وجه التزام در حقوق ایران با رویکرد فقه و رویه قضائی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه

10.22034/jlr.2019.184179.1430

چکیده

انعقاد عقد گرچه ذوق و شوقی را برای متعاملین در رفع نیازهای مادی و معنوی ایجاد می‌کند ولی به همان نسبت دلشوره و نگرانی‌هائی را به لحاظ بیم عدم اجرای تعهدات از ناحیه طرف مقابل فراهم می‌سازد. رفع نگرانی نقض عهد مستلزم تمهیداتی است که نظام‌های مالی-حقوقی مکانیزم‌های مختلفی همانند تعلیق آثار عقد و منوط نمودن آن به اجرای تعهد، تعلیق انفساح، تعلیق و یا تاجیل انتقال مالکیت، فسخ، انفساح و بالاخره تعیین جبران خسارات از طریق شروط تحدید مسئولیت و وجه التزام قراردادی براساس اصل آزادی اراده پیش‌بینی کرده‌اند. اما باید پذیرفت عنان اصل آزادی اراده مطلقاً در ید متعاقدین نیست، بلکه هر یک از انواع نظامهای حقوقی به فراخور و متقضای قواعد خود تمهیدات و موانعی در راه آن در نظر گرفته‌اند. هم چون قانون مدنی ایران که امکان تعدیل وجه التزام قراردادی توسط دادگاه را مورد پذیرش قرار نداده است.
در این مقاله به بررسی ماهیت وجه التزام، شرایط تشکیل دهنده، آثار و احکام آن در نظام حقوقی ایران خصوصاً رویه قضائی در مقایسه با نظام حقوقی انگلستان پرداخته و در نهایت نتیجه‌گیری و موارد پیشنهادی برای اصلاح قانون بیان می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Penalty Clause in Iranian Law: Islamic Jurisprudence and Judicial Practice

نویسنده [English]

  • yosef yaghobi mahmod abadi
teacher
چکیده [English]

The conclusion of a contract may excite the parties involved because of its benefits, however, it may also cause concerns due to the possibility that one of the parties does not perform its contractual obligations. To address this concern, legal systems have provided several measures, including suspension of the effects of the contract, annulment, suspension or delay in ownership transfer, dissolution of the contract, and finally compensation through limitation of liability clause and penalty clause based on the free-will principle.
However, we should agree that the parties to a contract are not in absolute control of their “free will” since different judicial systems have provided different measures and obstacles. Iran’s civil law does not allow the courts to adjust the penalty clause.
This article will investigate the nature of the penalty clause, the conditions for its formation, its effects, the respective laws, and the judicial practice in Iran and compare them to England. The article will also provide some suggestions for the legal improvements in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Penalty Clause
  • Damage
  • Free-will principle
  • Adjustment

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 04 شهریور 1398
  • تاریخ دریافت: 06 مرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 01 دی 1403
  • تاریخ پذیرش: 04 شهریور 1398