دادرسی اساسی نیمه گم شده قوه تقنین در نظام حقوقی مشروطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی تهران-شمال

2 قاضی دیوان عدالت اداری

10.52547/jlr.2023.229838.2390

چکیده

چکیده

اندیشه‌ی دادرسی اساسی به مثابه نهاد ناظر بر رعایت اصول و مقررات قانون اساسی، برای نخستین بار با تصویب اصل طراز وارد ادبیات حقوقی دولت مدرن در دوره‌ی مشروطه شد. اما طراحی و شناسایی این سازوکار (به‌غیر از یک دوره‌ی تقنینیه)، هرگز منجر به کاربستِ این سازوکار کنترلی در نظام حقوقی آن دوره نگردید. این نوشتار در پی پاسخ به این پرسش است که کاستی‌های ساختاری و صلاحیتی نهاد دادرس اساسی در نظام حقوقی مشروطه‌ی ایران کدام‌اند؟ در قالب پژوهشی توصیفی–تحلیلی عوامل معتنابهی همچون؛ «عدم تدوین آیین‌نامه داخلی برای نهاد دادرس اساسی»، «ضعف محتوایی اصل طراز»، «عدم اختصاص صلاحیت تفسیر قانون اساسی به هیئت نظّار»، «شناسایی هیئت 5 تن به‌مثابه اعضای مجلس شورای ملی»، «عدم اختصاص صلاحیت نظارت بر انتخابات مجلس شورای ملی»، در زمره‌ی کاستی‌های ساختاری و صلاحیتی این نهاد در عدم تحقق و پیاده‌سازی نظام کنترل و نظارت بر فرآیند تقنین و برچیده شدن عملی آن سازوکار از عرصه‌ی قانون-گذاری نظام مشروطه شناخته شدند. اما با این حال، امکان نظارت‌پذیری قانون و قانون‌گذار در تاریخ حقوقی معاصر ایران قدرِ متیقّن این دستاورد محسوب شد.

واژگان کلیدی: اصل طراز، دادرس اساسی، قانون اساسی مشروطه، مجلس شورای ملی، هیئت نظارت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Basic proceedings as the missing half of the legislative power in the constitutional legal system

نویسندگان [English]

  • Nader Asdai ojagh 1
  • Mohammad hsanvand 2
1 Tehran-North Islamic Azad University
2 Judge of the Court of Administrative Justice
چکیده [English]

Basic proceedings as the missing half of the legislative power in the constitutional system

Abstract

The idea of basic proceedings, as an institution overseeing the observance of the principles and provisions of the constitution, entered the legal literature of the modern government in the constitutional period for the first time with the approval of the rule of law. But the design and identification of this mechanism (except for a legislative period) never led to the application of this control mechanism in the legal system of that period. This article seeks to answer the question, what are the structural and jurisdictional shortcomings of the basic judicial institution in Iran's constitutional legal system? In the form of descriptive-analytical research, critical factors such as; "Non-compilation of internal regulations for the constitutional judicial body", "Weakness of the content of the principle", "Non-assignment of authority to interpret the constitution to the supervisory board", "Identification of the 5-member delegation as members of the National Assembly", "Non-assignment of authority" "Monitoring the elections of the National Assembly" among the structural and competence deficiencies of this institution in the failure to realize and implement the system of control and supervision of the legislative process and the practical dismantling of that mechanism from the field of legislation of the constitutional system. became However, the possibility of monitoring the law and the legislator in the contemporary legal history of Iran was considered the sure value of this achievement.

Key words: Asl Tarz, Constitutional Court, Constitutional Law, National Assembly, Supervisory Board.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "
  • Asl Tarz"
  • Constitutional Court"
  • Constitutional Law"
  • , National Assembly"
  • ,"
  • Supervisory Board

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 07 خرداد 1402
  • تاریخ دریافت: 26 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 01 دی 1403
  • تاریخ پذیرش: 07 خرداد 1402