نظام تعدد مادیِ جرایم تعزیری در قانون مجازات اسلامی (اصلاحی 1399)؛ چالش‌ها، ابهام‌ها و راه‌حل‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی/ دانشگاه بوعلی سینا/ همدان

چکیده

ارتکاب جرایم تعزیری، اعم از آنکه از نوع مشابه باشد یا مختلف، به‌طور معمول موجب تشدید مجازات‌ها می‌شود و این تشدید، مطابق مادة 134 قانون مجازات اسلامی (اصلاحی 1399)، در تعدد از نوع مشابه، اختیاری و در تعدد از نوع مختلف، الزامی است. پیامد این سیاست دوگانه، صرف‌نظر از آنکه توجیه جرم‌شناختی و کیفرشناختی ندارد، موجب شناسایی جرایم مختلف از جرایم مشابه خواهد شد. در بیشتر نوشته‌های حقوقی، تمایز این دو، با کاربست «وحدت عناصر مجرمانه و مجازات» شناسایی شده و بر این اساس، همین‌که رکن قانونی جرم و مجازات و رفتار هم‌سان باشد، تعدد از نوع مشابه و در غیر این‌صورت، از نوع مختلف محسوب می‌گردد. این راهکار، چالش‌برانگیز است و در عمل موجب می‌شود که ارتکاب دو یا چند فقره جرم از یک نوع، در مقایسه با حالتی که تعدد به صورت جرم تام و شروع یا معاونت در آن باشد، مجازات کمتری داشته باشد. راهکار منطقی، تمرکر بر «وحدت عنوان مجرمانه»، قطع‌نظر از نوع رفتار و مجازات قانونی است. بنابراین، اگر شخص مرتکب جرایم مشابه گردد، اعم از آنکه بعضی از رفتارها، ساده باشند یا مشدد یا رفتارها به‌رغم داشتنِ رکن قانونی واحد، گوناگون باشند، تعدد از نوع مشابه محسوب می‌شود. در مورد جرایم مقارن (جرایم مقدماتی یا مرتبط)، نیز ترجیح عدول از قواعد تعدد جرم و تعیین مجازات واحد است. چنانچه رفتارهای ارتکابی، همزمان مشمول قواعد تعدد و تکرار باشند، راهکار مؤثر، تعمیم مقرّرات تعدد معنوی و تعیین مجازات اشد و در نهایت اجرای مجازات اشد است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Material Multiplicity System of Taziri Crimes in the Islamic Penal Code (amended in 2020); Challenges, Ambiguities and Solutions

نویسنده [English]

  • Hadi Rostami
Department of Law / Faculty of Literature & Humanities / Bu Ali Sina University / Hamedan
چکیده [English]

Committing Taziri crimes, whether are the same or different, usually intensifies the punishments and this intensification is required in accordance with Article 134 of the Islamic Penal Code (amended in 2020), in the multiplicity of crime of the same type, optional and in various types. The outcome of this dual policy, will result in the differentiation of different from same crimes. In most of the legal texts, the distinction between these two is identified by applying the “unity of criminal elements and punishment” and accordingly, just as the legal element of crime and punishment and criminal behavior is alike, the multiplicity is of the same type, and otherwise, is considered different. This strategy is challenging and in practice considers less punishment for committing two or more crimes of one type compared with the case where the multiplicity is a complete crime and attempting or assistance in crime. The logical solution is concentrating on “the unity of criminal title”, regardless of the type of behavior and legal punishment. Thus, if an individual commits a similar crime, whether some acts are simple or aggravated, or acts, despite having a unified legal base, are different, the multiplicity is considered to be of the same type. In the case of simultaneous crimes (preliminary or related crimes), the preference is ignore the rules of multiplicity and determine the unified punishment. If the committed actions are subject to multiplicity and recidivism at the same time, the effective solution is to generalize the rules of Ideal multiplicity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Multiplicity
  • Recidivism
  • Different
  • Similar
  • Criminal title

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 12 خرداد 1403
  • تاریخ دریافت: 18 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 16 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 12 خرداد 1403