استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
چکیده
حق بر آموزش به عنوان سازندة زیربنای فهم و درک انسانی و مجرای تعین و تحقق دیگر حقوق معنوی، از جمله آزادی اندیشه، بیان و مذهب، وتضمین کنندة آزادی وجدان از منزلتی بسیار رفیع در میان سایر حقوق انسان برخوردار است و با عنایت به مفاد اسناد حقوق بشری موجود می‌توان دست کم در سطوح ابتداییِ آموزش، این حق را واجد وصف آمرانه دانست. تأمین حق بر آموزش فارغ از الزامات حقوق بشری نیست و ارتباط وثیقی با سایر حق‌های انسانی دارد، پرسش این مقاله آن است که حق بر آموزش چه ارتباطی با حق بر آزادی وجدان دارد؟ به نظـر مـی‌رسد شروعِ فرایندِ آموزش، بدون ایجاد زمینه‌ای برای توانمندسازی اندیشه دربارة درستی یا نادرستی شکل و ماهیت آموزش و نیز بی‌توجهی به لزوم آموزش تفکر انتقادی و مدارا می‌تواند خود به نتیجه‌ای بس ناگوار ختم گردد. این ضرورت به نحوی ظریف و به صورت ضمنی در برخی معاهدات بین‌المللی حقوق بشری پیش بینی شده است. این مقاله در صدد تبیین رابطة متقابل میان حق بر آموزش و آزادی وجدان با بهره گیری از نظریة اخلاقی کانت است.
)