کارآیی حق وتو در پیشگیری از نقض حقوق بشر با تاکید بر مناقشه فلسطین

نویسندگان

1 دانشگاه شهیدبهشتی تهران

2 استادیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

شورای امنیت سازمان ملل متحد مسئولیت اولیه حفظ صلح و امنیت بین­المللی را بر عهده دارد. واژه «وتو» در منشور ملل متحد وجود ندارد بلکه برآمده از مفهوم بند 3 ماده 27 منشور است که تصمیم­گیری در خصوص مسائل خارج از آیین کار را مستلزم رای 9 عضو می­داند که شامل 5 عضو دائم نیز باشد. از نظر تاریخی، حق وتو را باید سازوکاری دانست که پس از جنگ جهانی دوم زاده شده و در اختیار اعضای دایم قرار گرفته است. همواره مباحث زیادی در باب ماهیت و بکارگیری این حق مطرح شده است. از یک­سو؛ دیدگاه سنتی به صلح و امنیت بین­المللی تغییر یافته و شورای امنیت وظیفه رعایت موازین حقوق بشر را نیز بر عهده دارد. از سوی دیگر؛ جامعه جهانی با استفاده از حق وتو توسط برخی اعضای دایم شورا در موارد نقض حقوق بشر دچار تناقض گردیده است. در این خصوص، مطالعه موردی فلسطین راهگشا است. در این مناقشه پیش‌نویس قطعنامه‌های بسیاری به شورای امنیت ارایه شد، اما بیشتر آنها توسط اعضای دایم شورای امنیت وتو شدند. در نتیجه، قطعنامههایی که ممکن بود تبلور اجماع جهانی برای کاهش آلام فلسطینیان باشد و از نقض حقوق بشر جلوگیری کند، در دام سیاسی­کاری افتاد و توسط شورای امنیت وتو شد. مقاله حاضر در مقام پاسخ به این موضوع مهم است که شورای امنیت در موارد نقض حقوق بشر نباید از حق وتو به عنوان ابزاری سیاسی استفاده کند و در این راستا به تبیین آمره شدن برخی از حق­های بشری می­پردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effective veto on the prevention of human rights violations with an emphasis on Palestinian conflict

فهرست منابع
الف) فارسی
1. آشوری، داریوش، دانشنامه سیاسی، انتشارات سهروردی، 1366.
2. آقایی، داوود، نقش و جایگاه شورای امنیت در نظم نوین جهانی، جلد اول، پیک فرهنگ، تهران، 1375.
3. اشرافی، داریوش، تفسیر جدید از صلح و امنیت بین‌المللی و تأثیر آن بر مفهوم حاکمیت ملی، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال پانزدهم، شماره 42، 1393.
4. خرازی، کمال، «تحولات مربوط به سیستم امنیت دسته جمعی در دوران بعد از جنگ سرد»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 15، 1374.
5. ذاکریان، مهدی، فراگرد تبدیل قواعد بنیادین حقوق بشر به قواعد آمره، فصلنامه سیاست خارجی، سال چهاردهم، شماره 4، 1379.
6. ذاکریان، مهدی، مرگ حق وتو نزدیک است اگر...؟، ماهنامه مهرنامه، سال دوم، شماره 16، 1390.
7. فرخ‌سیری، منصور، «محدودیت‌های شورای امنیت در اعمال تحریم‌های اقتصادی»، مجله حقوقی، شماره 39، 1387.
ب) انگلیسی
8. Adams, Dean, “The prohibition of widespread rape as a jus cogens”, 6 San Diego Intʹl Law Journal, 2005.
9. Beyan, Nuruye, The United Nation’s Responsibility to Protect Civilians from Massive Human Rights Violations in Light of the Intervention in the Libyan Crisis in 2011, School of Graduate Studies, Adis Ababa University, 2012.
10. Case concerning the Barcelona Traction, Light and Power Company, Limited, Second Phase, Judgment of 5 February 1970, ICJ Reports (1970).
11. Deng, F. et al., Sovereignty as Responsibility: Conflict Management in Africa, Washington, D.C.: Brookings Institution Press, 1996.
12. Dryzek, John, Foundations and Frontiers of Deliberative Governance, Oxford University Press 2010.
13. Fassbender, Bardo, UN Security Council reform and the Right of veto: A Constitutional perspective, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden, 1998.
14. Habermas, Jürgen, Faktizität und Geltung: Beiträge zur Diskurstheorie des Rechtsund des demokratischen Rechtsstaats, Frankfurt a.M.: Suhrkamp 1994.
15. Hartley, Cathy; Cossali, Paul, Survey of Arab-Israeli Relations, Routledge, London, 2004.
16. Hidayat Ur Rehman, Syed Reza Shah Gilani & Muhammad Haroon Khan, “A Critical Assessment of Jus Cogens Nature of International Human Rights Law”, The Dialogue, Vol.11, Number 4, 2014.
17. Judge Tanaka’s Dissenting Opinion in the South West Africa case (Ethiopia v. South Africa; Liberia v. South Africa), Second Phase, Judgment [1966] ICJ Rep 298.
18. Kelsen, Hans, The Law of the United Nations, Pager Inc, New York, 1951, p.294
19. Schenker, David, "The Riyadh Arab Summit: Multiple Issues and High Expectations", Washington Institute, 2007.
20. Krisch, Nico, “The Security Council and the Great Powers”, in: Vaughan Lowe et al. (eds.), the Security Council and War: The Evolution of Thought and Practice since 1945, Oxford University Press, 2008.
21. Jaber, Tamara, “A case for Kosovo? Self-determination and secession in the 21th century”, the international journal of human rights. London school of economics. 2010.
22. Mary Ellen O’Connell, “Jus Cogens: International Law’s Higher Ethical Norms”, The Role of Ethics in International Law, edited by Donald Earl Childress, Cambridge University Press, 2012.
23. McNair, Arnold, The Law of Treaties, Oxford University Press, 1961.
24. Okhovat, Sahar, “The United Nations Security Council: Its Veto Power and Its Reform”, CPACS Working Paper, No.15/1, 2011, p.14.
25. Olivier De Schutter, International Human Rights Law, New York: Cambridge University Press, 2010, p.131.
26. Nieto-Navia, Rafael, “International Peremptory Norms & International Humanitarian Law”, Man’s Inhumanity to Man (L.C. Vohrah et al.), Kluwer Law International, Netherlands, 2003.
27. Report of the International Commission on Intervention and State Sovereignty, the Responsibility to Protect, December 2001.
28. Williamson, R., Sudan and the Implications for Responsibility to Protect, October 2009.
29. The Question of Intervention: Statements by the then Secretary-General Kofi Annan, United Nations New York December, 1999. ―Two Concepts of Sovereignty,‖ Address to the 54th Session of the UN General Assembly, September 20, 1999
30. The Independent International Commission on Kosovo, the Kosovo Report: Conflict, International Response, Lessons Learned, 2000.