تأملی بر نهادها، کنشگران و شیوه ی حکمرانی آب در نظام حقوقی ایران و افغانستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 حقوق عمومی، حقوق، شهید بهشتی،‌ تهران،‌ ایران.

2 دانشیار، گروه حقوق عمومی و اقتصادی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی.

10.52547/jlr.2023.229665.2387

چکیده

امروزه که مدیریت آب تابع ترتیبات سازمانی بسیار پیچیده و متنوعی در جهان است، بررسی عناصر ساختاری چون نهادها، کنشگران و شیوه‌ی حکمرانی به تحلیل و ارزیابی نظام‌مند حکمرانی آب کمک می‌نماید. با توجه به این که ویژگی‌های این عناصر اثر تعیین کننده‌ای بر عملکرد حکمرانی آب کشورها دارد، این تحقیق در پی بررسی چگونگی مؤلفه‌های فوق در نظام حکمرانی آب ایران و افغانستان است. در این راستا، در بحث نهادها که تعیین‌گر نحوه‌ی اداره‌ی منابع آب می‌باشند، نهادهای رسمی نقش و جایگاه برجسته‌ای در حکمرانی آب هر دو کشور دارند، هر چند در افغانستان نهادهای غیررسمی نیز در مدیریت آب‌های کشاورزی دارای فعالیت چشم‌گیری هستند. در بحث کنشگران با توجه به اضلاع مثلث کنشگران حکمرانی خوب آب (دولت، ملت و جامعه‌ی مدنی) کنشگران مدیریت آب ایران دولتی بوده، مردم و جامعه‌ی مدنی در این عرصه حضور نداشته و برای به صحنه کشیدن آنها تدبیری سنجیده نشده است. از این رو شیوه‌ی مدیریت آب نیز در ایران سلسله مراتبی بوده و تصامیم اصلی با توجه به سیاست‌های دولت حاکم اخذ و توسط وزارت‌ها و ادارات مربوطه اجرا می‌گردد. در افغانستان اما، با توجه به سیاست‌ها و قوانین بیست ساله‌ی نظام جمهوری اسلامی و آنچه در عمل جریان داشته، به هدف تأمین حکومتداری خوب آب، تمایل به مدیریت غیرمتمرکز با ترکیب شیوه‌ی شبکه و بازار به محوریت وزارت آب و انرژی، حوضه‌های دریایی و مشارکت مردم بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A reflection on water governance institutions, actors and method on the legal system of Iran and Afghanistan

نویسندگان [English]

  • Kobra Hussaini 1
  • Ali Akbar Gorji Azandaryani 2
1 Public law, Law, Shahid Beheshti, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, public law department, law faculty, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Today, water management is subject to very complex and diverse organizational arrangements in the world, so the structural elements examination like institutions, actors, and governance methods help in the systematic analysis and evaluation of water governance. Considering that, these elements features have a determinative effect on the water governance performance in countries, this research seeks to investigate how the above elements are in the Iran and Afghanistan's water governance system. In this regard, in the discussion of the institutions that determine the water resources management method, the official institutions have a prominent role and position in the water governance of both countries, although in Afghanistan, informal institutions also have significant activity in the agriculture waters management. In the actors' discussion, according to the sides of the good water governance actors' triangle (government, nation, civil society), Iran's water management actors are governmental, people and civil society are not present in this arena, and no plan has been considered to bring them to the scene. Therefore, Water management method is hierarchical in Iran and the main decisions are taken according to the ruling government's policies and are implemented by the relevant ministries and departments. But in Afghanistan, according to the twenty years of the Islamic republic system’s policies and laws, and what happened in performance, to the good water governance’s goal, there has been tendency for a decentralized management by combining the network and market methods with a focus on the water and Energy Ministry, sea basins and people participation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • water governance
  • water institution
  • water actors
  • water management methods

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 24 تیر 1402
  • تاریخ دریافت: 18 دی 1401
  • تاریخ بازنگری: 04 تیر 1402
  • تاریخ پذیرش: 24 تیر 1402