بازتاب قاعدة درء در عناصر سه گانه جرم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکدة حقوق و علوم سیاسى، دانشگاه تهران

10.29252/jlr.2021.224438.2034

چکیده

قاعده درء در جرم‌ انگاری، تعیین مجازات، دلایل اثبات دعوا و کلیه موضوعات مرتبط با پدیدۀ بزهکاری و مسئولیّت کیفری جریان داشته و از بنیان‌های اصلی حقوق کیفری اسلامی است. هرگونه تردید و شکّ در یافتن منظور قانونگذار موجب تغییرات بنیادی در بارۀ عناصر قانونی، مادی و معنوی جرم خواهد شد و ممکن است سبب تجویز رفتار باشد. هم‌چنین در تعیین نوع و میزان مجازات به ‌طور اساسی تاثیرگذار بوده و ممکن است موجب سقوط یا تغییر نوع مجازات گردد. مسئولیّت کیفری نیز تحت تأثیر این قاعده بازخوانی شده و در مواردی موجب عدم مسئولیت می‌گردد. قاعدة درء در اکثر موضوعات شکلی و ماهوی حقوق کیفری مؤثر است. این قاعده، مرتبط با عدالت کیفری، تفسیر مضیّق قوانین کیفری به نفع متّهم، اصل قانونی بودن جرم و مجازات، نتایج آن و سایر اصول کیفری است. این قاعده شامل کلیه مجازات‌های حدود، تعزیرات و قصاص می‌شود. حتّی در اعمال قواعد مرتبط با دیات نیز این قاعده کاربرد دارد و محدود به حدود نمی‌باشد. در این نوشتار ابتدا بازتاب قاعدة درء در عنصر قانونی جرم و سپس در عناصر مادی و معنوی مورد بحث قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Reflection of the rule of Dar (درأ) in the three elements of crime

نویسنده [English]

  • abbas shiri
professor of law tehran university
چکیده [English]

The rule of Dar’ applies to criminalization, sentencing, reasons for proving litigation and all matters related to the criminal phenomenon and criminal responsibility, and is one of the main foundations of Islamic criminal law.

Any doubt in finding the meaning of the legislator will cause fundamental changes in the legal, material and spiritual elements of the crime and may cause behavioral prescribing. It is also based on the type of sentencing and the amount of punishment, and may cause the cancellation of punishment or change.

Criminal liability is also re-read under the influence of this rule and in some cases leads to irresponsibility. The rule of Dar’ (درأ) is effective in most formal and substantive matters of criminal law. This rule relates to criminal justice, the narrow interpretation of criminal law in favor of the accused, the principle of legality of the crime and its consequences, and other principles of criminal law. This rule includes all the punishments of hudud, ta'zir and qisas . This rule applies even to the rules related to diyat and is not limited to limits. In this article, first the reflection of the rule of law in the legal element of crime and then in the material and spiritual elements is discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rule of Dar&rsquo
  • doubt
  • legal element
  • material element
  • spiritual element