تاثیر اقدامات متقابل در اجرای مسئولیت بین المللی دولت بر تاکید بر مسئولیت ناشی از منافع جمعی

حقوق بین الملل به عنوان یک نظام حقوقی در حال تکامل و دارای ضعف در ضمانت اجراهای سازمان یافته و تمرکز، در مواردی گزیری از پذیرش ابزار غیر حقوقی همچنین خودیاری نداشته است ابزاری که امروزه از آن تحت عنوان متقابل یاد می شود در سرمشق دوجانبه گرای حقوق مسئولیت بین المللی، در صورت قصور دولت ناقض تعهد بین المللی از اجرای تعهداتش در قبال دولت زیان دیده، دولت اخیر برای جبران خسارت خود از جمله می تواند به اقدامات متقابل مبادرت کند با تحول در جامعه ی بین المللی و ضروریات زیست جدید، از منافعی سخن گفته شد که همه ی دولت ها در پاس داشت آن ها، ذینفع و سهیم تلقی می شوند . بدیهی است نقض تعهدات متضمن آن منافع،همگی دولت ها را زیان دیده سازد و آن ها بتوانند در صورت لزوم به اقدامات متقابل مبادرت کنند. طرح نهایی مواد کمسیون حقوق بین الملل راجع به مسئولیت بین المللی دولت بابت اعمال متخلفانه ی بین المللی با تمایز میان دولت های زیان دیده و دولت هایی به جزء دولت زیان دیده ، بر خلاف انتظار ، امکان توسل دولت های اخیر به اقدامات متقابل را نپذیرفت و به دلیل رویه، جنینی و گزینشی بودن، غرب محوری آن و فقدان اعتقاد حقوقی لازم برای شکل گیری قاعده ای عرفی در این ارتباط، تنها آن ها را محق به مبادرت به "تدابیر قانونی" دانست. بر خلاف شرح و تفسیر کمیسیون بر طرح موا، رویه ی، مزبور ، رویه ای مستمر و یکنواخت بوده و قرین با اعتقاد حقوقی است.