بزه‌دیده شناسی قضایی (قانونی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد

10.22034/jlr.2019.161544.1292

چکیده

بزه‌دیده شناسی قضایی یا قانونی، شاخه‌ای از بزه‌دیده شناسی کاربردی است، بررسی و تحلیل علمی بزه‌دیدگی و بزه‌دیدگان به منظور کشف حقیقت در فرآیند تحقیقات مقدماتی و رسیدگی کیفری می‌باشد. در هنگام تشکیل پروندة کیفری، ارزیابی صحت و سقم اظهارات بزه‌دیده، دلایل و مدارک ارائه شده در اجرای عدالت تأثیر مهمی دارد. در ادامة تحولات بزه‌دیده شناسی، کشف علمی جرایم و حقوق تحقیقات جنایی اهمیتِ علمیِ پدیدة بزه‌دیدگی مورد توجّه قرار گرفت. تشکیل نیم رخ جنایی و پروندة شخصیّت بزه‌دیدگان از اهمّ دستاوردهای بزه‌دیده شناسی قضایی است. کشف جرم، انجام تحقیقات، شناسایی متهم و اثبات بزهکاری وی در بسیاری موارد با بزه‌دیده ارتباط پیدا می‌کند. بزه‌دیده سرنخ مناسبی برای شناسایی و اثبات بزهکاری مرتکب خواهد بود. تا از این طریق بتوان به ترسیم نیم رخ جنایی بزهکاران نیز دست یابد. بزه‌دیده شناسی قضایی با شناسایی علت‌های بزه‌دیدگی و تقصیر بزه‌دیده، می‌تواند الگوهای مناسبی برای پیشگیری از جرم ارائه نماید.از طرفی تعیین نوع، شدت و میزان واقعی بزه‌دیدگی و متمایز ساختن بزه‌دیدگی‌های واقعی از دروغین نیز از اهمّ موضوعاتی است که در فرآیند تحقیقات مقدماتی و دادرسی‌های کیفری باید مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Forensic Victimology

نویسنده [English]

  • abbas shiri
استاد
چکیده [English]

Forensic Victimology is a branch of applied victimology, a scientific examination of victimhood and victimization in order to discover the truth in the process of preliminary investigation and criminal proceedings. When filing a criminal case, assessing the integrity of the victim''s statements, the evidence and evidence presented in the administration of justice have a significant impact. In the course of the evolution of victimology, the scientific discovery of crimes and the rights of criminal investigations, the scientific significance of the phenomenon of victimization was considered. The formation of a criminal offense and the victim''s personality record are one of the main achievements of victimization. Detecting a crime, conducting investigations, identifying the accused and proving his delinquency in many cases relates to the victim. The victim will be the appropriate clerk to identify and prove the crime. In this way, it is possible to draw the criminal offense of the perpetrators. Forensic Victimology by identifying the causes of victimization and victim''s fault can provide appropriate models for crime prevention. On the other hand, determining the type, severity and actual rate of victimization and distinguishing real victimizations from false ones is also one of the most important issues in the process of preliminary investigations and trials Criminal should be taken into consideration.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Forensic Victimology
  • victimization
  • Preliminary investigations
  • Criminal investigation
منابع
-      انصاری، ولی‌الله: حقوق تحقیقات جنایی (مطالعة تطبیقی)، چاپ اول، انتشارات سمت، تابستان 1380.
-      برجس، آن ولبرت ـ رگر، چریل، رابرتس، آلبرت آر: بزهدیده شناسی، نظریهها و کاربردها، ترجمه دکترحمیدرضا ملک‌محمدی، چاپ اوّل، زمستان 1395، نشر میزان
-      بیابانی، غلامحسین: جایگاه مدیریت صحنه جرم در جرمیابی، فصلنامة کارگاه، سال چهارم، پاییز 90، شماره 16، صص 129 تا 140.
-      پورعلی، رامین: بررسی دلایل عدم دادخواهی بزهدیدگان، مطالعة موردی شهر تهران (1390ـ 1395)، پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة حقوق جزا و جرم‌شناسی به راهنمایی دکتر عباس شیری، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1395.
-      درنر جی، ویلیام: بزهدیدهشناسی، ترجمة عباس شیری، صص 1408 تا 1418، مندرج در
-      رأی وحدت رویه شمارة 52 مورخ 1/11/1363
-      زنداکبری، صدیقه ـ خدائیان، سید مرتضی: بررسی صحنههای آتش سوزی و انفجار، دفتر تحقیقات پلیس آگاهی ناجا، 1385، تهران.
-      سودرمن، هاری ـ اوکانل، جان: پلیس علمی ـ کشق علمی جرایم، ترجمة یحیی افتخارزاده، چاپ هنربخش، چاپ سوم این کتاب در سال 1377 توسط انتشارات زوار به چاپ رسید.
-      شیری، عباس: رفتار کرامت مدار با بزهدیده، اعطای اختیار در مرحلة تعقیب و تحقیق، مندرج در تازه‌های علوم جنایی، کتاب اوّل، صص 458 تا 461، زیرنظر: دکتر علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ دوم، 1392، نشر میزان
-      فرجیها، محمد: مدیریت امور جرمیابی، فصلنامة کارگاه، سال چهارم، تابستان 90، شماره 15، معاونت تحقیقات و کشف جرایم ناجا (پلیس آگاهی ناجا)، صص 6 تا 22.
-      کدی، برایان: بررسی جنایی شیشه و رنگ، ترجمة علی شادکام ـ حسین دیبایی اصل، دفتر تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا، 1385، تهران.
 
-      گاردنر، راس ام: بررسی کاربردی صحنه جرم، ترجمه علی شادکام، بازخوانی و ویرایش فنی، غلام‌حسین بیابانی، دفتر تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا، 1385.
-      مذاکرات و آراء هیأت عمومی دیوان عالی کشور، 1381، تألیف ادارة وحدت رویه و نشر مذاکرات هیأت عمومی دیوان عالی کشور، چاپ روزنامة رسمی کشور، منتشره در سال 1384.
-      نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین / توجهی، عبدالعلی: بزهدیده شناسی و مشکل بزه‌‌دیدگیهای گزارش نشده، مجلة مدرس، شمارة 4، زمستان 1378.
-      ونیتن، ای مارک: آزار و بیتوجهی و سوء رفتار نسبت به کودک: گزارشدهی الزامی (Manda tory Reporting)، ترجمه دکتر حسن قاسمی مقدم، ص 128 تا 130، مندرج در کتاب: دانشنامه بزه‌دیده‌شناسی و پیش‌گیری از وقوع جرم (جلد اوّل)، چاپ اوّل، نشر میزان، 1393.
 
- Chlesinger, Philip- Tumber, Howard: REPORTING CRIME, The Media Politics of Criminal Justice, CLARENDON PRESS, OXFORD, 1995.
- Douglas, John – Burgess, Annw – Burgess, Allen, G – Ressler, Robert K. Crime Classification Manual: A Standard System for Investiga and Classifying Violent Crime, 3 rd Edition, Mar 2013, 576 pages, WILEY, USA.
- Holmes, Ronald.M.- Holmes, Stephen, T: Serial Murder, 3rd edition, SAGE publication, 2010, California, USA.
- Turvey, E. Brent & Petherick, Wayne: Forensic Victimology, Examining Violent Crime Victims in Investigative and Legal Contexts, Academic Press in an imprint of Elsevier, USA, 2009.