تأثیر نظریه منطقة الفراغ بر کلیات حقوق قراردادها با نگاهی خاص به قراردادهای اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی ره، تهران، ایران

2 دانش آموخته دکتری حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی

10.22034/jlr.2020.184575.1518

چکیده

نظریه «منطقةالفراغ» را می توان از جمله معیارهای انعطاف پذیری شریعت دانست که نخستین بار ذیل همین عنوان توسط شهید محمدباقر صدر در خصوص امکان آزادی مداخله دولت در اقتصاد اسلامی مطرح شد.منطقة الفراغ،حوزه ای است که موضوعات مشمول آن به سبب ماهیت متطور و متغیر خود،متعلق احکام ناثابت قرا می گیرد و لذا شارع با خودداری از وضع احکام ثابت در این حوزه،وضع قواعد مربوطه تفصیلی متناسب با مصالح و مقتضیات هر دوره را بر عهده حاکم و ولی امر اسلامی آن دوره نهاده است.لذا این حوزه در «مقابل منطقه ثابتی» قرار می گیرد که موضوعاتِ مشمول آن متعلق احکام ثابت و لایتغیر در تمام ادوار است.از جمله مسائلی که می تواند از حیث شمول یا عدم شمول،ذیل این نظریه مورد بحث قرار گیرد،مبحث حقوق قراردادها و نوع خاصی از آنها تحت عنوان قراردادهای اداری است؛ از مباحثی که ذیل کلیات حقوق قراردادها مطرح شده،دسته ای دارای پیشینه مفصل فقهی است و دسته ای معلول پیشرفت علوم و فناوری و ایجاد نیازهای بشری،نوین و مستحدثه تلقی شده و دارای پیشینه تفصیلی فقهی نیست.دسته نخست حسب تفاسیر متفاوت می تواند ذیل منطقه ثابت یا منطقة الفراغ جای گیرد و دسته دوم به جهت تجمیع مؤلفه های منطقة الفراغ ذیل این حوزه قرار می گیرد.قراردادهای اداری نیز به عنوان قسم خاص و واجد اهمیتی از قراردادها،به جهت فقدان پیشینه تفصیلی فقهی و واجدیت جمیع مؤلفه های منطقة الفراغ ذیل این حوزه جای گرفته و لذا اختیار وضع قواعد حاکم بر آنها بر عهده حاکم و ولی امر در حکومت اسلامی است

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Impact of Mantaqa Al-Faraq theory on general issues of Contract Law, with a special approach on the Administrative Contracts

نویسندگان [English]

  • mdamad mdamad 1
  • Mahdi Niazabadi 2
  • Bahareh Arab 3
1 استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی ره، تهران، ایران
2 Phd Degree of Private Law, Shahid Beheshti University, Faculty of Law
3 Phd Student of Public Law, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Theory of “Mantaqa Al-Faraq” would be considered as one of the parameters of religion flexibility that was introduced by Shahid Mohammad Baqir Sadr, under this heading, for the first time, regarding to the possibility of freedom of government intervention in Islamic economy. Mantaqa Al-Faraq is an area that its subjects due to variable and changeable nature, have variable and changeable sutra and rules, so that, God [as the Islamic legislature] refusing to set and codify fixed sutra and rules, delegated the setting and codification the relevant detailed rules, accordance to the benefit and requirements of each period, to the Islamic regnant or governor of that period. So, this area is standing on the opposite side of “fixed area” that its subjects have fixed and unchangeable sutra and rules at any period. One of those subjects that can be discussed under this theory, on the terms of inclusion or exclusion, would be the topic of Contract Law and a special type of them as Administrative Contracts. Among the introduced subjects and issues of Contract Law, some have detailed history of Islamic jurisprudence and the other, because of progress and advancement of science and technology and emerge of human needs, are regarded as new and modern issues and don’t have really detailed history of Islamic jurisprudence. The former one, on the terms of different interpretations, would be included in fixed area or Mantaqa Al-Faraq and the latter one, due to the aggregation of Mantaqa Al-Faraq components, would be included in this area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mantaqa Al-Faraq
  • Contract Law
  • Administrative Contracts