مطالعۀ تطبیقی حقوق و وظایف اعضای خانواده در دین زردشتی و اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشدگروه تاریخ دانشگاه تهران

چکیده

خانواده شالودۀ حیات اجتماعی و سنگ بنای جامعه است. با ازدواج و تشکیل خانواده هر یک از اعضا اعم از والدین و فرزندان حقوق و وظایف خاصی نسبت به یکدیگر دارند. در دین زردشتی پس از ازدواج قانونی و رسمی که از آن با عنوان پادشاه‌زنی یاد شده اعضای خانواده از حقوق مشخصی بهره‌مند هستند. این نوع ازدواج به ازدواج دایم در دین اسلام شباهت زیادی دارد که در آن نیز اعضای خانواده حقوق و وظایف مشخصی دارند. در این پژوهش با استفاده از مطالعۀ تطبیقی، حقوق و وظایف اعضای خانواده از منظر دو دین زردشتی و اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در این زمینه شباهت‌های زیادی بین دو دین وجود دارد که ممکن است خود نشان از پیوستگی و استمرار سنت میان آن‌ها باشد.
واژه‌گان کلیدی: خانواده، وظایف اعضای خانواده، حقوق اعضای خانواده، دین زردشتی، اسلام.
واژه‌گان کلیدی: خانواده، وظایف اعضای خانواده، حقوق اعضای خانواده، دین زردشتی، اسلام.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Family Members’ Rights and Duties in Zoroastrianism and Islam

نویسندگان [English]

  • Kolsoum Ghaznafari 1
  • Hosein Badamchi 1
  • Parvin Davari 2
1 Departmant of History, University of Tehran
2 Dep. of History, University of Tehran
چکیده [English]

Family is the foundation of social life and the cornerstone of the society. After marriage and family formation, each of the members, including the parents and children, is going to have special rights and duties towards one another. In Zoroastrianism after legal and official marriage, known as pādixšāyīhā zani, family members acquire certain rights. This type of marriage is much like permanent marriage in Islam, in which family members have certain rights and duties too. Conducting a comparative study, this article surveys the rights and duties of family members from the perspective of both Zoroastrianism and Islam, showing that there are many similarities between these two religions that might be an indication of the continuity between their traditions.
Conducting a comparative study, this article surveys the rights and duties of family members from the perspective of both Zoroastrianism and Islam, showing that there are many similarities between these two religions that might be an indication of the continuity between their traditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Family
  • Family Members’ Rights
  • Family Members’ Duties
  • Zoroastrianism
  • Islam
فهرست منابع
منابع فارسی
کتاب
1. آسانا، جاماسب، متون پهلوی، گزارش سعید عریان، تهران: کتابخانه جمهوری اسلامی ایران، 1382.
2. اونوالا، موبد مانک رستم،  روایت داراب هرمزدیار، ج 1، بمبئی، 1922.
3. ابن رشد، محمد بن احمد،  بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، بی­تا: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، 1357.
4. ابن قدامه، موفق الدین محمد،  المغنی لابن قدامه، ج7، مکتبه القاهره،1388 ه‍ ق.
5. بارتلمه، کریستیان،  زن در حقوق ساسانی، ترجمه ناصرالدین بدیع الزمانی، تهران: عطایی، 1377.
6. بیهقی، ابی بکر احمد بن الحسین،  السنن الکبری، ج7، بیروت- لبنان: دارالکتب العلمیه، 1424 ه‍ ق.
7. ترمذی، ابوعیسی،  سنن الترمذی (الجامع الکبیر)، ج2، پژوهش بشار عواد معروف، بیروت: دارالغرب الاسلامی، 1996.
8. حلّی، نجم الدین جعفر بن حسن (محقق حلّی)، شرایع الاسلام، ج2، ترجمه ابوالقاسم ابن احمد یزدی، به کوشش محمد تقی دانش پژوه، تهران: دانشگاه تهران، 1347.
9. دابار، ارواد بامانجی نساروانجی­،  صد در نثر و صد در بندهش، هندوستان: انتشارات پارسی، 1909.
10. رضایی­ باغ­بیدی، حسن، روایت آذرفرنبغ فرخزادان ( رساله­ای در فقه زردشتی منسوب به سدۀ سوم هجری)، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، 1386.
- ژینیو، فیلیپ،  ارداویراف نامه، ترجمه ژاله آموزگار، تهران: معین، انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران، 1382.
11. شیخ صدوق، محمد بن علی بابویه، من لا­یحضره الفقیه، ترجمه علی­اکبر غفاری صفت، تهران: نشرصدوق، 1368.
12. صفای اصفهانی، نزهت،  روایت امید اشوهیشتان، تهران: نشر مرکز، 1377.
13. طوسی، محمد بن حسن،  النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، ترجمه محمد تقی دانش پژوه، تهران: دانشگاه تهران، 1343.
14. قرآن کریم.
15. کلینی، محمد بن یعقوب،  الکافی( ط- الإسلامیه)، تهران: دار الکتب الإسلامیه، 1407 ه‍ ق.
16. محقق داماد، سید مصطفی،  بررسی فقهی حقوق خانواده و انحلال آن، تهران: مرکز نشر علوم انسانی، 1390.
17. مزداپور، کتایون،  زن در آیین زردشتی، حیات اجتماعی زن در تاریخ ایران، تهران: امیرکبیر، 1369.
18. مظاهری، علی اکبر ،  خانوادۀ ایرانی در دوران پیش از اسلام، ترجمه عبدالله توکل، تهران: نشر قطره، 1377.
19. مغنیه، محمد جواد، فقه تطبیقی مذاهب پنجگانه جعفری - حنفی - مالکی - شافعی و حنبلی، ترجمه کاظم پورجوادی، تهران: جهاد دانشگاهی، 1386.
20. میر فخرایی، مهشید، روایت پهلوی (متنی به زبان فارسی میانی پهلوی ساسانی)، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1367.
مقاله
21. غضنفری، کلثوم، حسین بادامچی، پروین داوری، «مطالعۀ تطبیقی شرایط ازدواج در دین زردشتی و اسلام»، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ 8، شماره 3،1395، ص395-410.
منابع انگلیسی
 
BOOK
22.Anklesari, B. T., The Pahlavi Rivāyat of Āturfarnbag and Farnbag Srōš (AFS): Bombay, 1969.
23.Anklesari, T. D. The social Code of the parsees in Sasanian Times or the Mādayān ī Hazār Dādestān (MHDA), part II: Bombay, 1912.
24.Dhabhar, Ervad Bamanji Nasavanji, The Persian Rivayats of Hormazyar Framarz: Bombay, 1932.
25.Hjerrild. B., “Studies in Zoroastrian Family Law”', A comparative Analysis, Copenhagen, 2003. 
26.Mills, L., Avesta: Yasna, from Sacred Books of the East. American Edition, 1901.
27.Perikhanian. A., The Book  of  a  Thousand  Judgments (A Sasanian Law Book)(MHD): Costa  Mesa, 1980.
28.Stausberg, M., Die Religion Zaeathushtras, Geschichte-Gegenwart-Rituale, Bd. 1, Stuttgart, 2002.
Articles
29.Mackenzie, D.N., ''The model marriage contract in Pahlavi'', in K.R.cama oriental institute golden Jubilee volume, Bombay, 1969,  pp. 103-12.
30.Macuch, M., ''The Pahlavi model marriage contract in the Light of Sasanian family Law'', Iranian Languages and Texts from Iran and Turfan, ed.: M. Macuch, M. Maggi, W. Sundermann,  2007, pp. 183-205.
31. .Perikhanian. A., ''Iranian Society and Law'', The Cambridge  History of Iran, III/2, ed.E. Yarshater, 1983,  pp. 627-680.
32.Shaki, M., ''The Sasanian matrimonial relation", Archiv Orientalni 39, 1971, pp. 322-45.
33._____ ''Family Law I in Zoroastrianism'', Encyclopaedia Iranica,1999, online edition, available at: www.iranicaonline.org /articles/family law.
34.Yakubovich, Ilya, ''Marriage I: The marriage contract in the pre-Islamic period (Pahlavi marriage contract), Encyclopaedia Iranica, 2005,  online edition, available at: www.iranicaonline.org /articles/marrige contract in the pre-Islamic.