جایگاه تفکیک اتلاف و تسبیب در حقوق مسئولیت مدنی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

مباحث راجع به اتلاف و تسبیب و تفکیک احکام قانونی مربوطه معمولا تحت عنوان بحث از فعل زیا‌‌ن‌بار مطرح می­شود و حقو‌ق‌دانان و قانون‌گذار بر اساس این تقسیم‌بندی اقدام به استخراج احکام ایراد خسارت می­نمایند. در این مقاله به نقد این نظر پرداخته شده و تبیین شده که جایگاه صحیح بحث از احکام تفکیک نحوه ایراد خسارت به مستقیم (اتلاف بالمباشره) و غیر مستقیم (اتلاف بالتسبیب) در منطق مسئولیت مدنی، رابطه سببیت است و رویه معمول حقوق‌دانان موجب اشتباه در استخراج احکام و بی منطق شدن نظریه مسئولیت مدنی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

1

فهرست منابع
الف( فارسی
.5 . امام خمینی؛ تحریر الوسیله، دارالعلم، قم، ج 0
.0 . امامی، سید حسن؛ حقوق مدنی، ج 5، اسلامی ، 5919
.9 امیری قائم مقامی، عبدالمجید؛ حقوق تعهدات، ج اول، کلیات حقوق تعهدات ه وقایع
. حقوقی، تهران، میزان، 5992
.9 بابائی، ایرج؛ بررسی عنصر خطا در حقوق مسئولیت مدنی ایران، پژوهش حقوق و
- .) سیاست پاییز و زمستان 5925 ، ش 9، )ص 32 93
.1 . بابائی، ایرج؛ حقوق مسئولیت مدنی و الزامات خارج از قرارداد، میزان، 5939
.1 . بجنوردی، سید محمد حسین؛ القواعد الفقهیه، ج 0، نشر الهادی، 5953
.9 . حائری شاه باغ، سید علی؛ شرح قانون مدنی، ج 5 ، گنج دانش، 5991
.2 الحسینی المراغی، میر فتاح؛ العناوین، ج 0، مؤسس النشر الاسلامی، 5959 ه. ق.
.3 . حسینی نژاد، حسینقلی؛ مسئولیت مدنی، مجد، 5923
.52 . شهید ثانی؛ شرح لمعه، تحقیق سید محمد کلانتر، ج 52
.55 صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب الله؛ مسئولیت مدنی )الزامات خارج از
. قرارداد(، سمت، 5930
.50 کاتوزیان، ناصر؛ الزام های خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی، ج 5، قواعد عمومی،
. ویراست 9، انتشارات دانشگاه تهران، 5935
.59 کاتوزیان، ناصر؛ الزام های خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی، ج دوم، مسئولیت های
خاص و مختلط، چ دهم، دانشگاه تهران، 5935 و کاتوزیان، ناصر؛ دوره مقدماتی حقوق
. مدنی، وقایع حقوقی، شرکت سهامی انتشار، 5999
.59 . کاتوزیان، ناصر؛ حقوق مدنی، الزام های خارج از قرارداد: ضمان قهری، تهران، 5999
.51 . کاتوزیان، ناصر؛ مسئولیت ناشی از عیب تولید، دانشگاه تهران، 5920
.51 . لطفی، اسدالله؛ موجبات و مسقطات ضمان در فقه و حقوق مدنی ایران، مجد، 5993
.59 محقق حلی؛ شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، 5923 ق، تحقیق
سید صادق شیرازی، ج 9 .
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 76 جایگاه تفکیک اتلاف و تسبیب در حقوق مسئولیت مدنی
529
.52 مکارم شیرازی، ناصر؛ قواعد الفقهیه، ج 0، چ سوم، 5955 ، مدرس امام امیر المؤمنین.
.53 نجفی، شیخ محمد حسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تحقیق رضا
. استادی، مکتب الاسلامی ، 5929 ، ج 99
ب( لاتین
02. COOK, John, Law of Tort, 3th ed. (Pearson-Longman, 0223).
05. DOBBS, Dan B., The Law of Torts, Hornbook Series (West Group, 0225).
00. FLOUR, Jacques et Jean Luc AUBERT, Droit civil, Les obligations, 0. Le fait juridique, 96 éd. (Paris, Armand Colin5339).
09. HARPWOOD, Vivienne, Modern Tort Law, 9th ed. (London, Routledge-Cavendish 0223).
09. HART, H. L. A., and Tony HONORÉ, Causation in the Law, 0nd ed. (Oxford, Clarendon Press, 5321.
01. HOLMES, Oliver W., The Common Law (Macmillan &Co. 5220).
01. LE TOURNEAU, Philippe et Loïc CADIET, Droit de la responsabilité civile (Paris, Dalloz Action, 5332).
09. LUNNEY, Mark, and Ken OLPHANT, Tort law, text and materials (Oxford University Press, 0222).
02. MARKESINIS, Basil S. and Simon DEAKIN, Tort law, 9e ed. (Oxford: Clarendon press, 5333).
03. MAZEAUD, Henri et Léon et André TUNC, Traité théorique et pratique de la responsabilité civile délictuelle et contractuelle, préface par H. CAPTANT, T. I, 16 éd. (Paris, Montchrestien, 5311).
92. MAZEAUD, Henri, Léon et Jean et François CHABAS, Leçons de droit civil, Obligations: Théorie générale (Montchrestien, 5321).
95. SCHWARTZ, Victor, Kathryn KELLY and David PARTLETT, Cases and Materials, Prosser, Wade and Schwartz’s Torts, 55th ed. (Foundation Press, 0221).
90. SCHWARTZ, Victor, Kathryn KELLY and David PARTLETT, Cases and Materials, Prosser, Wade and Schwartz’s Torts, 55th ed. (Foundation Press, 0221).
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 76 جایگاه تفکیک اتلاف و تسبیب در حقوق مسئولیت مدنی
522
99. TERRÉ, François, Philippe SIMLER et Yves LEQUETTE, Droit civil, Les obligations, 1e éd. (Précis Dalloz, 5331).
99. VINEY, Geneviève et Patrice JOUREAIN, Traité de droit civil, Les conditions de la responsabilité, 0eme ed. (Paris, LGDJ, 5323).
91. White, G. Edward, Tort law in America, An intellectual history, Oxford university press 5321, pp 9 f.
91. WINFIELD, Percy H., The history of Negligence in the law of Torts, 90
L.Q. Rev. 529 (5301).