تأثیر ویروس کرونا بر دادرسی‌های کیفری؛ فرصت‌ها و چالش‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

حقوق جزا

10.29252/jlr.2022.226834.2171

چکیده

در حقوق کیفری ماهوی و شکلی، به‌ویژه آیین دادرسی کیفری، هدف قانون‌گذار در تقنین و تصویب مقررات جدید، با امعان نظر به شرایط مستحدثه، تسهیل امور در فرایند کیفری است؛ به‌نحوی‌که حقوق اصحاب دعوا رعایت گردد. البته در این خصوص، با توجه به اصول حقوقی، قانون‌گذار توجه خاصی به متهم دارد تا از حقوق وی حمایت کند. در حال حاضر، نظر به همه‌گیری گستردۀ ویروس کووید 2019 و خطرات آن بر امنیت عمومی و سلامت فردی و اجتماعی شهروندان، برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی به منظور پیشگیری از ابتلای هموطنان به این ویروس امر ضروری است. به همین خاطر، وظیفۀ همۀ قوا و دستگاه‌های اجرایی است تا اقدامات لازم و شایسته‌ای در این زمینه را معمول دارند. همه‌گیری این ویروس و نگرانی مردم از ابتلای به آن تأثیرات بسیاری را بر روند دادرسی کیفری و همچنین نحوۀ حضور اصحاب دعاوی در مجموعۀ دادگستری‌ها و پیگیری پرونده‌هایشان داشته است. به همین منظور قوه قضائیه، مسئولان و مدیران قضایی پیرامون دادرسی‌های کیفری، تدابیری اندیشیده و بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های ویژه‌ای را صادر کرده‌اند. نظیر بخشنامه‌ای که معاون اول قوۀ قضائیه به منظور تعویق زمان رسیدگی دادگاه‌ها تا پایان فروردین ۹۹ خطاب به تمام واحد‌های قضایی و اداری قوه قضائیه صادر کرد. علاوه بر این، ظهور و گسترش این بیماری در کشور، فرصتی را برای سیاست‌گذاران قضایی فراهم ساخته است تا همگام با تحولات مطرح در کشورهای پیشرفته، نظام قضایی خویش را متحول کند. از جملۀ این فرصت‌ها و ظرفیت‌های قانونی می‌توان به نظارت الکترونیکی بر محکوم، دادرسی الکترونیک و سازوکارهای آن اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The effect of Covid19 virus on criminal proceedings; Opportunities and Challenges

نویسنده [English]

  • Seyed Alireza Mirkamali
criminal law
چکیده [English]

In substantive and formal criminal law, especially criminal procedure, the
purpose of the legislator in legislating and approving new regulations, taking
into account the new conditions, is to facilitate matters in the criminal
process in such a way that the rights of the litigants are respected. Of course,
in this regard, according to legal principles, the legislator pays special
attention to the accused to protect his rights. At present, in view of the
widespread pandemic of the Covid-19 virus and its dangers to public safety
and the personal and social health of citizens, it is necessary to plan and
organize in order to prevent compatriots from contracting the virus.
Therefore, it is the duty of all forces and executive bodies to take the
necessary and appropriate measures in this regard. The outbreak of the virus
and the public's concern about it have had a profound effect on the criminal
proceedings, as well as the way litigants appear in the judiciary and pursue
their cases. To this end, the judiciary, judicial officials and managers have
considered measures in criminal proceedings and issued special sections and
instructions. Such as the circular issued by the First Deputy of the Judiciary
to all judicial and administrative units of the Judiciary in order to postpone
the trial until the end of April 2020. In addition, the emergence and spread of
this disease in the country have provided an opportunity for judicial
policymakers to change their judicial system in line with the developments
in developed countries. These legal opportunities and capacities include
electronic surveillance of the convict, e-trial and its mechanisms. Of course,
this disease has accompanied the judiciary with challenges and gaps that
should not be overlooked. In this study, while explaining and examining the
impact of Covid-19 disease on the judiciary criminal and legal proceedings
opportunities as well as challenges created in this field will be examined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corona virus
  • criminal proceedings
  • legal proceedings
  • electronic proceedings
  • proceedings in the context of the outbreak of Covid19 virus
 الف( منابع فارسی
کتاب
. 1زراعت، عباس، دوره جد دی ود جلدی حقوق جزای عمومی، جلد :2مجازاتها و اقدامات
تأم ،ینی چاپ اول، تهران: ققنوس، .1385
. 2سل ،یمی صادق،
چکیده حقوق جزای عموم ،ی تهران: جنگل جاودانه، چاپ دوم، .1393
. 3قیاسی، جلال الدین،
مبانی سیاست جنایی حکومت اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم وفرهنگ
اسلامی، چاپ اول، .1385
مقاله
. 4ابول اسال، ژان، جایگزینهای سلب آزادی و برآورد ترازنامه اجرای آنها در حقوق
فرانسه
، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، مجله تحقیقات حقوقی، ،1379شماره 31و .32
. 5اجتنابی، مریم،
بررسی کیفری مجازاتهای جایگزین حبس، فصلنامه علمی حقوقی
قانون یار، دوره دوم، زمستان ،1397شماره .8
. 6پور محی آبادی، حسین، داریوش بوستانی و سعید قماشی،
سیطره حبسگرایی و رویای
حبس زدایی در سیاست کیفری ایران )مطالعه موردی حوزه قضایی شهر
کرمان(
، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال نهم، بهار و تابستان ،1397شماره .1
. 7خاکساری، داوود و حسین غلامی،
عوامل ؤم ثر بر صدور مجازاتهای جایگزین حبس،
فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال هفتم، بهار ،1398شماره .26
. 8خاکسار، داود، حسین غلامی و موذنزادگان،
آسیبشناسی تقنینی و قضایی مجازاتهای
جایگزین حبس
، کنفرانس جهانی روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز
هزاره سوم، دوره ،3سال .1395
. 9رمضانی، میر یاسین و اکبر علیزاده،
سیاست جنایی، ابزارها، مقامات و مراجع دخیل در
سیاست جنایی قضایی
، نشریه کارآگاه، دوره دوم، سال هفتم، زمستان ،92شماره .25
فصلنامه تحقیقات حقوقی- ویژهنامه حقوق و کرونا ش 2تأثیر ویروس کرونا بر دادرسیهای کیفری: فرصتها و چالشها
438
.10لواسور، ژرژ، سیاست جنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، مجله تحقیقات حقوقی،
تابستان ،72شماره .12
.11نیکنام، ریاست شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر استان فارس،
مجموعه مقالات همایش علمی
کاربردی مجازاتهای جایگزین حبس
، معاونت پیشگیری از جرم قوه قضائیه، اردیبهشت
.1395
.12یوسفی نژاد، نوشین و محمود آقا جانی،
کاهش مجازات حبس و نقش سیاست محوری
قوه قضائیه در تاسیس نهادهای ارفاقی
، مطالعات علوم سیاسی حقوق و فقه، دوره ،3
تابستان ،1396شماره .2/2
رساله
.13یر اح ،ی جواد، »مبانی مجازاتهای اجتماعی با رویکرد به یس است یک فری اسلام«، رساله دکتر ،ی
پرد سی فارابی دانشگاه تهران، .1392
منابع اینترنتی
.14سامانه خدمات الکترون کی قضایی https://www.adliran.ir
https://www.hamshahrionline.ir
. سایت روزنامه همشهری15
.16سایت باشگاه خبرنگاران جوان
https://www.yjc.ir
.17سایت خبرگزاری تابناک /https://www.tabnak.ir
https://www.tasnimnews.com
. سایت خبرگزاری تسنیم18
قوانین و مقررات
.19قانون مجازات اسلامی.
.20قانون آئین دادرسی کیفری.
.21قانون آئین دادرسی مدنی.
.22قانون آیین دادرسی . الکترونیکی
.23دستورالعمل ساماندهی زندانیان و کاهش جمعیت کیفری . زندانها
.24بخشنامه فعالیت بخشهای مختلف قضایی به منظور پیشگیری از همهگیری . کرونا

فصلنامه تحقیقات حقوقی- ویژهنامه حقوق و کرونا ش 2تأثیر ویروس کرونا بر دادرسیهای کیفری: فرصتها و چالشها
439
.25بخشنامه معاون اول قوه قضائیه مبنی بر تعویق زمان رسیدگی دادگاهها تا پایان فروردین .99
ب( منابع انگل یسی
Internet source
26. WHO, Novel Coronavirus (2019-nCoV) Situation Report, 1-20 January
2020, Available at:
https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situationreports/20200121-sitrep-1-2019-ncov.pdf?sfvrsn=20a99c10_4, last visited:
30 April 2020.