تحلیل حقوقی و آسیب شناسی ضمانت اجرای نظارت رئیس مجلس شورای اسلامی بر مصوبات هیات وزیران و آثار مترتب بر آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده حقوق، واحد تهران مرکز

2 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 استاد بارنشسته

چکیده

به‌ دلیل اهمیت نقش قوه مجریه در نمایش اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران و صیانت از اصل سلسله مراتب هنجارهای حقوقی، در کنار نظارت قضایی دیوان عدالت اداری، نظارتی نیز از سوی رئیس مجلس با نظرات مشورتی "هیات بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین" بر‌ مطابقت مصوبات هیات وزیران با مصوبات مجلس، اِعمال میگردد. از این رو، براساس مستندات قانونی، رئیس مجلس مرجع تشخیص مغایرت مصوبات هیات وزیران با قانون است. سوال اصلی این پژوهش، آسیب شناسی ماهیت ضمانت اجرای نظارت مذکور و آثار مترتب برآن میباشد. در پاسخ میتوان گفت، تحول تدریجی نوع صلاحیت نظارتی رئیس مجلس از "صِرف اطلاع و اعلام مغایرت مصوبه با قانون" به "لغو اثر نمودن از آن"، آنهم با عنایت به مفهوم ضمانت اجرای فوق و آثار مترتبه، ناقض برخی اصول و قواعد حقوقی نظیر اصل حاکمیت قانون (اصول نهم، سی و چهارم، هشتاد و پنجم، یکصد و سی و هشتم و... قانون اساسی)، اصل صلاحیت و مسئولیت پذیری مقامات اداری بوده و نهایتاً تضییع کننده حقوق شهروندی محسوب میگردد. در ‌این تحقیق که از نوع توصیفی- تحلیلی میباشد، از منابع کتابخانه‌ای بهره گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Legal analysis of the guarantee of the implementation above the Parliaments' presidents' (speaker) supervision on the Cabinets' ministers' approvals and the resulting effects

نویسندگان [English]

  • Mahnaz Madadkar Haghjou 1
  • Bizhan Abbasy 2
  • Khirollah Parvin 3
  • mohamad hashemi 4
1 Islamic Azad University, Faculty of Low, Central Tehran Branch
2 Associate Professor of Public Law, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
4 beheshti university
چکیده [English]

Due to the importance of the role of the executive power in displaying the authority of the Islamic Republic of Iran and protecting the principle of the hierarchy of legal norms, along with the judicial supervision of the Administrative Justice Court, supervision is also exercised by the Parliaments' (speaker) with helping votes "Committee of review and compliance of government approvals with the Laws" on the compliance of the Cabinets' ministers' approvals with the parliaments' approvals. Hence, according to legal documents, the Parliaments' president (speaker) is the authority to recognize the contradictions of Cabinets' ministers' approvals with the law. The main question of this research is the analysis of the nature of the guarantee of the implementation of the above-mentioned supervision and the resulting effects. In response could be said, the gradual evolution of the type of supervisory competence of the parliaments' speaker from "only informing and declaring the contradiction approved with the law" to "cancel the effect ", with attention to concepts of above guarantee and neglecting its effect is violation some principles and rules of law such as the principle of rule of law (9, 34, 85,138 and…principles of constitution), the principle of judiciary and responsible for administrative authority and ultimately, it is destroyer citizenship rights. In this research that is of descriptive-analytical type, has been used of library resources

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parliaments' presidents' (speaker) supervision
  • Cabinets' ministers' approvals
  • Guarenty of citizenship rights

مراجع

منابع
فارسی
الف. کتاب‌ها
.               
1- اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران، اداره تبلیغات و انتشارات، 1381 .
2- امامی، محمد، کورش استوار سنگری، حقوق اداری، تهران، میزان، 1393.
3- انصاری، مسعود، محمد علی طاهری، دانشنامه حقوق خصوصی، تهران، محراب فکر، جلد 1و 3، 1386  .
4- پژوهشگاه قوه قضاییه (پژوهشکده حقوق عمومی و بین الملل)، نسبت نظارت دیوان عدالت اداری و رئیس مجلس شورای اسلامی بر مصوبات دولتی، تهران، قوه قضاییه،1393.
5- دهخدا، علی اکبر، فرهنگ دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، 1385. 
6- عمید زنجانی، عباسعلی، ابراهیم موسی زاده، نظارت بر اعمال حکومت و اعمال اداری، تهران، دانشگاه تهران،1389.
7- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مجموعه نظرات شورای نگهبان، تهران، دادگستر،1381.
8- هاشمی، سید محمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران، میزان، ویرایش ششم، 1392.
ب. مقالات
9- آقایی طوق، مسلم، تاملی در خصوص اثر ابطال مقررات مغایر با قانون، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، ، تابستان97، شماره 2، صص356-339.
10- پروین، خیراله، آرین پتفت، حدودنظارتتقنینیبرمصوباتهیئتوزیرانباتأکیدبراصول85و138قانوناساسیجمهوریاسلامیایران، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی،بهار 94،شماره 1،صص82-63
11- حبیب نژاد، سید احمد، ابزارهای نظارتی رئیس جمهور بر مصوبات قوه مجریه، فصلنامه حقوق اسلامی، تابستان 89، شماره 25،صص140-119.
12- حسینی، راحله سادات، نحوهنظارتحقوقیبراعمالحکومتبابررسی کارکردهایقانونگذاریونظارتیاصول71، 85 و 138قانوناساسی، ماهنامه پژوهش ملل، تابستان 96، شماره19 ،صص110-99.
13- غمامی، سید محمد مهدی، فرید محسنی، آسیب شناسی مغایرت های تصویب نامه های دولت در رسیدگی رئیس مجلس، فصلنامه دانش حقوق عمومی، بهار 92، شماره 3، صص95-73.
14- کدخدایی، عباسعلی، ابوالفضل درویشوند، نظارت برمقررات دولتی(اصول 85 و 138 قانون اساسی)، فصلنامه دانش حقوق عمومی، پاییز 91، شماره 1، صص111-93.
15- ویژه، محمد رضا، ارزیابی صلاحیت نظارتی رئیس مجلس شورای اسلامی بر مصوبات دولت، پژوهشنامه حقوق اسلامی، بهارو تابستان 93، شماره 1 ،صص249-213.
 
ج. قوانین:
16- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
17- قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب1392 .
18- قانون نحوه اجرای اصول 85 و 138 قانون اساسی در رابطه بامسئولیتهای رئیس مجلس همراه الحاقات بعدی مصوب1368و آیین نامه مربوطه مصوب1391.
19- قانون پاک سازی ثبت اسناد و املاک کشور مصوب 1359.
 
د. تارنمای اینترنتی:
20- سواد کوهی فر، سام، بررسی تطبیقی دو مرجع قانونی صالح برای نقض مصوبات دولت،  http://www.aria-law.com   ، (5/10/1397)
21- عباسی، بیژن، نگرشی بر اختیارات رئیس مجلس براساس قوانین «اصول ۸۵ و ۱۳۸قانون اساسی،  http:// www. dolat.ir  ، (5/10/97)
22- محمد نژاد، پرویز، بررسی حقوقی صلاحیت رئیس مجلس در اِعمال نظارت بر مصوبات دولت،  (http://www.farsnews.com) ، (5/10/97)    
23- منشی زاده، فرزان، از اصول 85 و 138 اختیار لغو مصوبه هیات وزیران استنباط میشود؟   http:// www. dolat.ir، (5/10/97)
.               
 
انگلیسی
Books: 
1-Myers, Hards and Philip Schradle, Judicial Review procedures Act, submitted to the legislative, Assembly by action if the organ law Commission on February, LANDEN, 2003.
 
Article:
2-Conrad, D. “The Retroactive effect of vacating Agency Regulation", Pace Environmental Law Review, 2011:41,1.
 
3-Kin, L. “On Supervision Power in the Executive-Legislative Relationship”, Academic Journal of “One Country, Two Systems”, 2015: 118,110.
 
4-Stein, R. “Rule of Law: What Does It Mean?” Minnesota journalof international Law, 2009: 303, 292.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 دی 1397
  • تاریخ بازنگری: 18 آبان 1398
  • تاریخ پذیرش: 16 آذر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار