تحلیل انتقادی مبانی رأی وحدت رویه 811 هیأت عمومی دیوان عالی کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری، دانشکده علوم اداری ‌و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانش آموخته دکتری، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشجوی دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه میبد، میبد، ایران

چکیده

به موجب رأی وحدت رویه 811 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، در صورت مستحق للغیر درآمدن مورد معامله و صدور حکم بر بطلان معامله، بایع باید از عهده غرامات وارد بر خریدار از جمله کاهش ارزش ثمن برآید و چنانچه ثمن، وجه رایج کشور باشد، دادگاه میزان غرامت را براساس افزایش قیمت اموال مشابه مبیع تعیین می نماید. هیأت عمومی دیوان عالی کشور به مبنای حقوقی وضع مقرره مندرج در این رأی وحدت رویه اشاره ننموده لیکن از مطالعه و بررسی مشروح مذاکرات دیوان عالی کشور و نظریه نماینده دادستان و نوشته های حقوقدانان برجسته، اشاره به دو مبنای تسبیب و انصاف و عدالت را می توان برجسته تر دانست؛ لیکن به نظر نگارندگان هیچ یک از این مبانی نمی تواند به عنوان بنیان و پایه صدور این رأی وحدت رویه قلمداد گردد، بلکه این رأی وحدت رویه مقرره ای استثنایی و بدعتی ناهمگون با مبانی نظام حقوقی کشور ایران است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Critical analysis of the basis of unanimous decision 811 of the General Board of the Supreme Court

نویسندگان [English]

  • mahdiye sadeghian 1
  • ALI ZIAOLESLAMI 2
  • mehdi sadeghirad 3
1 Ph.D., Faculty of Administrative Sciences & Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran Corresponding author
2 Ph.D., Faculty of Administrative Sciences & Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Ph.D. Candidate, Faculty of Theology, Meybod University, Meybod, Iran
چکیده [English]

According to the unanimous decision 811 of the General Board of the Supreme Court, in case of being entitled to another right of transaction item and Issuance of a verdict of invalidity, the seller must bear the compensations to the buyer, including the reduction of the value of the price, and if the price is the common currency of the country, the court will determine the amount of the compensation Based on the increase in the price of similar properties. The General Board of the Supreme Court did not mention the legal basis of the provision contained in this decision, but from the detailed study of the Supreme Court's deliberations and the theory of the prosecutor's representative and the writings of jurists, the reference to the two bases of Tasbib and fairness and justice can be considered more prominent; However, according to the authors, none of these bases can be considered as the basis for issuing this decision, rather, this decision is an exceptional and heretical regulation that is inconsistent with the foundations of Iran's legal system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • entitled to another right
  • zaman darak
  • price
  • unanimous vote 733
  • unanimous vote 811

مراجع

  1. کتاب

    • امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، جلد 1، تهران: اسلامیه، 1379.
    • جعفری­لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، 1382.
    • الشریف، محمدمهدی، منطق حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1395.
    • شهید ثانی، زین­الدین­بن­علی، الروضه­البهیه­فی­شرح­اللمعه­الدمشقیه، ترجمه حمید مسجدسرایی، قم: نشر پیام نوآور، بی­تا.
    • صفایی، سید حسین و حبیب­الله رحیمی، مسئولیت­مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، تهران: سمت، 1398.
    • عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران: امیرکبیر، 1371.
    • فاضل­لنکرانی، محمد، جامع­المسائل، قم: امیرالعلم، 1375.
    • قلی­پورگیلانی، مسلم، تلخیص کتاب­البیع، قم: انتشارات قدس، 1392.
    • کاتوزیان، ناصر، الزام­های خارج از قرارداد (مسئولیت­مدنی)، جلد 1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1390.
    • کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)، تهران: میزان، 1400.
    • کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق، جلد 2، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1377.
    • مدنی، سیدجلال­الدین، حقوق مدنی، جلد 4 (عقود معین)، تهران: پایدار، 1382.
    • معاونت­قضایی­دیوان­عالی­کشور در امور هیئت­عمومی، غرامت ناشی از مستحق للغیر درآمدن مبیع، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه، 1400.
    • مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات جدید، جلد 2، قم: مدرسه الامام علی­بن­ابی­طالب (ع)، 1427 ه.ق.
    • یزدانیان، علیرضا، حقوق مدنی، قواعد عمومی مسئولیت­مدنی، جلد 1، تهران: میزان، 1386.
    • یوسف­زاده، مرتضی، حقوق مدنی 6 (عقود معین)، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1392.

    مقاله

    • امیرمحمدی، محمدرضا، «غرامات ناشی از مستحق للغیر درآمدن مبیع»، مجله حقوق خصوصی، دوره 13، شماره 2، 1395، صص315-297.
    • بادینی، حسن و محمد خاکباز، «تأملی در راهکارهای برقراری موازنه حقوق طرفین قرارداد در حالت تورم»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 83، شماره 107، 1398، صص111-95.
    • بهادر، مرتضی و حورا راستگوی مشهور، «مسئولیت دولت در جبران زیان ناشی از کاهش ارزش پول»، نشریه وکیل مدافع، شماره 19، 1398، صص200-179.
    • حکیمی­ها، سعید، مجتبی الهیان و محمدحسین عالمی، «بررسی و تبیین ماهیت ربا، بهره و تورم از منظر فقه و حقوق»، فقه و حقوق معاصر، سال 2، شماره 3، 1395، صص102-61.
    • قنواتی، جلیل، جعفر رمضانی و محسن برهان­مجرد، «تحلیل مبانی نظری رأی­وحدت­رویه شماره ٧٣٣ در خصوص ضمان­درک»، مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوره 52، شماره 1، 1398، صص162-145.
    • کریمی، عباس و محمد هادی جواهرکلام، «تحلیل رأی­وحدت­رویه شماره 733 هیئت­عمومی­دیوان­عالی­کشور؛ با تأکید بر ماهیت پول و تمایز کاهش ارزش پول، خسارت­تأخیرتأدیه و خسارت ناشی از افزایش قیمت­ها»، مجله دانشنامه حقوق اقتصادی، دوره 27، شماره 17، 1399، صص24-1.
    • کریمی، نسرین، سید محمد شفیعی مازندرانی و مرتضی محمدی­­راد، «نقدی بر نظریات فقهی و حقوقی لزوم یا عدم لزوم جبران کاهش ارزش پول ناشی از تورم»، فصلنامه مطالعات فقهی ­و فلسفی، دوره 11، شماره 41، 1399، صص35-15.
    • موسوی، سیدعباس، «مسئولیت بایع در پرداخت خسارت ناشی از مستحق­للغیردرآمدن مبیع»، نشریه دانشنامه­های حقوقی، دوره 2، شماره 4، 1398، صص432-414.
    1. یعقوبی­محمودآبادی، یوسف و منصور امینی، «ضمان­درک در حوزه آرای قضایی»، فصلنامه تحقیقات حقوقی بین­المللی، دوره 11، شماره42، 1397، صص133-107.

    ب) عربی

    کتاب

    1. اصفهانی، ابوالحسن، وسیله­النجاه (مع تعالیق الامام­خمینی ره)، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام­خمینی، 1380.
    2. امام خمینی، روح­الله، تحریرالوسیله، جلد 1، قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم، بی­تا.
    3. بحرانی، یوسف، الحدائق الناضره، جلد 18، قم: دفتر انتشارات اسلامی، بی ­تا.
    4. حائری، سید کاظم، ‌الاوراق‌ المالیه الاعتباریه، بنیاد پژوهش های اسلامی‌ آستان قدس رضوی، 1369.
    5. الحلی، یحیی­بن­سعید، جامع­للشرایع، مؤسسه­سیدالشهداء، 1405.
    6. خازم، الشیخ علی، مدخل إلى علم الفقه عند المسلمین الشیعه، بیروت: دارالغربه­للطباعه والنشروالتوزیع، 1413.
    7. خویی، سیدابوالقاسم، منهاج الصالحین، جلد 2، قم: نشر مدینه العلم، 1410.
    8. علامه­حلّى، حسن­بن­یوسف، قواعدالأحکام، جلد 2، قم: دفتر انتشارات­اسلامی، 1413.
    9. محمدعلى­القرى­بن­عید، بیع­الدین و سندات ­القرض­ و بدائلها ­الشرعیه فى مجال القطاع­العام­والخاص، منظمه­المؤتمرالاسلامى، بحرین: مجمع­الفقه­الاسلامى، 1419.

    References

    Books

     

    1. Al-Helli, Yahya ebn Saeed, Aljamie Lilsharayie, Qom: Sayyed Al-Shohada, 1984. (in Arabic)
    2. Allameh Helli, Hassan ebn e Yousef, Ghavaed al-ahkam, Volume 2, Qom: Islamic Publications Office, 1992. (in Arabic)
    1. Al-Sharif, Mohammad Mehdi, The Logic of Law, Tehran: Sahami Enteshar Company, 2016. (in Persian)
    2. Amid, Hassan, Amid Dictionary, Tehran: Amir-Kabir, 1992. (in Persian)
    3. Bahrani, Yousef, Al-hadaegh Al-nazere, Volume 18, Qom: Islamic Publications Office, without date. (in Arabic)
    4. Emami, Sayyed Hassan, Civil liability, Volume 1, Tehran: Islamieh, 2000. (in Persian)
    5. Esfahani, Abolhassan, Vasilato Al-Najah (with Taaligh Al-emem Khomeini), Qom: Institution for Organizing and Publishing the Works of Imam Khomeini, 2001. (in Arabic)
    6. Fazel Lankarani, Mohammad, Jame Al- Masael, Qom: Amir Al-Elm, 1996. (in Persian)
    7. Gholi-Pour Gilani, Moslem, Talkhis ketab Al-Bei’, Tehran: Ghods Press, 2013. (in Persian)
    1. Hae’ri, Sayyed Kazem, Al-Uraq Malieh al-Etebariya, Astan Quds Razavi Islamic Research Foundation,1990. (in Arabic)
    1. Ja’fari langroudi, Mohammad Ja’far, Legal Terminology, Tehran: Ganj-e-Danesh, 2003. (in Persian)
    2. Katouzian, Nasser, Extra Contractual Obligations (Civil Liability), Volume 1, Tehran: University of Tehran Press, 2011. (in Persian)
    3. Katouzian, Nasser, Philosophy of law, Volume 2, Tehran: Sahami Enteshar Company, 1998. (in Persian)
    4. Katouzian, Nasser, Preliminary Course of Civil law (Property and ownership), Tehran: Mizan, 2021. (in Persian)
    5. Khazem, Al-Sheikh Ali, An introduction to the science of jurisprudence among Shiite Muslims, Beirut: Dar Al-Gharba, printing and distribution,1992. (in Arabic)
    6. Khomeini, Rouhollah, Tahrir al-Wasila, Volume 1, Tehran: Dar Al. elm Press Institute, Without date. (in Arabic)
    1. Khouei, Abolghasem, Minhaj al-Salehin, Volume 2, Qom: Madine Al-Elm, 1989. (in Arabic)
    1. Madani, sayyed Jalal Al-din, Civil law, Volume 4 (Certain contracts), Tehran: Paydar, 2003. (in Persian)
    2. Makarem Shirazi, Nasser, New Polls, Volume 2, Qom: Imam Ali Bin Abi Talib School, 2006. (in Persian)
    3. Mohammad Ali, Al-Qura Bin Eid, Bei al-din va sanadat al-gharz va badaeloha al-shareye fi Magal al-gheta al-am va Al-khas, Organization of the Islamic Conference, Bahrain: Islamic Jurisprudence Academy, 1998. (in Arabic)
    4. Safaei, Sayyed Hossein and Habibollah Rahimi, Civil Liability (Non- Contractual Obligations), Tehran: Samt, 2019. (in Persian)
    5. Shahid Sani, Zein Al-din ebn Ali, Al- Roze al-bahiye fi Sharh Lomme Al-Dameshghiye, Translated by: Hamid Masjed Soraei, Qom: Innovative Message, without date. (in Persian)
    6. The judicial deputy of the Supreme Court of the country in the public administration, The Compensation of Belonging the Object of Sail to Others, Tehran: Judiciary Press and Publishing Center, 2021. (in Persian)
    7. Alireza, Civil law (General Principles of Civil liability), Volume 1, Tehran: Mizan, 2007. (in Persian)
    8. Yusef-Zadeh, Morteza, Civil law 6 (Certain contracts), Tehran: Sahami Enteshar Company, 2013. (in Persian)

    Articles

     

    1. Amir-Mohammadi, Mohammadreza, “A point view about the compensation of belonging the object of sail to others”, Private law Journal, Volume 13, Issue 2, 2016. (in Persian)
    1. Badini, Hassan and Mohammad Khak-Baz, “A study of methods for balancing parties rights in inflating”, The Judiciarys Law Journal, Volume 83, Issue 107, 2019. (in Persian)
    2.  Bahadur, Mortza and Hoora Rastgouy Mashhour, “The government's responsibility in compensating for the loss caused by the devaluation of the currency”, Lawyer Magazine, Issue19, 2018. (in Persian)
    3. Ghanavati, Jalil, Ja’far Ramezani and Mohsen Borhan Mojarad, “Analysis of the Theoretical Bases of the Supreme Court Decision as a Unified Judicial Precedent No. 733”, Jurisprudence and the Fundaments of Islamic Law, Volume 52, Issue 1, 2019. (in Persian)
    4. Hakimi-ha, Saeed, Mojtaba Elahian and Mohammad Hossein Alami, “Investigating and explaining the nature of riba, interest and inflation from the point of view of jurisprudence and law”, contemporary jurisprudence and law, 2 (3), 2016. (in Persian)
    5. Karimi, Abbas and Mohammad Mehdi Javaher kalam, “Analysis of the judicial precedent of Supreme Court No. 733; Emphasizing the nature of money and the distinction of depreciation, delayed compensation and damage caused by rising prices”, Encyclopedia of Economic Law Journal, Volume 27, Issue 17, 2020. (in Persian)
    6.  Karimi, Nasrin, Sayyed Mohammad Shafi’ei Mazandarani and Mortea Mohammadi Rad, “A critique on legal and jurisprudential theories of the necessity or non-necessity of compensating for the decrease in the value of money due to inflation”, Journal of Jurisprudential and Philosophical Studies, Volume 11, Issue 41, 2020. (in Persian)
    7. Mousavi, Sayyed Abbas, “The responsibility of the seller to compensate the buyer in case of belonging the sale object to a third party”, Journal of legal encyclopedias, Volume 2, Issue 4, 2019. (in Persian)
    8. Ya’ghoubi Mahmoud-Abadi, Yousef and Mansour Amini, “Zaman-Darak in the Field of Judicial Opinions”, International Legal Search Quarterly, Volume 11, Issue 42, 2018. (in Persian)

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 27 بهمن 1402
  • تاریخ پذیرش: 02 اسفند 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار