تحلیل اقتصادی تکمیل قراردادها در جریان دادرسی در پرتو حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه تهران

چکیده

قراردادها به عنوان مهمترین ابزار تخصیص منابع و توزیع ارزش‌های اقتصادی همواره به دلایلی همچون محدودیت‌های عقلانی، هزینه‌های معاملاتی و عدم تقارن اطلاعات واجد خلاء و سکوت‌های قراردادی هستند. از میان رویکردهای مختلفی که در مقام تکمیل و تفسیر قرارداد بر می‌آیند، تکمیل قراردادها مبتنی بر اصول تحلیل اقتصادی حقوق، منبعث از سنتز حقوق و اقتصاد، موجبات افزایش کارایی، بهینگی و جلوگیری از بروز رفتارهای فرصت‌طلبانه را فراهم می‌آورد. امکا‌ن‌سنجی اعمال این رویکرد در رویه قضایی و چالش‌ها و محدویت‌های بهره‌گیری از آن پرسشی مهم و اثرگذار در نحوه تکمیل کارآمد قراردادها است. به جهت وجود مبانی نظری و بازوهای اعمال این شیوه تکمیلی، به خصوص نهاد شروط ضمنی، امکان بهره‌گیری از این رویکرد نوین در عرصه قراردادها فراهم است. علاوه بر بهره‌گیری قاضی از مبانی و ابزارهای اعمال رویکرد تحلیل اقتصادی ، رویکرد اقتصادی و آثار آن در تفسیر و تکمیل قراردادها در جریان دادرسی باید به یک «وضعیت ذهنی» برای قاضی در صدور آرایی مبتنی بر کارایی و بهینه‌گرایی تبدیل شود. بهره‌گیری ازظرفیت قوانین تکمیلی، از طریق تقنین قواعد تکمیلی جدید مبتنی بر اصول کارایی و بهینگی و اصلاح قوانین قدیمی می تواند موجبات بهبود کارکرد قراردادها، کاهش هزینه‌های دادرسی، صدور آرای پیشرو و مبتنی بر عدالت قضایی و تخصیص بهینه منابع و ریسک قراردادی در تکمیل قراردادها را فراهم آورد. علی‌رغم محدودیت‌ها و موانع موجود برای استفاده از رویکرد تحلیل اقتصادی در رویه قضایی ایران، شرایط اعمال و استفاده از این رویکرد در رویه قضایی وجود داشته و سوابقی نیز در این موضوع پدیدار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Economic Analysis of Gap Fillings of Contract in Trial based on Iran Procedure

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javan Mofrad 1
  • Hasan Badini 2
1
2 Tehran university law faculty
چکیده [English]

Contracts, as the most important tool for resource allocation and distribution of economic values, have always had gaps and contractual silence because of some reasons such as rational constraints, transaction costs and information asymmetry. Contractual parties’ disagreement on how to complete these gaps has led to many lawsuits, which have required judicial bodies and judges to complete or interpret the contracts. Among many different approaches (schools of thought) which attempts to complete or interpret contracts, economic analysis of law, which is generated from the synthesis between law and economics, focuses on completing contractual silence based on increasing efficiency, optimism and avoiding opportunistic behaviors. In addition to judges benefiting from the fundamentals and implementing tools of economic analysis approach, this approach and its effects on interpreting and completing contracts during court procedure needs to become a state of mind for the judge when issuing awards based on efficiency and optimism. Reducing court procedure costs, issuing pioneers awards based on judicial justice and efficient allocation of resources and contractual risks are only some of the prominent effects of economic analysis of law approach. Scrutinizing the Iran’s law system shows that in spite of exciting limitations and burdens, the condition for implementing and benefiting from this approach has been presented in the judicial procedure and there are evidences available regarding this subject matter. Also there is a vital requirement to design efficient default ruled due to manage and judge efficiently.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Analysis of law
  • Gap filling
  • Efficiency
  • Default rules
  • Implied terms