خوانشی تلفیقی از مفهوم جرم و نقش آن در کاربست تدابیر پیشگیرانه برای جرایم حکومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق جزا، دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه علامه طباطبائی

10.52547/LAWRESEARCH.23.89.33

چکیده

به‌رغم وجود مباحث مختلف در خصوص مفهوم جرم در رویکرد جرم حکومتی، امروزه پذیرش جرم به مثابه آسیب، و تعریفِ جرم حکومتی به‌عنوان رفتار آسیب‌زای حکومت، رویکرد غالب در این حوزه است. هرچند این برداشت باعث افزایش دامنه‌ی مسئولیت حکومت‌ها در قبال تصمیمات و اقدامات خود است، با این حال در عمل موجبات خروج مفهوم جرم حکومتی از ذیل مباحث حقوق کیفری و جرم‌شناختی را فراهم آورده، منجر به فقدان امکان اتخاذ راهبردهای موثر پیشگیرانه از جرایم حکومتی است. بر این اساس پرسش اصلی این نوشتار این است که چه خوانشی از مفهوم جرم بهتر می‌تواند بستر ساز اتخاذ تدابیر پییشگیرانه در خصوص جرایم حکومتی باشد. در این نوشتار، با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه-ای، به نفع این موضوع استدلال شده است که پذیرش رویکردی تلفیقی از جرم که دربردارنده‌ی ماهیت حقوقی و جرم‌شناختی این رفتار باشد، در عمل موجب می‌شود بتوان نسبت به اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه/ کنترلی موثر نسبت به جرایم حکومتی اقدام کرد. از اینرو تعریف جرم حکومتی به مثابه انحراف سازمانی که منجر به نقض حقوق بشر می‌شود به عنوان تعریف مختار در رویکرد جرم حکومتی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

خوانشی تلفیقی از مفهوم جرم و نقش آن در کاربست تدابیر پیشگیرانه برای جرایم حکومتی

نویسندگان [English]

  • Nabiollah gholami 1
  • Hoseein GHolami 2
1 ALlameh tabatabaei University
2 Allameh Tabatabaei University
چکیده [English]

به‌رغم وجود مباحث مختلف در خصوص مفهوم جرم در رویکرد جرم حکومتی، امروزه پذیرش جرم به مثابه آسیب، و تعریفِ جرم حکومتی به‌عنوان رفتار آسیب‌زای حکومت، رویکرد غالب در این حوزه است. هرچند این برداشت باعث افزایش دامنه‌ی مسئولیت حکومت‌ها در قبال تصمیمات و اقدامات خود است، با این حال در عمل موجبات خروج مفهوم جرم حکومتی از ذیل مباحث حقوق کیفری و جرم‌شناختی را فراهم آورده، منجر به فقدان امکان اتخاذ راهبردهای موثر پیشگیرانه از جرایم حکومتی است. بر این اساس پرسش اصلی این نوشتار این است که چه خوانشی از مفهوم جرم بهتر می‌تواند بستر ساز اتخاذ تدابیر پییشگیرانه در خصوص جرایم حکومتی باشد. در این نوشتار، با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه-ای، به نفع این موضوع استدلال شده است که پذیرش رویکردی تلفیقی از جرم که دربردارنده‌ی ماهیت حقوقی و جرم‌شناختی این رفتار باشد، در عمل موجب می‌شود بتوان نسبت به اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه/ کنترلی موثر نسبت به جرایم حکومتی اقدام کرد. از اینرو تعریف جرم حکومتی به مثابه انحراف سازمانی که منجر به نقض حقوق بشر می‌شود به عنوان تعریف مختار در رویکرد جرم حکومتی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها [English]

  • جرم حکومتی
  • آسیب
  • انحراف
  • حقوق بشر
  • پیشگیری
منابع
-  روث، داون ال و دیوید او فردریکس (1397)، جرایم جهانی شدن، ترجمه نبی اله غلامی و علی غلامی، چاپ اول، نشر میزان، تهران.
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1390)، از جرم­شناسی تا آسیب اجتماعی شناسی، مجله تحقیقات حقوقی (یادنامه شادروان دکتر رضا نوربها)، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، ضمیمه شماره 56.
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین و حمید هاشم بیکی (1390)، دانشنامه جرم­شناسی، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
- وایت، راب و فیونا هینز (1392)، جرم و جرم­شناسی، ترجمه علی سلیمی، چاپ پنجم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران.
- ویلیامز، فرانک پی و مارل لین­دی مک شین (1391)، نظریه­های جرم­شناسی، ترجمه حمیدرضا ملک­محمدی، چاپ چهارم، بنیاد حقوقی میزان، تهران.
- Bijleveld, C. (2008). Missing Pieces. Some Thoughts on the Methodology of the Empirical Study of International Crimes and other Gross Human Rights Violations. In A. Smeulers and R. Haveman (Eds.), Supranational Criminology: Toward a Criminology of International Crimes. Antwerp-Oxford-Portland: Intersentia, pp. 77–97
- Comfort, Alex (1995) Authority and Delinquency in the Modern State. London: Routledge and Kegan Paul.
- Christiane Arndt & Charles Oman(2008 ).The Politics of Governance Ratings, Maastricht University Maastricht Graduate School of Governance.
-Doyal, K. and Gough, I. (1991) A Theory of Human Needs, Macmillan: Basingstoke.
- Grabosky, Peter N . (1989) Wayward Governance: Illegality and Its Control in the Public Sector. Canberra: Australian Institute of Criminology.
- Garton, J. (2009). The Regulation of Organised Society. Oxford: Hart Publishing.
- Green, Penny. Ward, Tonny (2004), State Crime: Governments, Violence and Corruption, Pluto Press, London.
- Hagan, Frank (1990) Introduction to Criminology. Chicago: Nelson Hall.
- Hurwitz, Leon (1981) The State as Defendant. Westport, CT: Greenwood Press.
- Kauzlarich, D. and Kramer, R.C. (1998) Crimes of the American Nuclear State: At Home and Abroad, Boston: Northeastern University Press.
- Kauzlarich, D. (1995). A Criminology of the Nuclear State. Humanity & Society, 19: 37–57.
 
- Peffer, R. G. (1990) Marxism, Morality and Social Justice, Princeton, NJ: Princeton University Press.
- Roth, Downl. Kauzlarich, David (2014), A Victimology of State Crime, Toward  A Victimology of State Crime, Edited by Dawn L. Rothe and David Kauzlarich, Routledge, London and New York.
- Rothe, D. L. (2011). State Crime. In W. Chambliss (Ed.), Key Issues in Crime and Punishment: Crime and Criminal Behavior. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, pp. 213–24.
- Sharkansky Ian (2000), A State Action May Be Nasty But Is Not Likely to Be a Crime, Controlling State Crime, Second Edition, Edited by Jeffry Ina Ross, Routledge, London and New York.
 - Tappan P (1947), Who is the Criminal? , American Sociological Review, 12: 96- 102.