تحلیل اقتصادی قاعده «عدم مسئولیت» در حوزه حقوق پزشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهیدبهشتی

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق اقتصادی و دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شهیدبهشتی.

3 حقوق اقتصادی، دانشکده حقوق دانشگاه شهیدبهشتی

10.52547/jlr.2023.226225.2120

چکیده

قاعده «عدم مسئولیت» خود قسمی از قاعده «مسئولیت محض» تلقی می‌شود. به موجب قاعده عدم مسئولیت، شخص زیان-دیده با تمام هزینه‌های ناشی از حادثه روبرو می‌شود. از این نظر، قاعده عدم مسئولیت به معنای مسئولیت محض شخص زیان‌دیده است. این قاعده، به جهت مقدس و غیرتجاری بودن حرفه پزشکی و وجود برخی باورهای خاص، برای سالیان متمادی قاعده عمومی در این حوزه بود. با گذشت زمان و تغییر رویکرد جامعه به این فعالیت‌ها، به تدریج مسئولیت پزشکان مورد شناسایی قرار گرفته و روز به روز توسعه یافته است. تحلیل اقتصادی این قاعده نیز نشان می‌دهد که تغییر رویکرد جامعه و نظام حقوقی، منطبق بر کارایی اقتصادی بوده است. استفاده از قاعده عدم مسئولیت در حوزه پزشکی، عموماً دو اثر بسیار مهم دارد. از یک سو، سطح فعالیت پزشکان بالاتر از سطح بهینه و سطح احتیاطی آنها بسیار پایین‌تر از سطح بهینه قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، احتیاط‌های بیماران یا تأثیری در ورود زیان ندارد و یا اینکه آنها باید با هزینه بسیار بیشتری نسبت به پزشکان از بروز حادثه جلوگیری کنند. بنابراین، این قاعده به عنوان یک قاعده عمومی نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. با این وجود، این قاعده می‌تواند در شرایط خاصی، کارا باشد. نخست، موقعیتی که در آن، بیمار، تنها یا «کم‌هزینه‌ترین اجتناب‌کننده از زیان» است. دوم، موقعیتی که نظام قضایی در مقام تغییر استانداردهای احتیاطی است. سوم، موقعیتی که هزینه‌های اجرایی رسیدگی به قصور پزشک، از منافع حاصل از آن بیشتر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Economic Analysis of »No-Liability Rule« in Medical Law

نویسندگان [English]

  • abbas ghasemi hamed 1
  • seyed alireza shokuhyan 2
  • Mojtaba Ghasemi 3
1 full professor / shahid beheshti university.
2 iran chamber of guild
3 Economic Law, Faculty of Law, Shahid behehshti University
چکیده [English]

The »No-liability rule« is itself part of the »Strict liability rule«. Under the no-liability rule, the injured party bears all the costs of the accident. In this sense, the rule of no-liability means the strict liability of injured party. This rule, due to the holiness and non-commercial nature of the medical profession and existence of certain beliefs, has been a general rule in this field for many years. Over time and the change in society approach to these activities, the responsibility of physicians has been gradually identified and continuously developed. Economic analysis of this rule also shows that the change in the approach of society and the legal system has been consistent with economic efficiency. Applying the no-liability rule in the medical field generally has two very important effects. On the one hand, the level of activity of physicians is above the optimal level and their level of caution is much lower than the optimal level. On the other hand, patients' precautions either have no effect on the incidence of harm, or they have to prevent accidents at a much higher cost than physicians. Therefore, this rule cannot be used as a general rule. However, this rule can work in certain situations. First, the situation in which the patient is alone or the »cheapest Cost-avoider«. Second, the situation the judiciary is in a position to change the precautionary standards. Third, the situation where the administrative costs of enforcing a physician's negligence outweigh the benefits.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Analysis
  • No-liability Rule
  • Physician civil liability
  • The Cheapest Cost-avoider

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 20 تیر 1402
  • تاریخ دریافت: 07 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 17 بهمن 1401
  • تاریخ پذیرش: 20 تیر 1402