کرونا و تأثیر آن بر وضعیت زندان‌ها و زندانیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه شهید بهشتی

10.29252/jlr.2022.226951.2197

چکیده

با توجه به شیوع گستردۀ ویروس کرونا و مخاطرات پیدا و پنهان مترتب بر امنیت عمومی و سلامت فردی و اجتماعی شهروندان و تلفات جانی متعدد گزارش شده در شهرهای مختلف کشور، برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی منابع موجود پیرامون دادرسی‌های کیفری و همچنین وضعیت زندان‌ها و زندانیان، مهم‌ترین دغدغۀ مسئولان و مدیران قضایی می‌باشد که در این راستا صدور بخشنامه‌های متعدد در این زمینه، سازوکارها و امکاناتی را در زمینۀ اجرای طرح فاصله‎گذاری اجتماعی به منظور سازمان‌دهی امور مربوط به زندانیان در شرایط بحران بیولوژیکی کنونی فراهم نموده است.

از سویی دیگر ظهور و گسترش این بیماری در کشور، فرصت‌های بسیاری را در نظام قضایی ما فراهم ساخته است تا بتوانیم با استفاده از آنها، همگام با تحولات مطرح در کشورهای پیشرفته، نظام قضایی خویش را متحول سازیم. از جملۀ این ظرفیت‌های قانونی که در این دوران می‌توان از آنها استفادۀ حداکثری نمود، تمهیدات و تسهیلات شناسایی شده در «دستورالعمل ساماندهی زندانیان و کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها»، استفاده حداکثری از نهادهای جایگزین حبس و دادرسی الکترونیک و سازوکارهای آن است. البته این بیماری با چالش‌ها و خلأهایی نیز در نظام قضایی ما همراه بوده است که آنها را نیز نباید از نظر دور داشت. در این پژوهش، ضمن تبیین و بررسی تأثیر بیماری کرونا بر وضعیت زندان‌ها و زندانیان، تمهیدات و همچنین فرصت‌های ایجاد گردیده در این زمینه موز‌د بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Coronavirus and its Effect on Prisons and Prisoners

نویسنده [English]

  • nazanin Hajizadeh 2
2 Ph.D. Candidate of Criminal Law and Criminology, Shahid Beheshti University, Faculty of Law
چکیده [English]

As a result of the Covid-19 pandemic and its catastrophic effects t on
different aspects of human life, including national health and security and
personal and social wellbeing of people, there must be special consideration
to the criminal proceedings and the situation of the prisons and the prisoners.
There have been some initiatives in the form of regulations and bylaws to
manage the special conditions created by judicial authorities and correction
system to materialize the social distancing requirements in prisons. Besides,
this disease and its fast spread created many chances for development of the
Iranian judiciary system along with the developed countries. Some of the
measures taken in this era are included in an executive order called
"organization and moderation of prisons' population" and some other
initiatives like maximizing the use of parole and probation, alternative
punishments and electronic proceedings. There have been also challenges
and deficiencies in our legal system which are related to this pandemic and
must be considered carefully. In this paper, analysis has been made about the
effect of covid-19 pandemic on prisons and prisoners and challenges and
opportunities created.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Coronavirus
  • Criminal Proceedings
  • Alternative Punishments
  • Electronic Trial
 الف( منابع فارسی
کتاب
.1قیاسی، جلال الدین، مبانی سیاست جنایی حکومت اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و
فرهنگ اسلامی، چاپ اول، .1385
مقاله
.2ابول اسال، ژان، جایگزینهای سلب آزادی و برآورد ترازنامه اجرای آنها در حقوق
فرانسه
، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، مجله تحقیقات حقوقی، ،1379شماره 31و .32
.3اجتنابی، مریم،
بررسی کیفری مجازاتهای جایگزین حبس، فصلنامه علمی حقوقی
قانون یار، دوره دوم، زمستان ،1397شماره .8
.4پور محی آبادی، حسین، داریوش بوستانی و سعید قماشی،
سیطره حبس گرایی و رویای
حبس زدایی در سیاست کیفری ایران )مطالعه موردی حوزه قضایی شهر
کرمان(
، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال نهم، بهار و تابستان ،1397شماره .1
.5خاکساری، داوود و حسین غلامی،
عوامل موثر بر صدور مجازاتهای جایگزین حبس،
فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال هفتم، بهار ،1398شماره .26
.6خاکسار، داود، حسین غلامی و موذنزادگان،
آسیبشناسی تقنینی و قضایی مجازاتهای
جایگزین حبس
، کنفرانس جهانی روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز
هزاره سوم، دوره .1395 ،3
.7رمضانی، میر یاسین و اکبر علیزاده،
سیاست جنایی، ابزارها، مقامات و مراجع دخیل در
سیاست جنایی قضایی
، نشریه کارآگاه، دوره دوم، سال هفتم، زمستان ،92شماره .25
.8لواسور، ژرژ،
سیاست جنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، مجله تحقیقات حقوقی،
تابستان ،72شماره .12

فصلنامه تحقیقات حقوقی- ویژهنامه حقوق و کرونا ش 2کرونا و تأثیر آن بر وضعیت زندانها و زندانیان
398
.9نیکنام، ریاست شعبه چهارم دادگاه تجدیدنظر استان فارس، مجموعه مقالات همایش علمی
کاربردی مجازاتهای جایگزین حبس
، معاونت پیشگیری از جرم قوه قضائیه، اردیبهشت .1395
.10یوسفی نژاد، نوشین و محمود آقا جانی،
کاهش مجازات حبس و نقش سیاست محوری
قوه قضاییه در تاسیس نهادهای ارفاقی
، مطالعات علوم سیاسی حقوق و فقه، دوره،3
تابستان ،1396شماره .2/2
رساله
.11ریاحی، جواد، »مبانی مجازاتهای اجتماعی با رویکرد به سیاست کیفری اسلام«، رساله دکتری،
پردیس فارابی دانشگاه تهران، .1392
منبع اینترنتی
.12سامانه خدمات الکترونیک قضایی https://www.adliran.ir
https://www.hamshahrionline.ir
. سایت روزنامه همشهری13
.14سایت باشگاه خبرنگاران جوان
https://www.yjc.ir
.15سایت خبرگزاری تابناک /https://www.tabnak.ir
https://www.tasnimnews.com
. سایت خبرگزاری تسنیم16
https://www.mizanonline.com . سایت خبرگزاری میزان17
قوانین و مقررات
.18قانون مجازات اسلامی.
.19قانون آئین دادرسی کیفری.
.20قانون آیین دادرسی الکترونیکی.
.21دستورالعمل ساماندهی زندانیان و کاهش جمعیت کیفری زندانها.
.22بخشنامه فعالیت بخشهای مختلف قضایی به منظور پیشگیری از شیوع کرونا.
.23بخشنامه معاون اول قوه قضاییه مبنی بر تعویق زمان رسیدگی دادگاهها تا پایان فروردین .9