امکان سنجی نظارت قضایی بر اشتباه موضوعی مقام اداری در حقوق اداری ایران با رویکردی تطبیقی به نظام حقوقی انگلستان و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق عامه پژوهشگاه قوه قضایی

10.29252/jlr.2021.184078.1398

چکیده

اشتباه مقام اداری یکی از موجبات نظارت قضایی ذیل عنوان نقض «قانونمداری» و همچنین در دایره مفهوم موسع «خروج از حدود اختیارات» قرار میگیرد. یکی از انواع اشتباه، اشتباه موضوعی است وآن،بدین معناست که مقام اداری در تشخیص موضوع یادرانطباق مصادیق باحکم قانونی دچار اشتباه شده است.دررویکردسنتی حقوق انگلستان،دادگاهها در نظارت براشتباه موضوعی بااکراه بیشتری دخالت مینمایند زیرا معتقدند دادگاههادر اغلب موارد،تخصص برای تشخیص و تعیین وضعیت موضوعی را ندارند و تنها اشتباهات صلاحیتی را قابل نظارت میدانند امادررویکرد نوین،درصورت وجود پاسخ صحیح عینی و وقوع اشتباه موضوعی فاحش چه درون صلاحیت یا خارج از صلاحیت مقام اداری قابل نظارت است.درنظام حقوقی فرانسه انواع اشتباه موضوعی شامل اشتباه در رکن مادی موضوع،انطباق مصداق باحکم قانونی وعدم تناسب میان هدف تصمیم و موضوع،نظارت پذیر است.در حقوق ایران به دلیل عدم شناسایی مفهوم اشتباه مقام اداری درآموزه های حقوق اداری ایران وتصریح بر آن در قوانین،در رویه قضایی دیوان عدالت اداری ابطال مصوبه صرفاً به دلیل اشتباه مقام اداری وجود ندارد و همچنین رأی صریحی مبتنی بر اشتباه مقام اداری در میان آرای شعب دیوان وجود ندارد.به نظر میرسدباتشریح دقیق آموزه حقوقی دراین خصوص مبتنی بر حقوق انگلستان و فرانسه و متون فقهی، زمینه اصلاح قانون دیوان و امکان ورود دادگاههای اداری با استناد به موجب اشتباه، فراهم گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Feasibility of Judicial Review on the Administrative Error of Fact in the Iranian Administrative Law; A Comparative Approach to the Legal System of the United Kingdom and France

نویسنده [English]

  • Fatemeh Afshari
Assistant Professor of Law, Judiciary Research Institute
چکیده [English]

The error of the administrative authority is one of the causes of the judicial review under the heading of "illegality"and also in the circle of the concept of "ultravires".One kind of errors is error of fact,which means that the official has been mistaken in identifying the issue of compliance with legal grounds.Under UK law,courts are more involved in supervising cases because they believe that the court often has expertise to identify and They do not determine the status of the subject and only the jurisdictional error are reviewable.But in the new approach,if there is an“objective right answer”and an“manifest error of fact”is made,it is reviewable whether it is jurisdiction or non-jurisdiction error.


The error of the administrative authority is one of the causes of the judicial review under the heading of "illegality" and also in the circle of the concept of "ultra vires". One of the errors is the error of fact, which means that the official has been mistaken in identifying the issue of compliance with legal grounds. Under UK law, courts are more involved in supervising cases because they believe that the court often has the expertise to identify and they do not determine the status of the subject and only the jurisdictional error are reviewable. But in the new approach, if there is an “objective right answer” and a “manifest error of fact”, it is reviewable whether it is a jurisdictional or non-jurisdictional error. In the French legal system, all types of error of law, including mistakes in the material basis of the subject, compliance with the lawfulness of the law, and the lack of proportionality between the object of the decision and the issue, are reviewable. In the Iranian law, due to the lack of recognition of the error concept in administrative law of Iran and its definition in the laws, in the judicial review of the administrative court, there is no annulment of the resolution simply because of the error of the administrative office, and also the explicit decision based on the mistake of the administrative office among the votes there are no AJC Divisions. It seems likely that a thorough legal doctrine based on British and French law and jurisprudential texts would provide grounds for amending the law of the Court and the possibility of administrative courts appearing on the basis of error.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Administrative Law of Iran
  • Administrative Authority
  • Comparative Administrative Law
  • Error of Fact
  • Judicial Review
  • Legal system of France