مطالعه تطبیقی حیات جنین در اسلام و غرب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی جهاد دانشگاهی/فقه و حقوق

2 دانشگاه آزاد اسلامی قم

10.22034/jlr.2018.155222.1264

چکیده

پایان دادن پیش از موعد به بارداری به صورت عمدی و آگاهانه به نحوی که جنین پس از خروج از رحم قابلیت زیستن نداشته باشد، از پرچالش‌ترین مسائل میان متفکران دین، فلسفه و اخلاق به شمار می‌رود. تفاوت رویکرد متفکران در این‌باره به تفاوت مبانی مورد پذیرش آنها برمی‌گردد. در نگاه اول سه رویکرد میان محققان به چشم می‌خورد: جواز، عدم جواز و جواز سقط جنین به صورت مشروط. اما با بررسی نظرات به این نتیجه می‌رسیم که پیروان هر دسته از مبانی و مستندات یکسانی برخوردار نیستند. از این رو شناخت مبانی و پیشینه‌ای که در پس هر نظریه وجود دارد و مطالعۀ تطبیقی آنها ضروری می‌نماید. با این مطالعه دلایل تفاوت رویکرد علمای فقه و فلسفۀ اسلامی اعم از امامی و اهل سنت با محققان و اندیشمندان غربی و نیز با یکدیگر روشن شده و نیم نگاهی به قوانین مرتبط در حقوق ایران داشته ایم.
واژگان کلیدی: جنین، حق حیات، سقط جنین، اسقاط عمدی جنین، اجهاض

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The comparative study of fetuses rights to live in Islam and the West

نویسندگان [English]

  • eisa alizadeh 1
  • ahmad gharibi 2
1 هیئت علمی جهاد دانشگاهی
2 Islamic Azad University of Qom
چکیده [English]

One of the biggest challenging issues that concern the religious scholars, philosophers and moralists is about the intentional terminating of the pregnancy. In a way that fetus won't have the ability to continue living outside of uterus. In the first glance we can see three kinds of approaches to this problem: permitting the abortion, lack of permission, conditional permitting the abortion. But by studying the comments we can conclude that followers of each approach don’t use the same foundations and documentations. For this it's necessary to know the foundations and the history behind each approach and also doing a comparative study on them. In this study, the reasons of different approaches of Islamic scholars and philosophers with each other, including Shia and Sunni and also with western scholars will become cleared.
"Fetus", "right of life", "abortion", "intentional abortion"
"Fetus", "right of life", "abortion", "intentional abortion"
"Fetus", "right of life", "abortion", "intentional abortion"

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Fetus"
  • "right of life"
  • "abortion"
  • "intentional abortion"
  1. منابع:

    1. ابراهیمیان، منیژه، آزادی سقط جنین در ایران، ایرلند و کانادا، پایان نامه، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1396.
    2. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری: شرح صحیح البخاری، بیروت: دارالمعرفه، بی تا.
    3. ابن حزم، علی بن احمد، المُحَلّی، بیروت: دارالفکر، بی تا.
    4. ابن رشد، محمد بن احمد، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، بیروت: دارالفکر، 1415ق.
    5. ابن­سینا، حسین بن عبداالله، رسالۀ نفس، تهران: سلسله انتشارات انجمن آثار ملی، 1371ق.
    6. ابن عابدین، محمد امین، ردّ المحتار علی الدّر المختار، بیروت: دارالفکر، 1407ق.
    7. ابن قدامه، عبدالله، المغنی، بیروت: دارالکتاب العربی، 1407ق.
    8. ابن نجیم، زین الدین بن ابراهیم، البحر الرائق شرح کنز الدقائق، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1418ق.
    9. احمد ­بن یحیی، البحر الزخار، صنعاء: دارالحکمه الیمانیه، 1409ق.

    10. اسلامی، حسن، "رهیافتهای اخلاقی به سقط جنین"، مجموعه مقالات سمینار میان رشته­ای سقط جنین، تهران: سمت، 1388ش.

    11. امام خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، نجف: قم، دارالکتب العلمیه، بی تا.

    12. بادامچی، حسین، قانون حمورابی ترجمه متن اکدی به فارسی، تهران: نشر نگاه معاصر، 1392ش.

    13. همو، "قانون لیپیت-ایشتار"، چاپ شده در آغاز قانون­گذاری؛ تاریخ حقوق بین النهرین باستان، تهران: طرح نو، 1382ش.

    14. بوطی، محمد سعید رمضان، مسألة تحدید النسل وقایة و علاجا، دمشق: مکتبه الفارابی، 2000م.

    15. بهجت، محمد تقى، وسیلة النجاة، قم: دفتر آیة الله العظمی محمدتقی بهجت، 1381.

    16. تبریزی، جواد، استفتائات جدید، قم: سرور، 1383ش.

    17. همو، تنقیح مبانی العروة: الطهارة فی الموسوعة الفقهیة للمیرزا التبریزی، قم: دارالهادی للمطبوعات، 1387ش.

    18. جادالحق، علی، الفقه الاسلامی: مرونته و تطوره، قاهره: مجمع البحوث الاسلامیه، 1410ق.

    19. حرّ عاملى، محمدبن حسن، تفصیل وسایل‌الشیعة الى تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، 1412ق.

    20. حسنی، احمد بن یحیی، شرح الازهار، صنعا: مکتبة غمضان، بی تا.

    21. حکیم، محمد تقی، الفقه للمغتربین وفق فتاوی سماحة آیة الله العظمى السید علی الحسینی السیستانی، بی­جا: بی­نا، 1418ق.

    22. خامنه ای، علی، اجوبة الاستفتاءات، تهران: موسسه الهدی، 1422ق.

    23. خویی، ابوالقاسم، صراط النجاة فی اجوبة الاستفتاءات مع تعلیقات لجواد تبریزی، قم: دفتر نشر برگزیده، 1418ق.

    24. همو، مبانی تکملة المنهاج، قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، 1422ق.

    25. دسوقی، محمد بن احمد، حاشیة الدسوقی علی الشرح الکبیر، قاهره: دار احیاء الکتب العربیه، بی تا.

    26. راسخ، محمد، "جدال حیات: بررسی اجمالی نظریه­های سقط جنین"، مجموعه مقالات سمینار میان رشته­ای سقط جنین، تهران: سمت، 1388ش.

    27. رملی، محمد بن احمد، نهایة المحتاج الی شرح المنهاج، بیروت: بی جا، 1413ق.

    28. ریامی، جوخه، مفهوم القتل و إشکالیاته الطبیة: دراسة فی فلسفة الأخلاق التطبیقیه، قاهره: الدار المصریه اللبنانیه، بی تا.

    29. زاهدی انارکی، فرزانه و دیگران ، "نگاهی فلسفی به عاقبت جنین ناهنجار از منظر ملاصدرا"، تهران: مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره هفتم، شماره ٥، 1393ش.

    30. زحیلی، وهبه مصطفی، فتاوی معاصرة، دمشق: دارالفکر، 1424ق.

    31. سبحانی، جعفر، استفتائات، قم: امام صادق (ع)، 1391ش.

    32. سابق، سید، فقه السنه، بیروت: دارالفکر العربی، 1397ق.

    33. سهروردی، شهاب­الدین یحیى، مجموعه مصـنفات شـیخ اشـراق، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1373ش.

    34. شلتوت، محمود، الفتاوی: دراسة لمشکلات المسلم المعاصر فی حیاته الیومیة و العامیه، قاهره: الاداره العامه للثقافة الاسلامیه، 1379ق.

    35. شیرازی، محمد­بن ابراهیم، مفاتیح الغیب، بی جا: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363ش.

    36. ﻃﺎﻫﺮﺯﺍﺩﻩ، ﺍﺻﻐﺮ، ﺍﺯ ﺑﺮﻫﺎﻥ ﺗﺎ ﻋﺮﻓﺎﻥ، اصفهان: لب المیزان، 1385ش.

    37. طباطبائی حکیم، محمد سعید،  الفتاوی اسئلة و اجوبة، نجف اشرف: مکتبه آیه الله الحکیم العامه، 1425ق.

    38. طباطبائی یزدی، محمد کاظم بن عبدالعظیم، العروة الوثقی، قم: موسسه النشر الاسلامی، 1423ق.

    39. غزالی، ابوحامد، إحیاء علوم الدین، بیروت: دارالجیل، 1412ق.

    40. فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل منتخبی از استفتاآت محمد فاضل لنکرانی، قم: امیر العلم، 1380ش.

    41. فلاح نژاد، فاطمه، بررسی تطبیقی سقط جنین در قانون مجازات ایران و قانون مجازات روسیه، پژوهش نامه زنان، ش 2، 1392.

    42. قائنی، محمد، المبسوط فی فقه المسائل المعاصره، قم: مرکز الفقه الائمة الاطهار، 1424ق.

    43. قاضی­زاده افندی، احمد­بن قودر، نتائج الافکار فی کشف الرموز والأسرار، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1424ق.

    44. قرضاوی، یوسف، من هدی الاسلام: فتاوی معاصره، کویت: دارالقلم، 1426ق.

    45. قره­داغی، علی محیی­الدین و محمدی، علی یوسف، فقه القضایا الطبیة المعاصرة: دراسة فقهیة طبیة مقارنة مزودة بقرارات المجامع الفقهیة و الندوات العلمیة، بیروت: دارالبشائر الاسلامیه، 1426ق.

    46. کارداشیا، گیوم، "ارزش اخلاقی در حقوق آشور"، تهران: طرح نو، 1382ش.

    47. کلینی، محمد­بن یعقوب، الکافی فی الفقه، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1363ش.

    48. گلدوزیان، ایرج ، حقوق جزای اختصاصی، تهران: موسسه چاپ و نشر دانشگاه تهران، 1385ش.

    49. گودرزی، فرامرز و کیانی، مهرزاد، پزشکی قانونی برای دانشجویان رشته حقوق، قم: سمت، 1386ش.

    50. مامقانی، محمدامین،  فقه المستحدثات، قم: بوستان کتاب، 1433ق.

    51. مجلة مجمع الفقه الاسلامی، دوره نهم، شماره نهم، مجلد چهارم، 1417ق.

    52. محمدی، علی محمد یوسف، بحوث فقهیة فی مسائل طبیة معاصرة، بیروت: دارالشائر الاسلامیه، 1426ق.

    53. محمدی همدانی، اصغر، ده رسالۀ فقهی تحقیقی در موضوعات نوپیدا، تهران: جنگل، 1390ش.

    54. مکارم شیرازی، ناصر، بحوث فقهیةهامة، قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب، 1428ق.

    55. ﻣﻼﻳﻮﺳفی، ﻣﺠﻴﺪ، "ﺑﺮرﺳﻲ و ﻧﻘﺪ دﻳﺪﮔﺎه ﺟﻮدﻳﺚ ﺟﺎروﻳﺲ ﺗﺎﻣﺴﻮن در دﻓﺎع ازﺳﻘﻂ ﺟﻨﻴﻦ"، ﻓﺼﻠﻨﺎمۀ ﻋﻠﻤﻲ - ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻗﻢ، ﺳﺎل ﻳﺎزدﻫﻢ، ﺷﻤﺎره دوم، 1388ش.

    56. موسوی اردبیلی، عبدالکریم، فقه الدیات، قم: منشورات مکتبه امیرالمومنین، 1416ق.

    57. موسوی اردبیلی، عبدالغنی، تقریرات فلسفۀ امام خمینی، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1381ش.

    58. مهرگان، امیرحسین، "سقط جنین و حقوق بشر در آیینه حقوق بین المللمجموعه مقالات سمینار میان رشته­ای سقط جنین، تهران: سمت، 1388ش.

    59. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1367ش.

    60. نوذری فردوسیه، محمد، "سقط جنین در حقوق اسلامی و فمینیسممطالعات راهبردی زنان، شماره 28، 1384ش.

    61. یاسین، محمدنعیم، " احکام الإجهاض"، مجلة الشریعة و الدراسات الاسلامیة، عدد13، 1409 ق.

    1. 62.      Aristotle, Politics, translated by H.Rackham, cambridge, Massachusetts, London, Harvard university press , William Heinemann, 1977.
    2. 63.      Beckwith ,Francis, Defending life: a Moral and legal Case Aagainst Abortion Choice, Cambridge University Press, 2007.
    3. 64.      Beckwith ,Francis,"The Supreme Court, Roe v. Wade, and Abortion Law", in Liberty University Law Review, Vol.1, Issue.1,.2001
      1. 65.      Boonin,David, A Defense of Abortion, Cambridge University Press, .2003
      2. 66.      Brown, Mark T, "The potential of the human embryo", in Journal of Medicine and Philosophy, Volume 32Issue 6, 2007.
      3. 67.      Crosthwaite, Jan," Gender and Bioethics", in Companion to Bioethics, edited by Helga Kuhse and Peter Singer, Blackwell Publishing, 2012.
      4. 68.      Charo, R. Alta,"Biological Truths and Legal Fictions", in Journal of Health Care Law and Policy, Vol 1, No 2, 1998.
      5. 69.      Deutscher,Penelope,THE DECLARATION OF IRIGARAYAN SEXUATE RIGHTS: PERFORMATIVITY AND RECOGNITION, in Feminist perspectives on law & theory, Cavendish Publishing, 2000.
      6. 70.      Doan, Alesha, Opposition and intimidation: the abortion wars and strategies of political harassment, Michigan, 2007.
      7. 71.      Fletcher, C, Ethics and Human Genetics: A Cross-Cultural Perspective, edited by Dorothy C. Wertz John C. Fletcher, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 1989.
      8. 72.      Lee, Desmond, in "Plato, The Republic", translated with an introduction Desmond Lee, Penguin Books, 1974.
      9. 73.      Matthen, Mohan, Aristotle’s Theory of Potentiality, in "Potentiality: Metaphysical and Bioethical Dimensions", Edited by John P. Lizza, Baltimore, 2014.
      10. 74.      Miles, Steven H, The Hippocratic Oath and the ethics of medicine, Oxford University Press, 2004.
      11. 75.      Richardson, Janice, A REFRAIN: FEMINIST METAPHYSICS AND LAW, in Feminist perspectives on law & theory, Cavendish Publishing, 2000.
      12. 76.      Rose, Melody, Abortion: a documentary and reference guide, Greenwood Press, 2008.
      13. 77.      Schwarz, Stephan D, "Personhood Begins at Conception", in  The abortion controversy : 25 years after Roe v. Wade : a reader, edited by Louis P.  Pojman , Francis Beckwith,  Belmont, CA : Wadsworth, 1998.
      14. 78.      Sherwin, Susan, "Abortion Through a Feminist Ethics Lens", in Sex, Morality, and the Law, edited by Lori Gruen and George E.Panichas,Routledge, 1997.
      15. 79.      Soranus of Ephesus, Soranus' gynecology, translated with an introduction by Owsei Temkin, with the assistance of Nicholson J. Eastman, Ludwig Edelstein, and Alan F. Guttmache, Baltimore, 1956.
      16. 80.      Staggenborg, Suzanne, The Pro-choice movement: organization and activism in the abortion conflict, Oxford University Press, 1991.
      17. 81.      Steinbock, B, "Mother-fetus conflict", In A companion to bioethics, edited by Helga Kuhse, Peter Singer, Oxford: Blackwell, 2009.
      18. 82.      Thomson, Judith Jarvis, " A Defense of Abortion", Philosophy and Public Affairs, Vol.1, No.1, 1971.
      19. 83.      Tooley, Michael, "Personhood", in A companion to bioethics, edited by Helga Kuhse and Peter Singer, Blackwell Publishing Ltd, 2009.
      20. 84.      Warren, Mary Anne, "Abortion", in A companion to bioethics, edited by Helga Kuhse and Peter Singer, Blackwell Publishing Ltd, 2009.