بایسته‌های حقوق اساسی مدیریت وضعیت‌ها یاضطراری با تأکید بر کووید 19

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق عمومی و بین الملل دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

10.29252/jlr.2022.226826.2165

چکیده

با آنکه قوانین و مقررات در همه نظام‌های حقوقی به طور معمول برای وضعیت‌های عادی تدوین، تصویب و منتشر می‌شوند، اما در این میان گاه وضعیت‌هایی بر نظام‌های سیاسی حادث می‌شود که حیات اجتماع را در مخاطره قرار می‌دهد. برای مدیریت این وضعیت‌های مخاطره‌انگیز، ابزارهای مختلفی در نظام‌های سیاسی وجود دارد که یکی از آنها، اعلام وضعیت اضطراری است. در وضعیت اضطراری، محدودیت‌هایی نسبت به حقوق و آزادی‌های اساسی، همچون حق بر رفت‌وآمد، حق بر اشتغال و آزادی رسانه‌ای بار می‌شود. با توجه به اینکه حقوق و آزادی‌های اساسی مردم در وضعیت اضطراری در معرض تحدید قرار می‌گیرد، رعایت یکسری قواعد شکلی و ماهوی از جانب دولت‌ها الزامی است تا این وضعیت، منجر به نقض اساسی حقوق و آزادی‌های بنیادین نشود. با شیوع بیماری کووید 19 در سرتاسر جهان، برخی از کشورها به اعلام وضعیت اضطراری بهداشتی پرداختند تا از این طریق بتوانند به مقابله با این بیماری بپردازند. در ایران هر چند به طور رسمی از ظرفیت‌های اصل 79 قانون اساسی استفاده نشد و وضعیت اضطراری اعلام نشد، با استفاده از اصل 176 قانون اساسی محدودیت‌هایی بر برخی از حقوق و آزادی‌ها وارد شد. بررسی فرایند اعمال این محدودیت‌ها در ایران نشان می‌دهد که الزامات شکلی و ماهوی ناظر بر وضعیت‌های اضطراری تا حدود زیادی رعایت شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Constitutional Law Requirements for Dealing with Emergency Situations with emphasis on Covid 19

نویسنده [English]

  • Moslem Aghaei Togh
University of Judicial Sciences and Administrative Services
چکیده [English]

Although laws and regulations in all legal systems are typically
formulated, enacted, and promulgated for ordinary situations, sometimes
situations arise for political systems that endanger the life of society. To
manage these dangerous situations, there are various tools in political
systems, one of which is to declare a state of emergency. In such cases,
restrictions on fundamental rights and freedoms, including the right of
movement, the right to employment and the freedom of the media, are
imposed. Given that the fundamental rights and freedoms of the people are
restricted in a state of emergency, it is imperative that governments adhere to
a set of formal and substantive rules so that this situation does not lead to a
fundamental violation of fundamental rights and freedoms. With the spread
of Covid 19 disease around the world, some countries have declared a health
emergency in order to deal with the disease. In Iran, although the capacities
of Article 79 of the Constitution were not formally used and a state of
emergency was not declared, the use of Article 176 of the Constitution
imposed restrictions on some rights and freedoms. An examination of the
process of applying these restrictions in Iran shows that the formal and
substantive requirements for emergency situations have been met to a large
extent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • State of Emergency
  • Covid 19
  • Article 79 of the Constitution
  • Supreme National Security Council
  • Fundamental Rights and Freedoms
 الف( منابع فارسی
کتاب
.1آگامبن، جورجو، وضعیت استثنایی، ترجمه پویا ایمانی، تهران: نشر نی، .1395
.2راسخ، محمد،
درس گفتارهای فلسفه حق و فلسفه حقوق عمومی، تهران: خانه
اندیشمندان علوم انسانی، .1394
.3هاشمی، سید محمد،
حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد ،2تهران: نشر دادگستر،
چاپ پنجم، .1380
.4هولمز، رابرت ال.
مبانی فلسفه اخلاق، ترجمه مسعود علیا، تهران: ققنوس، ویراست سوم، .1394
مقاله
.5امیرارجمند، اردشیر، وضعیت اضطراری، حقوق عمومی، ،1385شماره .1
.6حسینی بهشتی، سیدعلیرضا؛ ملکی، ساناز و مجید اکبری،
منطق استثنا در فلسفه سیاسی
کارل اشمیت
، جستارهای فلسفی، ،1393شماره .26
.7ساپ، جان دبلیو،
حقوق بشر و وضعیت اضطراری، ترجمه جواد کارگزاری، حقوق
عمومی، ،1388شماره .5
.8صائب نیا، سمیه و فرشته کریمی،
بررسی تأثیر بیماری کرونا )کووید- (19بر عملکرد
کسبوکار؛ مورد مطالعه: کسبوکارهای کوچک و متوسط استان اردبیل
، چشمانداز
حسابداری و مدیریت، دوره ،1399 ،3شماره .24
.9قرباننیا، ناصر،
تعلیق اجرای حقوق بشر در شرایط اضطراری، فقه و حقوق، سال ،3
.12 ، شماره1386
.10کیان پور، امیر،
وقتی قاعده وضعیت استثنایی است، گفتگو، ،1388شماره .54
.11هریسی نژاد، کمالالدین و مائده سلیمانی،
تعلیق حقوق و آزادیها در قانون اساسی جمهوری
اسلامی ایران در پرتو اسنادحقوق بشری
، حقوق اسلامی، سال ،1395 ،13شماره .50
فصلنامه تحقیقات حقوقی- ویژهنامه حقوق و کرونا ش 2بایستههای حقوق اساسی مدیریت وضعیتهای اضطراری....
792
ب( منابع انگلیسی
Books
12. Chowdhury, Subrata Roy, Rule of Law in a State of Emergency: The Paris
Minimum Standards of Human Rights Norms in a State of Emergency
,
Palgrave Macmillan, 1989.
13. Dyzenhaus,
David, The Constitution of Law, Legality in a Time of
Emergency
, Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
14. Rossiter, Clinton,
Constitutional Dictatorship, Routledge, 2002.
Articles
15. Criddle, Evan J. and Fox-Decent, Evan, “Human Rights, Emergencies, and
the Rule of Law”,
Human Rights Quarterly, Vol.34, 2010.
16. Ferejohn, John and Pasquale Pasquino, “The Law of the Exception: A
Typology of Emergency Powers”,
I.CON, Vol. 2, No. 2, 2004.
17. Gross, Oren, “Extra-legality and the Ethic of Political Responsibility”,
in
Emergencies and the Limits of Legality
, edited by Victor Ramraj,
Cambridge: Combridge University Press, 2008.
18. Lillich, Richard B. “The Paris Minimum Standards of Human Rights Norms
in a State of Emergency”,
American Journal of International Law, Vol. 79,
1985.
19. Malki, Mhamed, “From the Law of the Ruler to the Rule of Law”,
in: Arab
Human Development in the Twenty-first Century; The Primacy of
Empowerment
, edited by Bahgat Korany, Cairo: The American University in
Cairo Press, 2014.
20. Reza, Sadiq, “Endless Emergency: The Case of Egypt”,
New Criminal Law
Review
, Vol. 10, Issue 4, 2007.
Documents& Reports
21. LOI n° 2020-290 du 23 mars 2020 d'urgence pour faire face à l'épidémie de
covid-19. Disponible sur:
22. https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do? cidTexte = JORFTEXT
000041746313 & date Texte = &categorieLien=id (consulté le 20 Juillet
2020).
23. COVID-19 Response (Urgent Management Measures) Legislation Act, 25
March 2020. Available at:
24. http://www.legislation.govt.nz/bill/government/2020/0239/latest/LMS326982.
html (accessed 20 July 2020).

فصلنامه تحقیقات حقوقی- ویژهنامه حقوق و کرونا ش 2بایستههای حقوق اساسی مدیریت وضعیتهای اضطراری....
793
25. MEDIDA PROVISÓRIA Nº 959, DE 29 DE ABRIL DE 2020. disponible
en: http://www.in.gov.br/web/dou/-/medida-provisoria-n-959-de-29-de-abrilde-2020-254499639 (citado en 20 Julio 2020).
26. Siracusa Principles on Limitation and Derogation Principles in the
International Covenant on Civil and Political Rights, Human Rights
Quarterly, Vol. 7, No. 1, 1985.
27. Commission de Venise,
Avis sur la protection des droits de l'homme
dans les situations d’urgence
, 2006, Disponible sur:
28. https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDLAD (2006)015 (consulté le 20 Juillet 2020).
29. Venice Commission,
Opinion on the Legal Framework Governing
Curfews
, 2016, available at:
30. https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDLAD (2016)010 (accessed 20 July 2020).
31. Nyholm, Sven,
On Kant’s Idea of Humanity as an End in Itself,
European Journal of Philosophy, Vol. 24, no. 2, 2013.
32. Public Law 94-412 National Emergencies Act, 14 September 1976.
Available at: https://www.govinfo.gov/content/pkg/STATUTE-90/ pdf/
STATUTE-90-Pg1255.pdf (accessed 20 July 2020).
33. Coronavirus Act, 25 March 2020. Available at:
34. https://www.legislation.gov.uk/ukpga/2020/7/contents/enacted (accessed 20
July 2020).
35. COVID-19 Emergency Response Act, 25 March 2020. Available at:
https://laws-lois.justice.gc.ca/eng/AnnualStatutes/2020_5/page-1.html
(accessed 20 July 2020)