دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
چکیده
تاکنون به این پرسش که چه‌چیز را باید محق شمرد دو پاسخ داده‌اند و روح (= روان) یا جسم (= بدن) را همچون دو معیار برای انسان بودن و محق دانستن به‌پیش کشیده‌اند. این مقاله بر پاسخی از گونه‌ی سوم تاکید می‌کند و نفس (= جان) را جلوه‌گاه انسان و حقوق انسانی می‌شناسد. حق بیش از انکه جسمانی یا عقلانی و روحانی باشد نفسانی است. نفس به‌خلاف روح، فارغ از بدن نیست و شناسایی آن به‌شکلی عینی‌تر از روح ممکن است. در این مقاله، معیارِ نفس چشم است و ادّعا آن است که موجودی که چشم دارد محق است. پس جنین از زمانی که چشمِ خود را می‌یابد شخصیتِ انسانی می‌یابد و حتی حیوانی که چشمی حسّ‌شدنی دارد دست‌کم در لزوم رنج‌نکشیدن حقوقی انسان‌وار خواهد داشت.
)