امکان‌سنجی تشکیل سازمان بین‌الدولی برای پاسداشت زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران (نویسنده مسئول) q_seraj@sbu.ac.ir

2 استادیار، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

امروزه در جهان سازمان‌ها و نهادهای زیادی بر اساس اشتراکات فرهنگی، زبانی، هویتی و تاریخی تأسیس شده و در کنار عوامل دیگر، نقش زبان و فرهنگ در شکل‌گیری این سازمان‌ها و نهادها برجسته است. کشورهای فارسی‌زبان باوجودآنکه از حیث زبان، نژاد و تاریخ باهم وابستگی و اشتراکات زیادی دارند، تا اکنون اقدام مشترکی را در زمینه حفظ میراث مشترک فرهنگی‌شان (زبان فارسی) انجام نداده‌اند. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی در پی آن هستیم تا تشکیل یک سازمان بین‌الدولی برای پاسداشت زبان فارسی را امکان‌سنجی نماییم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که باتوجه‌به اشتراکات فرهنگی، دینی، تاریخی و نفوذ فرهنگی عمیق زبان فارسی در منطقه، زمینه‌های همکاری میان کشورهای فارسی‌زبان میسر است. این کشورها پیش‌نیازهای اساسی برای اساس گذاری یک سازمان منطقه‌ای را داشته و می‌توانند با الهام از سازمان‌های که بر اساس همبستگی زبانی تشکیل شده‌اند به تأسیس یک سازمان منطقه‌ای اقدام نموده و با استفاده از ظرفیت‌های کارکردی این سازمان (هنجارسازی، قانون‌گذاری، نظارت و اقدامات اجرایی) به حمایت، تقویت و گسترش زبان فارسی بپردازند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Feasibility of Establishment an International Organization to Preserve the Persian Language

نویسندگان [English]

  • Qutbul Arefin SERAJ 1
  • S.Hadi Mahmoudi 2
1 PhD Candidate, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran Corresponding Author Email: q_seraj@sbu.ac.ir
2 Assistant Professor, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Today, many organizations and institutions have been established in the world based on cultural, linguistic, identity and historical commonalities, and along other factors, the role of language and culture in the formation of these organizations and institutions is prominent. Despite the fact that Persian-speaking countries have many dependencies and commonalities in terms of race, language and history, until now they have not taken a joint action for preserving their common cultural heritage (Persian language). In this research, using a descriptive-analytical method, we are looking for the feasibility of forming an international organization to preserve the Persian language. The findings of the research show that due to the cultural, religious and historical commonalities and the deep cultural influence of the Persian language in the region, cooperation between Persian-speaking countries are possible, and the mentioned countries have the basic prerequisites for establishing a regional organization, and these countries, through inspiration from organizations that are formed based on language solidarity, can establish a regional organization and by using the functional capacities of this organization (Normativisation, Legislation, Supervision, and Executive Actions) they can support, strengthen and expand the Persian language

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Organizations
  • Persian-speaking Countries
  • Preservation of Persian Language

مراجع

  1. منابع

    کتاب‌

    1. آشوری، داریوش، بازاندیشی زبان فارسی: ده مقاله، تهران: مرکز، چاپ هشتم، 1396.
    2. بیگ‌زاده، ابراهیم، حقوق سازمان‌های بین‌المللی، تهران: مجد، چاپ نهم، 1402.
    3. ظریف، محمدجواد و سید محمدکاظم سجادپور، سازمان‌های بین‌المللی، تهران: میزان، چاپ اول، 1389.
    4. کاظمی، محمدکاظم، این قند پارسی: فارسی دری در افغانستان امروز، تهران: عرفان، 1389.
    5. کاظمی، محمدکاظم، هم‌زبانی و بی‌زبانی، تهران: عرفان، چاپ سوم، 1390.
    6. کمیسیون اسلامی حقوق بشر اسلامی ایران، حقوق اقلیت‌های زبانی، ترجمه: محمدرضا آفتاب، 1392.
    7. موسی‌زاده، رضا، سازمان‌های بین‌المللی،تهران: میزان، چاپ هفتم، 1358.

    مقاله‌

    1. آدمی، علی و مهسا نوری، «دیپلماسی فرهنگی ترکیه در آسیای مرکزی: فرصت‌ها و چالش‌های پیشرو»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دوره 19، شماره 83، 1392، صص 27-1.
    2. امینی، رضا، «چالش‌های امروز زبان فارسی»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، دوره 14، شماره 55، 1396، صص 36-9.
    3. حاجیان، خدیجه، «زمینه‌ها و ظرفیت‌های زبان و ادبیات فارسی در هم‌گرایی منطقه‌ای کشورهای حوزه تمدن ایران فرهنگی، مطالعه موردی: افغانستان و تاجیکستان»، مطالعات فرهنگ و هنر آسیا، دوره 2، شماره 1، 1402، صص 74-57.
    4. حبیب‌نژاد، سید احمد و زهرا دانش ناری، «حمایت از حقوق زبانی در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر»، فصلنامه حقوق اداری، دوره 6، شماره 17، 1397، صص 179-155.
    5. خدایار، ابراهیم، «موانع و راهکارهای خط، زبان و ادب فارسی در کشورهای حوزه تمدنی مشترک با ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، دوره 19، شماره 2، 1397، صص 21-3.
    6. صادق‌زاده وایقان، علی، نفیسه سنجنی و وحید توسلی، «نقش سازمان‌های بین‌المللی فرهنگی در حفاظت از مکتوبات بشری در سوریه و بررسی ضرورت تشکیل اتحادیه کتابخانه‌های دارای نسخه‌های خطی اسلامی در جهان»، فصلنامه آرشیو ملی، دوره 4، شماره 3، 1397، صص 209-200.
    7. فوزی، یحیی و فرحناز نعیمی برچلوی، «گسترش زبان فارسی و چالش‌های سیاسی فراروی آن»، سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم‌انسانی، باتومی، 1395، صص 12-1.
    8. قدسی، فضل‌الله، «جایگاه زبان فارسی در افغانستان پس از تأسیس حکومت مستقل»، فصلنامه نامه فرهنگستان، شماره 26، 1384، صص 128-117.
    9. متقی، افشین، حسین ربیعی، مراد کاویانی راد و حسن یعقوب نیا، «آسیب‌شناسی سیاست‌گذاری کلان ج.ا. ایران با قلمروسازی زبان در کشورهای فارسی‌زبان منطقه، فصلنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران»، ماهنامه جامعه­شناسی سیاسی ایران، دوره 2، شماره 4، 1398، صص 326-303.
    10. رنجکش، محمدجواد، «کاربست نظریه فالکر ریتبرگر در فرایند شکل‌گیری سازمان‌های بین‌المللی موردپژوهی؛ سازمان همکاری شانگهای»، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، دوره 3، شماره 4، 1397، صص 171-149.
    11. سیدان، مریم، «چند پیشنهاد سیاستی در حوزه زبان فارسی»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره 6، شماره 21، 1395، صص 227-213.
    12. یسنا، محمد یعقوب، «جایگاه زبان پارسی در افغانستان»، فصلنامه کاوش­نامه زبان و ادبیات فارسی، دوره 20، شماره 40، 1398، صص 209-181.

    پایان‌نامه

    1. بهمنی، تورج، «عوامل و موانع توسعه روابط سیاسی/ اقتصادی ایران و کشورهای فارسی‌زبان (تاجیکستان و افغانستان) در هزاره جدید»، پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، 1398.
    2. علی‌نژاد، سمیه، «حق بر زبان در حقوق بین‌الملل»، پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد، مؤسسه آموزش عالی شهید اشرفی اصفهانی، 1392.

    قوانین و اسناد

    1. اساسنامه بنیاد سعدی، شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی، مصوب جلسه 673، مورخ 4/8/1398.
    2. اساسنامه شورای گسترش زبان فارسی، شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی، مصوب صد و چهلمین جلسه مورخ 27/11/1366
    3. سیاست‌های کلی نظام، مصوب 13/10/76 .
    4. قانون اساسی افغانستان، مصوب 1382.
    5. قانون اساسی افغانستان، وزارت عدلیه، مصوب 1343.
    6. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    7. قانون اساسی جمهوری تاجیکستان، مصوب 1357.

    References

    Books

    1. Ashouri, Dariush, Rethinking the Persian Language: Ten Essays, Tehran: Center, Eighth Edition, 2017. (in Persian)
    2. Beig-Zadeh, Ebrahim International Organizations Law, Tehran: Majd, Ninth Edition, 2023. (in Persian)
    3. Islamic Human Rights Commission of Iran, Rights of Linguistic Minorities, Translated by: Mohammad Reza Aftab, 2013. (in Persian)
    4. Kazemi, Mohammad Kazem, Collaborative and Speechless, Tehran: Erfan, Third Edition, 2011. (in Persian)
    5. Kazemi, Mohammad Kazem, This Persian Sugar: Dari Persian in Today's Afghanistan, Tehran: Erfan, 2010. (in Persian)
    6. Keohane, R. After Hegemony: Cooperation and Discord in the world political economy, New Jersey: Princeton Univ Press, 2005.
    7. Mousa-Zadeh, Reza, International Organizations, Tehran: Mizan, Seventh Edition, 1979. (in Persian)
    8. ODU Model United Nations Society. ODUMUNC 2020 Issue Brief for the GA Third Committee, Protecting Languages and Preserving Cultures, United Nations, 2020.
    9. Rittberger, V. International Organization: Polity, Politics and Policies, Palgrave Macmillan, 2006.
    10. Zarif, Mohammad Javad and Sayyed Mohammad Kazem Sajjad-Pour, International Organizations, Tehran: Mizan, First Edition, 2010. (in Persian)

    Articles

    1. Adami, Ali and Mahsa Nouri, “Turkish Cultural Diplomacy in Central Asia: Opportunities and Challenges Ahead”, Central Asia and Caucasus Quarterly, Volume 19, Issue 83, 2013, pp: 1-27. (in Persian)
    2. Amini, Reza, “Current Challenges of Persian Language”, Literary Research Quarterly, Volume 14, Issue 55, 2017, pp: 9-36. (in Persian)
    3. Blake, J. “Safeguarding Endangered and Indigenous Languges-How Human Rights Can Contribute to Preserving Biodiversity”, Environmental Sciences, Volume 10, Issue 1, 2013.
    4. Fouzi, Yahya and Farhanaz Nae’imi Bercheloi, “The Spread of the Persian language and the Political Challenges It Faces”, The Third International Conference on Modern Researches in Management, Economics and Humanities, Batumi, 2016, pp: 1-12. (in Persian)
    5. Ghodsi, Fazlollah, “The Status of the Persian Language in Afghanistan After the Establishment of an Independent Government”, Academy letter Quarterly, Issue 26, 2005, pp: 117-128. (in Persian)
    6. Glasze, G. “The Discursive Constitution of a World-Spanning Region and the Role of Empty Signifiers: The Case of Francophonie”, Geopolitics, Volume 12, Issue 4, 2007, pp: 656-679.
    7. Habib-Nejad Sayyed Ahmad and Zahra Danesh Nari, “Protection of linguistic rights in the practice of the European Court of Human Rights”, Administrative Law Quarterly, Volume 6, Issue 17, 2018, pp: 155-179. (in Persian)
    8. Hajian, Khadijeh, “Contexts and Potentials of Persian Language and Literature in the Regional Convergence of Countries in the Iranian Cultural Civilization Area, Case Study: Afghanistan and Tajikistan”, Asian Culture and Art Studies, Volume 2, Issue 1, 2023. (in Persian)
    9. Khodaverdi, Hassan and Yousef Shah-Mohammadi. “The Role of Culture in International Relations Theories”, International Journal of Political Science, Volume 7, Issue 3, 2017, pp: 46-60.
    10. Khodayar, Ebrahim, “Obstacles and Solutions of Persian Calligraphy, Language and Literature in the Countries of Common Civilization with Iran”, National Studies Quarterly, Volume 19, Issue 2, 2018, pp: 3-21. (in Persian)
    11. Mottaghi, Afshin, Hossein Rabi’ei, Morad Kaviani Rad and Hassan Ya’ghoub-Nia “ Pathology of the Macro Policy-Making of Islamic Republic of Iran with Linguistic Territoriality in The Persian Speaking Countries of the Region”, Monthly Journal of Iranian Political Sociology, Volume 2, Issue 4, 2019, pp: 303-326. (in Persian)
    12. J. “Supranational Protection of Language Rights in Universal and European Context”, University of Zielona Góra, 2017, pp: 43-50.
    13. Ranj-Kesh, Mohammad Javad, “Applying Falker Reitberger’s Theory to the Process of Forming International Organizations (Case Study; Shanghai Cooperation Organization)”, Political Geography Research Quartetly, Volume 3, Issue 4, 2019, pp: 149-171. (in Persian)
    14. Sadegh-Zadeh Vayghan, Ali, Nafiseh Sanjani and Vahid Tavasoli, “The Role of International Cultural Organizations in the Protection of Human Writings in Syria and Examining the Necessity of Forming an Association of Libraries with Islamic Manuscripts in the World”, National Archives Quarterly, Volume 4, Issue 3, 2018, pp: 200-209. (in Persian)
    15. Sanches, E. R. “The Community of Portuguese Language Speaking Countries: The Role of Language in a Globalizing World”, Atlantic Future Scientific Paper, 2014, pp: 1-23.
    16. Seyedan, Maryam, “Recommended Policies In Realm Of Persian Language”, Quarterly Journal of Strategic Studies of Public Policy, Volume 6, Issue 21, 2016, pp: 213-227. (in Persian)
    17. Weinstein, “Francophonie: a Language-Based Movement in World Politics”, International Organization, Volume 30, Issue 3, 1976, pp: 485-507.
    18. Yasna, Mohammad Ya’ghoub, “The Position of the Persian Language in Afghanistan”, Research Paper in Persian Language and Literature Quarterly, Volume 20, Issue 40, 2019, pp: 181-209. (in Persian)

    Thesis

    1. Ali-Nejad, Somayeh, “The right to language in international law”, Master's Thesis, Shahid Ashrafi Esfahani Institute of Higher Education, 2013. (in Persian)
    2. Bahmani, Touraj, “Factors and obstacles in the development of political/economic relations between Iran and Persian-speaking countries (Tajikistan and Afghanistan) in the new millennium”, Master's Thesis, Shahid Beheshti University, 2019. (in Persian)

    Laws and Documents

    1. Afghan Constitution, Ministry of Justice, Approved on 1965. (in Persian)
    2. Constitution of the Islamic Republic of Iran, Islamic Council Research Center. (in Persian)
    3. General Policies of the System, Approved on 1998/01/03. (in Persian)
    4. Sa’adi Foundation Statutes, Supreme Council of Cultural Revolution, Approved by the Meeting 673, Dated 26/10/2019. (in Persian)
    5. The Constitution of Afghanistan, Approved on 2003. (in Persian)
    6. The Constitution of the Republic of Tajikistan, Approved on 1977. (in Persian)
    7. The Statute of the Persian Language Development Council, Supreme Council of Cultural Revolution, Approved by One hundred and Fortieth Session, Dated 1988/02/16. (in Persian)

    Websites

    1. Becaard, D. S. R. and Menechelli, P. “Chinese cultural diplomacy: Instruments in china’s strategy for international insertion in the 21th century”, 2009. Available at https://www.redalyc.org/journal/358/35860327006/html/.  Last Visited: 2024/03/04.
    2. https://research.ut.ac.ir/.
    3. https://www.goethe.de.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 اسفند 1402
  • تاریخ بازنگری: 26 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 04 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار