واکاوی چالش های حقوقی شبهات ناظر به رشد نوجوانان در قانون مجازات اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دادگستری تهران

2 دانشگاه آزاد واحد بندرعباس

3 دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبائی

4 دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی.

چکیده

احراز برخی شرایط مقدمات مسئولیت کیفری در ماده 91 ق.م.ا شرط اعمال این مجازات هاست. بر خلاف تبصره 2 ماده 88، ماده 91 قانون مجازات اسلامی 1392 تحولی جدی در واکنش کیفری نسبت به نوجوانان مرتکب جرایم مستوجب حد یا قصاص ایجاد کرده است .این ماده، سه وضعیت را به عنوان عوامل سقوط حد یا قصاص معرفی کرده و قاضی را مکلف کرده است که در این موارد، مرتکب را به جای حد یا قصاص، بر اساس گروه سنی وی، به یکی از مجازات های تعزیری مذکور در این فصل محکوم نماید. در عین حال معیار احراز رشد و کمال عقل معین نشده و همین امر می تواند مشکلات و ابهامات زیادی را در عمل به وجود آورد. در این قالب چالش های مختلف، اختلاف نظرهای عمده ای را بوجود آورده است، از یک سو این سوال قابلیت طرح دارد که در چه جرایم، مرتکبان و چه حالت هایی می توان شبهه در رشد نوجوان را زایل کننده مسئولیت کیفری به مجازات حد و قصاص دانست و از سوی دیگر، در قالب تقنینی و قضایی کدام چالش ها رشد نوجوانان در فرآیند دادرسی را با ابهام روبه رو می سازد. بر این اساس این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی و با بررسی کلی رویه قضایی و اظهارنظر قضات مختلف، به این امر منتهی شده است که رشد نوجوانان در جرایم میتوجب حد و قصاص، رویکردی نوین ولی در عین حال با وجود چالش های مختلف،چندان به شکل صحیح در رویه قضایی تجلی نیافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating Legal Challenges of Adolescent Growth in Islamic Penal Code

نویسندگان [English]

  • alireza sayebani 2
  • hosein gholami 3
  • Behzad Razavifard 4
2 azad
4 associated professor at Allameh Tabatabaie University, Tehran , Iran .
چکیده [English]

Provision of certain conditions of the penal liability provisions of Article 91 BC is subject to the application of these penalties. Contrary to note 2 of article 88, article 91 of the Islamic Penal Code of 2013, there has been a serious change in the criminal response to juveniles who have committed the crimes punishable by Had or Retribution Sanctions. This article identifies the three situations as factors for the punishment of retribution or retribution. In these cases, he has been sentenced to one of the punishments mentioned in this chapter, rather than punishment or retribution, according to his age group. At the same time, the criterion for growth and perfection of reason has not been determined and this can cause many problems and ambiguities in practice. In this context of various challenges, it has generated a great deal of controversy, on the one hand it raises the question as to what crimes, perpetrators, and in what ways can juvenile delinquency alleviate juvenile criminal liability to punishment of retribution and retribution? He knew, and on the other hand, which challenges faced in the legal and judicial frameworks would make the development of juvenile delinquency in the process ambiguous. Accordingly, this paper, with a descriptive-analytical approach and an overview of the various jurisprudence and opinions of different judges, has led to the conclusion that juvenile delinquency in adultery and retribution offenses is a new but at the same time very different challenge. It has not been properly expressed in judicial procedure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adolescent development
  • Subjective and judgmental doubts
  • Criminal responsibility
  • security measures
الف) منابع فارسی
کتاب
1 .امامی، محمود. جاوید، صلاحی، دادرسی اطفال و نوجوانان بزهکار. نشر میزان، چاپ
اول، 1389.
2 .بشیریه، تهمورث (به کوشش)، دانشنامه عدالت کیفری کودکان و نوجوانان
دیدگاهها، مدلها و گرایشهای بینالمللی، نشر نگاه معاصر، چاپ اول، 1397.
3 .بهشتی روی، منصوره، شاخصههای دادگاه اطفال از نظر فقه و حقوق و تطبیق آن
با کنوانسیونهای بینالمللی، انتشارات گلزار کتاب، چاپ اول، 1384.
4 .پورمحی آبادای، حسین، سیاست کیفری و کودکان و نوجوانان بزهدیده و بزهکار،
نشر میزان، چاپ اول، 1395.
5 .تدین، عباس، سن مسئولیت کیفری اطفال و واکنشهای اجتماعی در برابر
بزهکاری آنان در کشورهای اروپایی و ایران، «مجموعه مقالههای بر گزیده همایش
علمی کاربردی پلیس و نظام عدالت برای کودکان و نوجوانان»، چاپ اول، انتشارات حدیث
کوثر، 1388.
6 .دانش، تاج زمان، اطفال و جوانان بزهکار، چاپ اول، تهران: انتشارات موسسه خدمات
فرهنگی رسا، 1374.
7 .رئوچی، ژان فرانسوا و کریستین گورتن، حقوی کیفری کودکان و نوجوانان، ترجمه
بهزاد رضوی فرد و خدیجه بهشتی، تهران: نشر میزان، 1395.
8 .شامبیاتی، هوشنگ، بزهکاری اطفال و نوجوانان، انتشارات ژوبین، چاپ هفتم، 1387.
9 .شاملو، باقر، عدالت کیفری و اطفال، انتشارات جنگل، چاپ اول، 1390.
10.صلاحی، جاوید، بزهکاری اطفال و نوجوانان، انتشارات میزان، چاپ دوم، 1387 .
11.عباچی، مریم، حقوق کیفری اطفال در اسناد سازمان ملل متحد، انتشارات مجد،
چاپ اول، 1380 .
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 93 چالشهای حقوقی ناظر بر رشد نوجوانان در...
 323
12.معظمی، شهلا، بزهکاری کودکان و نوجوانان، انتشارات دادگستر، چاپ سوم، 1389.
13 .ــــــــــــ ، دادرسی ویژه کودکان و نوجوانان، انتشارات دادگستر، چاپ اول، 1394.
14 .نجفی ابرند آبادی، علی حسین، از حقوق کیفری تا حقوق کیفری صغار، دیباچه در:
مریم عباچی، حقوق کیفری اطفال در اسنادسازمان ملل، چاپ دوم، تهران: انتشارات مجد،
.1387
15 .نجفی ابرند آبادی، علی حسین، سن و علوم جنایی، دیباچه در: رجبی پور، محمود، مبانی
پیشگیری اجتماعی رشد مدار از بزهکاری کودکان و نوجوانان، نشر میزان، 1391.
16 .نجفی ابرندآبادی، علی حسین، سیاست جنایی، در: نیازپور، امیرحسن (به کوشش)،
دانشنامه علوم جنایی اقتصادی، نشر میزان، چاپ اول، 1396.
17 .نوبهار، رحیم، سن و مسئولیت کیفری: بازخوانی نظریه مشهور فقهای امامیه،
پژوهشنامه حقوق کیفری، 1391 ،شمارة6،
18 .نیازپور، امیرحسن، حقوق کیفری کودکان و نوجوانان، تهران: نشر میزان، چاپ اول،
.1393
مقاله
19 .بوریکان، ژاک، اطفال بزهکار و بزهدیده در حقوق فرانسه، ترجمه علی حسین نجفی
ابرندآبادی، مجله تخصصی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، زمستان 1380 ،شماره 2.
20 .حسینی آهق، مریم و حسین مهرپور، رابطه بلوغ با مسئولیت کیفری، پژوهش نامه فقه
و حقوق اسلامی، 1389 ،شماره 6 .
21.صبوری پور، مهدی و فاطمه علوی صدر، سن مسئولیت کیفری کودکان و نوجوانان
در قانون مجازات اسلامی 1392 ،پژوهشنامه حقوق کیفری، سال ششم، 1394،
شماره 1.
22.غلامی، حسین، الگو با گونههای عدالت کیفری اطفال، آموزههای حقوق کیفری و
مجله دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1392 ،شماره 6 .
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 93 چالشهای حقوقی ناظر بر رشد نوجوانان در...
324
23.مرعشی سید محمدحسن، حسین میرمحمدصادقی، علی حسین نجفی ابرندآبادی و قاسم
محمدی (میزگرد) (1382 ،(بزهکاری اطفال در حقوق ایران و لایحه قضائی
تشکیل دادگاه اطفال و نوجوانان، مجله حقوقی دادگستری، زمستان 1382 ،شماره 45.
24.موسوی بجنوری، سید محمد و منا جعفری دولابی، مقایسه حقوق کیفری اطفال ایران
و فرانسه با کنوانسیون حقوق کودک، نامه الهیات، 1389 ،شماره 9.
25 .نیاز پور، امیر حسن، پاسخهای عدالت کیفری ایران به بزهکاری اطفال، فصلنامه
مطالعات پیشگیری از جرم، سال پنجم، 1389 ،شماره 14.
26.هاشمی، سیدحسین، دختران، سن رشد و مسئولیت کیفری، کتاب زنان، 1386،
شمارة 23 .