تأملی در طرح مسئولیت مدنی دولت در خسارات ناشی از ویروس کرونا در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان

10.29252/jlr.2022.226929.2196

چکیده

اگر تحولات حقوق مسئولیت مدنی و ظهور خسارات جدید مورد مطالعه قرار گیرد، بعید نیست گفته شود که هیچ خسارتی به گستردگی خسارت ناشی از کرونا یا کووید 19 نبوده است. یکی از مسائلی که در این راستا می‌تواند قابل تأمل باشد، طرح مسئولیت دولت در این بیماری همه‌گیر است. یعنی عملکرد یا اتخاذ موضع خنثی توسط مسئولین می‌تواند مسئولیت دولت را به دنبال داشته باشد. چنانچه نقض تکالیفی که دولت در مورد بیماری‌های همه‌گیر دارد و به‌ویژه زمانی که دولت «حق بر اطلاعات» شهروندان را زیر پا می‌گذارد یا خبر نمی‌دهد یا دیر خبر می‌دهد و یا بد خبر می‌دهد و این امر به شعله‌ور شدن التهاب ناشی از بیماری کمک می‌کند، از منظر حقوقی طرح مسئولیت دولت قابل تأمل می‌نماید. اگر تا دیروز مسئولیت دولت در چنین بیماری‌هایی یک ایده به حساب می‌آمد، شیوع ویروس کرونا و به‌ویژه عملکرد برخی از دولت‌ها این موضوع را به یک ضرورت تبدیل کرد. دکترین فرانسه نمونۀ بسیار خوبی در شناختن مسئولیت برای دولت است که با روشی تطبیقی در این مقاله به مطالعۀ آن پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflection on the government's civil liability for damages caused by the corona virus In Iranian and French law

نویسنده [English]

  • alireza yazdanian
University of isfahan
چکیده [English]

If the developments in civil liability law and the emergence of new
damages are studied, it is not unlikely to be said that any damages were not
as extensive as those caused by Covid-19. One of the issues that can be
considered in this regard is the government's responsibility in this epidemic.
That is, the performance or taking of a neutral position by the authorities can
lead to the responsibility of the government. If the government violates its
obligations regarding epidemics, especially when the government violates
the "right to information" of the citizens, or does not report, or reports late,
or gives bad news, and this helps to ignite the inflammation caused by the
disease, from a legal point of view, the responsibility of the government can
be raised. If until previous the responsibility of the government in such
diseases was considered an idea, the spread of the corona virus and
especially the performance of some governments made it a necessity. The
French doctrine is a great example of recognizing responsibility for
government, which will be studied in a comparative way in this article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Illness
  • responsibility
  • government
  • victim
 الف( منابع فارسی
کتاب
. 1بادینی، حسن، فلسفه مسئولیت مدنی، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، .1384
. 2دورانت، ویل
، تاریخ تمدن. مشرق زمین گاهواره تمدن، ترجمه: احمد آرام، ع. پاشائی و
امیر حسین آریانپور. جلد ،1انتشارات وآموزش انقلاب اسلامی، چاپ سوم، .1370
. 3زرگوش، مشتاق،
مسئولیت مدنی دولت، جلد ،1نشر میزان، چاپ اول، .1389
. 4زرگوش، مشتاق،
مسئولیت مدنی دولت، جلد ،2نشر میزان، چاپ اول، .1389
. 5کاتوزیان، ناصر،
مبانی حقوق عمومی، نشر دادگستر، چاپ اول، .1377
. 6متیو، برتران،
قانون، ترجمه: مجید ادیب، نشر میزان، چاپ اول، .1391
مقاله
.7زرگوش، مشتاق، مبانی نظری مسئولیت مدنی دولت در حوادث غیر مترقبه؛»تئوری
دولت مدیون«،
دو فصلنامه حقوق عمومی ،و حقوق بشر شماره 2و .1385 ،3
. 8صفایی، سید حسین،
مسئولیت مدنی ؤم سسات عمومی یو بررس لایحه یدجد دولت
در این ینهزم
، مجله حقوق تطبیقی)دوره جدید.( شماره .1385 ،1
. 9جعفری تبار، حسن،
کاتوزیان و حقوق زیان. تحلیل نظریه مسئولیت مدنی و نگاه
کاتوزیان به آن
، مندرج در کتاب بر منهج عدل. به سعی دکتر حسن جعفری تبار، انتشارات
دانشگاه تهران، چاپ دوم، .1394
.10محمدی، سمیرا،
ایدز و مسئولیت مدنی دولت، فصلنامه حقوق پزشکی، سال دوم، ،1387
شماره .5

فصلنامه تحقیقات حقوقی- ویژهنامه حقوق و کرونا ش 2تأملی در طرح مسئولیت مدنی دولت در خسارات ناشی از...
160
پایاننامه
.11احمدی، خلیل، »مسئولیت دولت در بلایای طبیعی«، پایان نامه دکتری حقوق خصوصی.
استاد راهنما دکتر حسن جعفری تبار، دانشگاه تهران، شماره .1394 ،3096
ب( منابع عربی
.12جصاص، ابی بکر احمدبن علی الرازی، احکام القران. جلد ،2بیروت: دارالکتب العلمیه،
چاپ اول، .1415
.13حر عاملی،
وسائل الشیعه، جلد ،29قم: موسسه آل البیت)ع(لاحیاء التراث، چاپ دوم، .1414
.14کاشانی، ابوبکربن مسعود،
بدایع الصنایع. جلد ،7پاکستان: مکتبه الحبیبیه، چاپ اول، .1409
.15کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق،
الفروع من الکافی. جلد ،7دارالکتب الاسلامیه، چاپ
.1367 ،سوم
.16مصطفوی، سید کاظم،
مئة قائده فقهیه، موسسه النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم
المشرفه، چاپ سوم، .1417
.17مغربی، نعمان بن محمد بن منصور بن احد بن حیون القمیمی المغربی،
دعائم الاسلام، جلد ،2
دار المعارف، چاپ اول، .1383
ج( منابع فرانسوی
Books
18. Batbie.A.Précis de cours de Droit public et dministratif. 3é.éd. Cotillon,
Librairie du conseil d'état. 1869.
19. Carbillac.Remy.
Droit des obligations. 8é.éd.Dalloz. 2008.
20. Daligand. Liliane. Loriferne. Dominique. Raynaud. Charles-André. Roche.
Louis.
L'evaluation du dommages corporel. 3é.éd. Edition Alexandre
lacassagne. 1992.
21. Delebecque. Philippe. Jerome pansier.Frederic.
Droit des obligations.
4é.éd.LexisNexis. 2008.
22. Flour.Jaques. Aubert.Jean-Luc. Savaux.Eric. Droit Civil.
Les Obligations.
T.2. Le fait juridique. 9 é.éd.sirey. 2001.
23. Gaudemet.Yves.
Traité de Droit Administratif.16é.éd. Librairie générale de
Droit et de jurisprudence. 2002.

فصلنامه تحقیقات حقوقی- ویژهنامه حقوق و کرونا ش 2تأملی در طرح مسئولیت مدنی دولت در خسارات ناشی از...
161
24. Laurent.F. Principes de droit civil français. T.20 1é.éd.A.Durand et Pedone
Lauriel. 1876.
25. Légier.Gérard.
Droit civil.Les obligations.19é.éd.Dalloz. 2008.
26. Malinvaud.Philippe.
Droit des obligations.9é.éd.LexisNexis.Litec. 2oo5.
27. Malaurie.Philippe.Aynés.Laurent.
Obligations.Responsabilité délictuelle.
11é.éd Edition cujas. 2002.
28. Toulet.Valérie.
Droit civil. Obligations.Responsabilité civile. 1é.éd. Centre
de publications universitaires. 2001.
29. Viney, Geneviève, Jourdain, Patrice, Carval, Suzanne.
Traité de Droit civil.
Les conditions de la responsabilité civile
, 4 e. éd, Librairie générale de Droit
et de Jurisprudence. 2013.
30. Williatte_Pellitteri.Lina
.Contribution à élaboration d’un droit civil des
éléments aléatoires dommageables
.1é.éd.L.G.D.J lextenso édition. 2009.
Articles
31. Barrois. Hervé «ASSURANCES TERRESTRES. - Assurance contre les actes
de terrorisme
». Responsabilité civile et Assurances. 2004.
32. Deguergue. Maryse"
RESPONSABILIT DE LA PUISSANCE PUBLIQUE. -
Causalité et imputabilité
". JurisClasseur Responsabilité civile et Assurances. 2000.
33. Groutel. Hubert «
RÉGIMES DIVERS. - Indemnisation des victimes
d'infraction
». Responsabilité civile et Assurances. 2009.
34. Guettier. Christophe «
La responsabilité du fait des lois: nouveaux
développements
». RFDA. 2006.
35. Jourdain. Patrice «
Le recours du commettant contre son préposé pourrait être
fondé sur une faute dans l'exécution du contrat de travail
». RTD Civ. 2008.
36. Lambert-Faivre.Yvonne «
L'indemnisation des victimes posttransfusionnelles du Sida: hier, aujourd'hui et demain ». RTD Civ. 1993.
37. Lienhard. Claude «
Pour un droit des catastrophes ». Recueil Dalloz. 1995.
38. Likillimba. Guy-Auguste «
Le préjudice individuel et/ou collectif en droit des
groupements
». RTD Com. 2009.
39. Martin. Gilles J «
Principe de précaution, prévention des risques et
responsabilité: quelle novation, quel avenir
?» AJDA. 2005.
40. Maugüé. Christine. Touvet. Laurent «
Responsabilité de la puissance
publique en matière hospitalière
». AJDA. 1993.
41. Paillet. Michel «
RESPONSABILITÉ DE LA PUISSANCE PUBLIQUE. -
Faute de service. Notion
». Responsabilité civile et Assurances. 2010.
42. Pignerol.Bernard «R
esponsabilité et socialisation du risque» AJDA. 2005.
فصلنامه تحقیقات حقوقی- ویژهنامه حقوق و کرونا ش 2تأملی در طرح مسئولیت مدنی دولت در خسارات ناشی از...
162
43. Rajot. Bénédicte «Fonds de garantie divers ». Responsabilité civile et
Assurances. 2009.
44. Renoux.Thierry S. Roux.André «
Responsabilité de l'Etat et droits des
victimes d'actes de terrorisme
». AJDA. 1993.
45. Rouyère. Aude «
Principe de précaution et responsabilité civile des
personnes publiques
». Recueil Dalloz. 2007.
46. Slim. Hadi «
RESPONSABILITÉ CIVILE DÉLICTUELLE EN DROIT
INTERNATIONAL PRIVÉ
». JurisClasseur Responsabilité civile et
Assurances. 2004.
47. Terneyre. Philippe.Bon. Pierre "
La responsabilité de l'Etat en cas de faute
commise par des établissements de transfusion sanguine (contamination
d'hémophiles par le virus du Sida)
". Recueil Dalloz. 1994.
48. Vincent. François "
RESPONSABILITÉ DE LA PUISSANCE PUBLIQUE.
Responsabilité sans faute
". Responsabilité civile et Assurances. 2010.
49. Viney. Geneviève "
Principe de précaution et responsabilité civile des
personnes privées
". Recueil Dalloz. 2007.
50. Yazdanian, Alireza "
Les conditions traditionnelles de la responsabilité
civile et des évolutions contemporaines: approche théorique et pratique
",
Thèse de doctorat en Droit privé, Dans le cadre de École doctorale de droit
de la Sorbonne Paris 1 en partenariat avec Institut de recherche juridique de
la Sorbonne (Paris) (équipe de recherche) 2019.
د( منابع انگلیسی
Book
51. Fairgriev. Duncan.State liability in tort.first edition.oxford university press. 2002.
Articles
52. Laski.Harold J. “The Responsibility of the State in England”. Harvard Law
Review
. Vol. 32. No. 5. 1919.
53. Friedmann. W. G “
Social Insurance and the Principles of Tort Liability”.
Harvard Law Review. Vol. 63. No. 2. 1949.
54. Kirchheimer.Ott
o “Criminal Omissions”. Harvard Law Review. Vol. 55. No. 4.
1942
.