امکان شناسایی غیرمنطقی بودن اعمال اداری به عنوان موجبات نظارت قضایی در نظام حقوقی ایران

نویسنده

دانشگاه مازندران

چکیده

در نظام حقوقی ایران، مغایرت با قوانین یا شرع یا خروج از حدود اختیارات، موجبات نظارت قضایی دیوان عدالت اداری بر اعمال اداری را تشکیل میدهند؛ حال آنکه در نظام حقوقی کامن لا، غیرقانونی بودن، غیرمنطقی بودن و نادرستی آیینی موجبات نظارت قضایی دادگاه ها بر اعمال اداری به شمار میآیند. طبق این دست هبندی، غیرعقلانی بودن ونزبری و عدم تناسب در زیرمجموعه غیرمنطقی بودن قرار میگیرند. این مقاله در صدد آن است تا با مطالعه مفهوم غیرمنطقی بودن و اجزاء آن در کامنلا و همچنین بررسی رویه قضایی دیوان عدالت اداری، به این موضوع بپردازد که آیا امکان شناسایی چنین جهتی برای نظارت قضایی توسط دیوان عدالت اداری وجود دارد یا خیر؟ مطالعه اخیر نشان داده است که دیوان در رویه خود عدم تناسب و همچنین غیرعقلانی بودن در مفهوم موسع آن را نه به طور مستقل، بلکه در مواردی در ذیلقانونی بودن و خروج از حدود اختیارات مورد شناسایی قرار داده است، لکن غیرعقلانی بودن ونزبری را از موجبات نظارت قضایی دیوان به شمار نیاورده است. این در حالی است که به نظرمیرسد جهت اخیر نیز در ذیل مفهوم سوء استفاده از اختیارات و خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص میشود، قابل شناسایی باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

1

چکیده [English]

In the Iranian legal system, illegality, opposition to the Sharia and actingultra vires constitute the grounds for judicial review of administrative acts bythe Administrative Justice Court. In contrast, in Common Law systemsillegality, irrationality and procedural impropriety are the grounds forjudicial review by courts. According to this classification, ‘wednesbury’unreasonableness and proportionality lie within irrationality as a ground ofjudicial review. This paper intends to study the concept of irrationality andits components as well as the jurisprudence of Administrative Justice Court,in order to clarify whether it is possible to identify this as a ground forjudicial review by the Administrative Justice Court. The recent study hasshown that although, in its precedents, the Court recognizes proportionalityand unreasonableness in the broad sense, it does not do so independently butas part of illegality and ultra vires actions. Although the court does notexplicitly recognize ‘wednesbury’ unreasonableness as a ground of judicialreview, it would appear that the said ground is identified in the appendix onthe concept of abuse of power and refusal to perform duties that hurtindividuals’ rights.

مراجع

الف) فارسی
مجله دانشکده حقوق و علوم سیاس ی، ،« بنا عقلا » ؛( 1. اصغری، سیدمحمد ( 1384
. دانشگاه تهران، ش 70
2. جبار گلباغی ماسوله، سید علی ( 1378 )؛ درآمدی بر عرف، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات
اسلامی حوزه علمیه قم.
3. جوادی آملی، عبدالله ( 1383 )؛ فلسفه حقوق بشر، قم، انتشارات إسراء.
4. جوادی آملی، عبدالله ( 1386 )؛ منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم، انتشارات إسراء.
5. فاضل لنکرانی، محمدجواد ( 1389 )؛ دروس خارج اصول (اصول عملیه: بحث برائت)،
جلسه یکصد و بیست و چهارم، سوم مهر، در: پایگاه اطلاع رسانی شیخ محمدجواد فاضل
www.fazellankarani.org: لنکرانی
6. هداوند، مهدی و مشهدی، علی ( 1389 )؛ اصول حقوق اداری (در پرتو آراء دیوان
عدالت اداری)، تهران، انتشارات خرسندی.
ب) عربی
1414 )؛ نهایه الدرایه فی شرح الکفای ه، قم ، - 7. اصفهانی غروی، محمد حسین ( 1415
. مطبعه سیدالشهدا، ج 4
8. حکیم، سید محمدتقی ( 1979 )؛ الاصول العامه للفقه المقارن، قم ، مؤسسه آل البیت
علیهم السلام للطباعه و النشر.
9. المنصوری، خلیلرضا ( 1413 )؛ دراسه موضوعیه حول نظریه العرف و دورها فی
عملیه الاستنباط، قم، مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی.
ج) لاتین
10. Alder J. (2002), General Principles of Constitutional and Administrative
Law, New York: Palgrave Macmillan.
NOORMAGS
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 72 امکان شناسایی غیرمنطقی بودن اعمال اداری...
283
11. Carroll A. (1998), Constitutional and Administrative Law, UK: Financial
Times, Pitman Publishing.
12. Chun Lo Hoi (2006), A Study of Recent Development in the Grounds for
Judicial Review: Where are we heading?, Hong Kong Baptist University.
13. Das Cyrus V. (2001), Judicial Checks on Government, Commonwealth Law
Bulletin, 27(1), pp 583- 590.
14. Harbo T. (2015), the Function of Proportionality Analysis in European Law,
Hotei Publishing.
15. Hawke, N. & Parpworth, N. (1998), Introduction to Administrative Law,
Sydney and London: Cavendish Publishing Ltd.
16. House of Commons (2006), Judicial Review: A Short Guide to Claims in
Administrative Court (Research Paper 06/44), 28 sep. 2006, in: www.
Parliament.uk.
17. Künnecke M. (2007), Tradition and Change in Administrative Law, Berlin
and Heidelberg: Springer-Verlag.
18. Leyland P. & Anthony G. (2013), Textbook on Administrative Law, UK:
Oxford.
19. Parpworth Neil (2012), Constitutional & Administrative Law, UK: Oxford
University press.
20. Schwartz Bernard (2006), French Administrative Law and the Common-Law
World, Clark, New Jersey: the Lawbook Exchange Ltd.
21. Seerden R. and Stronik F. (eds.) (2002), Administrative Law of the European
Union, Its Members and the United States,Intersentia Vitgevers Antwerpan-
Groningen.
22. Slapper G. & Kelly D. (2003), the English Legal System, Cavendish
Publishing Ltd
23. Stott D. & Felix A. (1997); Principles of Administrative Law, UK:
Cavendish Publishing Ltd.
24. Turner Ian (2008), Judicial Review, Irrationality, and the Legitimacy of
Merits- Review, Liverpool Law Review, 29 (3), pp 309- 333.
25. Varghese R. (2014), The relevance of wednesbury unreasonableness in the
light of proportionality as a ground for judicial review, Indian Journal of
Public Administration, V. LX, No. 1, pp 88- 104.
26. Wade, E.C.S & Bradley, A.W. (1993), Constitutional and Administrative
Law, London and New York: Longman.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار