قلمروی قوانین بودجه ای در ایران (1357 تا 1400)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

قوانین بودجه‌ای در شمار قوانین عادی هستند و از همین رو باید دربردارنده موادی باشند که با عنوان آنها هماهنگ هستد. برپایه این ویژگی، که ریشه در اصل تخصصی بودن قوانین عادی دارد، تنها درآمدها و هزینه‌های عمومی باید در قوانین بودجه‌ای گنجانده شوند. با این همه، در برخی کشورها مانند ایران دولت و گاه دستگاه قانونگذار موادی را به لایحه قانونی می‌افز‌یاند که هیچ پیوندی با بودجه و بودجه‌بندی ند‌راند. ناشناخته‌بودن قلمروهای قوانین بودجه‌ای، گرایش دولت و پارلمان به قانونگذاری دور از کنترل رسانه‌ها و شهروندان و نبود نهاد دادرسی اساسی سه علت پیدایش و گسترش چنین رویه‌ای در تاریخ قانونگذاری هستند. با تصویب قانون اساسی 1358 و برآمدن شورای نگهبان زمینه قانونگذاری بودجه‌ای بهتر فراهم شد. اما، یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که این نهاد نتوانست مانند الگوی خود، شورای قانون اساسی فرانسه، دو کاستی نخست را از میان ببرد زیرا نتوانست از دل قوانین بودجه‌بندی کنونی یا با گرته‌برداری از دستاوردهای سیستم‌های حقوقی پیشرفته در این گستره، سنجه‌هایی کارآمد برای شناسایی قلمروهای الزامی، اختیاری و ممنوع قوانین بودجه‌ای بیرون آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Scope of Budget Acts in Iran (1979-2022)

نویسنده [English]

  • Saïd Shojaei Arani
Assistant Professor at Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Budget Acts are ordinary law and therefore should include items that are consistent with their title. Based on this feature, which is rooted in the principle of specialization of ordinary laws, only public revenues and expenditures should be included in budget acts. However, in some countries, such as Iran, the government and sometimes the legislature adde items to the bill that have nothing to do with budget or budgeting. Lack of knowledge of the scope of budget acts, the tendency of the government and parliament to legislate away from the control of the media and citizens, and the lack of a constitutional jurisdiction have been the three reasons for the emergence and spread of such a practice in the history of legislation. The emergence of the Guardian Council, with the approval of the 1979 constitution, provided the basis for better budget legislation. However, the findings of this study show that this institution, contrary to its model, the French Constitutional Council, could not eliminate the first two shortcomings because it could not extract, from the current budgeting laws, effective measures to identify the required, optional and prohibited scopes of budget acts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Budget Act
  • Scope of laws
  • Guardian Council
  • Constitutional jurisprudence
  • Iran