تحلیلی نوین بر حمایت اقتصادی از زوجه در قانون حمایت از خانواده (1391)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

چکیده

با توجه به اینکه پراکندکی و ناکارآمدی در حقوق مالی زوجه در قانون حمایت از خانواده (1391) مشاهده می‌شود، هدف مقاله پیش‌رو بررسی و تحلیلی حمایت اقتصادی از زوجه و نقش کارآمدی حقوق مالی زوجه(نفقه، مهریه، نحله و اجرت المثل) در تحکیم و انسجام‌بخشی به نهاد خانواده می‌باشد. این تحقیق به روش کتابخانه‌ای به توصیف و تحلیل محتوای قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 ایران با رویکرد تطبیقی با فقه امامیه و حقوق غربی پرداخته است. نتایج پژوهش مبین این است به طور کلی، در دو مدل می‌توان حقوق مالی زوجه را متوازن نمود؛ مدل برابری مستقیم در نظام حقوقی فرانسه مورد تبعیت قرار گرفته است و نظام برابری غایی که در فقه امامیه شناسایی شده است، بهتر است اصلاحات مورد نظر قانون گذار ایرانی در هر یک از این دو قالب و مدل صورت پذیرد و در یک قانون جامع خانواده، تشتت و پراکندگی فعلی حقوق مالی زوجه که منجر به ناکارآمدی آن در حمایت اقتصادی از زوجه شده است، مرتفع گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A new analyze Economic Protection of wife in the Iranian Family Protection Act, enacted in 1391

نویسندگان [English]

  • Javad Hoseinzadeh 1
  • Vahideh Sadat Hosseini 2
1 Associate professor, department of law, Faculty of Humanities, university of science and culture, Tehran, Iran
2 Ph.D Student of Private law, department of law, Faculty of Humanities, university of science and culture, Tehran, Iran
چکیده [English]

Due to the fragmentation and inefficiency in wife’s financial rights the Iranian Family Protection Act, enacted in 1391 , this article aims to review and analyze the role of efficiency of wife’s financial rights (alimony, dowry, free gift and reasonable wage) in stabilization and integration of the family institution. This study with library research method describes and analyzes the content of the Iranian Family Protection Act, enacted in 1391, through comparative approach with Imam's jurisprudence and western law. The research results show that generally the wife's financial rights can be balanced in two models; the equality model was followed in the French legal system and the ultimate equality system was identified in Shiite Jurisprudence. It is better to make intended amendments of Iranian legislator in each of the two forms and models and in a comprehensive family act, current legal fragmentation and dispersion of wife’s financial rights that led to its inefficiency is resolved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • wife’s financial rights
  • alimony
  • dowry
  • Economic Protection
  • stabilization of family
  1. منابع

    الف) منابع عربی

    1. حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، بیروت، موسسه آل البیت، لإحیاء التراث، الطبعه الأولی، 1413ق.
    2. شهید ثانی، جبعی عاملی زین الدین، مسالک الافهام‌ الی‌ تنقیح شرایع الاسلام، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه1373.
    3. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، عروه الوثقی، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1417.
    4. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج 31، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ سوم1367.

    ب) منابع فارسی

    1. آزاد ارمکی، تقی، جامعه شناسی خانواده ایرانی، تهران، سمت1386.
    2. اسدی، لیلا سادات، حق زوج بر منع اشتغال زوجه، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات راهبردی زنان، ش 51، 1390.
    3. پدرام، متین، رویکرد اقتصادی به نفقه همسر در حقوق ایران، تحلیل اقتصادی حقوق خانواده، دنیای اقتصاد،1392.
    4. دوریا-دوبان و بورو دُبوآ، ماریا و سسیل، رویکرد اقتصادی به نفقه همسر در حقوق ایران، ترجمه: فریده شعبانی، تهران، دنیای اقتصاد، 1392.
    5. زندی، محمدرضا، رویه قضایی دادگاه های تجدیدنظر استان تهران در امور خانواده- نفقه، جهیزه و استرداد آن، اجرت المثل و نحله، مهریه و تقسیط آن، تهران، جنگل، 1394.

    10. فیروزمند، لیلا، تبعات مثبت و منفی مطالبه مهریه در ایران امروز، مجله دادگر، شماره 30، دی و بهمن1391.

    11. قربان وند، محمدباقر، تفسیر قضایی و نقد قانون حمایت از خانواده (مصوب 1391)، تهران، انتشارات مجد، 1393ش.

    12. غفاری، ایرج، مجموعه کامل محشای تحلیلی قانون حمایت از خانواده، قم، حقوق امروز، 1395، ص130

    13. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده، انتشارات دانشگاه تهران1387.

    14. مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، صدرا، 1379.

    15. -----------، مجموعه آثار، ج1، چاپ 6، تهران، انتشارات صدرا، 1374.

    16. مهرپور، حسین و روشن، محمد، مطالبات زوجه و روش وصول آن، تهران، انتشارات جنگل، جاودانه، چاپ اول1391.

    17. یوسف زاده، حسن، پایش، جامعه شناختی مهریه، فصلنامه‌ی شورای فرهنگی – اجتماعی زنان (کتاب زنان)، سال هفتم، شماره ی 27،1384.

    18. فهیمی،  فاطمه، فهیمی، عزیزالله ، اصول حاکم بر حقوق مالی زن در کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان و حقوق اسلام و ایران، مباحث بانوان شیعه، پاییز 1387، شماره 17.

    19. محمدی، مرتضی، حقوق و تکالیف زن از دیدگاه اسلام، استقلال مالی، اطاعت از شوهر»، مجله رواق اندیشه، مهر و آبان، 1380، شماره 3.

    1. 20.   میردادشی، سید مهدی، حق حبس زوجه با تکیه بر فقه امامیه، نشریه حقوق اسلامی، تابستان 1388، شماره 21.

    21. هدایت نیا گنجی، فرج الله، حقوق مالی زوجه (اجرت المثل، نحله و تعدیل مهریه)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول1385.

    22. ---------------، مبانی نظریه عدالت استحقاقی در حقوق زنان، حقوق اسلامی، سال یازدهم، شماره 42، پاییز .

    ج) منابع لاتین

    1. Anderson, Slwan, the economics of dowry and brideprice,Journal of economic perspectives, 2007
    2. Elmar, I, the theory of alimony, california law review, vol 77/1, 1989
    3. Clingcm. Peel, WG & others 1982. Joint custody after divorce: Magor issue and gools for researcl pssoholagical Bolletin
    4. Rumigeers e,  Des prestationcompensatoire sous forme de capital et non plus de rente, infostat justice, no 77, 1944.