکل نگرفته است، این مقاله با هدف تبیین بخشی از مسائل حقوقی مرتبط با مشتقات ارزی به بررسی ماهیت حقوقی ،مبانی و آثار مشتقات ارزی پرداخته است.
واژگان کلیدی: ابزارهای مشتقه، مشتقات ارزی، اختیار معامله ارزی، قراردادهای آتی

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of legal and jurisprudential aspects of currency derivativs and their effects

نویسندگان [English]

  • Goodarz Eftekhar Jahromi 1
  • mohammad reza sahebi pasandideh 2
1 shahidbeheshti
2 judgeانشجو دکترا رشته گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق الهیات و علوم سیاسی،واحدعلوم تحقیقات/دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران
چکیده [English]

Analysis of legal and economical aspects of currency derivatives and theirs effects.

Derivatives are one of the financial instruments of capital market. Considering the nature of the basic asset, derivatives are categorized in three different types including :currency derivatives, securities derivatives, and commodity derivatives.
Currency derivatives are the financial instruments of the money market. Money market participants are utilizing these derivatives with different purposes.
Currency derivatives divided in to three main types as follows: currency options, currency swap and currency futures.
One of the functions of the currency derivatives is to manage the risks of the currency price fluctuations.
Although Iran economy always affected by the risk of the currency price, fluctuations which have had main effects to the economy activities during different periods and considering that the currency derivatives are useful instruments for risk management , but the legal nature , requirements and effects of this derivatives are not considered in Iranian law and therefor required mechanisms for establishment of integrated market of currency derivatives have not been formed in iran.
This article argues about some legal issues related to the currency derivatives including their legal nature , basis and effects.
Key words: derivatives, currency derivatives, currency options, futures

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: derivatives
  • currency derivatives
  • currency options
  • futures

مراجع

فهرست منابع
الف: منابع فارسی
1-عزیری، احمد« بازارهای سلف ارز ؛ موانع و مشکلات ایجاد آن در ایران »مجموعه سخنرانیها و مقالات نهمین سمینار بانکداری اسلامی ،1377
2-حسین زاده ،جواد؛ «قرارداد اختیار معامله (بررسی حقوقی فقهی)»؛ سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ،چاپ اول ،1391
3-عیسائی تفرشی محمد، محمدمهدی حاجیان ،سید مصطفی محقق داماد و کاظم یاوری «مقایسه قراردادهای آتی با قراردادهای قمار در حقوق انگلیس و حقوق اسلامی» فصلنامه مدرس، علوم انسانی ،سال پانزدهم ،شماره 2، 1390، تهران
4-ابوالحسنی ،اصغر و احمد بهاروندی؛«اوراق دو سویه ارزی» دو فصلنامه علمی –پژوهشی ،اقتصاد اسلامی ،سال پنجم شماره دوم پیاپی –بهار و تابستان 1392
5-حسین زاده ،جواد ؛«تببین قرارداد اختیار معامله ،فقه و حقوق» ،سال پنجم شماره 19، زمستان 1387
6-شعبانی ،احمد و احمدرضا بهاروندی «،قراردادهای آتی و اختیار معامله ارزی از دیدگاه فقهی و اقتصادی »،دو فصلنامه علمی –تخصصی مطالعات اقتصاد اسلامی ،سال سوم ،شماره اول، پاییز و زمستان 1389
7-کاتوزبان ،ناصر، حقوق مدنی دوره عقد و معین (1)معاملات معرض عقد و تمیکی –شرکت سهامی انتشار –چاپ نهم 1384
8-عصمت پاشا؛عبیداله ؛«فلسفه و سر تکاملی ابزارهای مالی مشتقه » ترجمه علی صالح آبادی ،فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی ،سال سوم ،شماره نهم ،بهار 1382
9-درخشان ،مسعود « مشتقات و مدیریت ریسک در بازارهای نفت»، تهران : مؤسسه مطالعات بین المللی انرژی،1383
10-رضایی مجید  « بررسی فقهی ابزارهای مالی مشتقه» نشریه اقتصاد اسلامی ،شماره 11-1382تهران
11-فارسی پور ،علیرضا ،حمید بهرامی احمدی و محمدرضا پور ابراهیمی ،« اعتبار قرارداهای آتی از نظر فقه امامیه» ، فصلنامه بورس اوراق بهادار ،شماره 27-1393
12-اعتصامی ،سید امیرحسین؛« بررسی بازار قراردادهای اختیار معامله در جهان و نگاهی به نظریات فقهی در این حوزه» ،سازمان بورس و اوراق بهادار ،منتخب گزارش های پژوهشی ،1392
13-فرهنگ، منوچهر؛ «فرهنگ بزرگ علوم اقتصادی »؛ چاپ اول ،جلد 2 ،تهران نشر البرز،1371
14-هال ،جان(1384) «مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک »؛ترجمه سجاد سیاح و علی صالح آبادی ،زیرنظربخش تحقیقات شرکت کارگزار مفید ،نشر گروه رایانه تدبیر  پرداز ،چاپ اول
15-حقیقی،امیرحسین،"نظام حاکم بر مشتقات مالی" پایان نامه دوره کارشناسی ارشد دانشکده حقوق دانشگاه تهران
ب-منابع انگلیسی:
1-chance,Don.M.(1995),"AchronoIogy of Derevatieres",Derivatives ,Guartery ,winter1995
2-chance,Dono.M.(1998)Eeasy in Derivatives, published McMLANPress.
3-Black john,oxford Dictionary  ofEconomics,oxford  university press,u.s.A,2003
4-Brown Meredith.,Mangging and Disclosing Risks of in Derivatives,kluuer Law,1996
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 مرداد 1397
  • تاریخ بازنگری: 16 آذر 1399
  • تاریخ پذیرش: 21 شهریور 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار