تقابل سازمان یافته حقوقی و تاریخی انگلیس علیه ایران (مورد مطالعه سه جزیره ایرانی خلیج فارس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده روابط بین الملل,وزارت امور خارجه ایران

10.48308/jlr.2023.229876.2396

چکیده

تحقیق حاضر درصدد بررسی تقابل سازمان یافته حقوقی تاریخی دولت انگلستان علیه سه جزیره ایرانی درخلیج فارس می باشد. نگارنده در این پژوهش در صدد است تا به اجمال، به دو پرسش زیرپاسخ دهد:

1- تناقض های رفتاری انگلیس در قبال دو نظریه «مالکیت مشاع قواسم» و «اصل سرزمین بلاصاحب»چیست؟

2-آیا سیاست ضدایرانی انگلیس در اشغال جزایرایرانی تنب و ابوموسی توسط ایران مورد پذیرش قرار گرفت و طی67 سال دوران اشغالگری انگلیس در این جزایر، اعتراض ایران به انگلیس تداوم داشته است.؟

تحقیق حاضر ازنوع تحقیقات کیفی است که با استفاده از روش تحلیل اسنادی وبا بهره گیری از ابزار داده ها واطلاعات موجود دراسنادتاریخی انجام می گیرد .

یافته های تحقیق بیانگر این موارد است :1- رویکرد سیاست انگلیس همواره بر عناصر و اصول اساسی همچون: انکار حق ایران و تناقض در گفتار و رفتار و اشغال بخشی از تمامیت ارضی ایران و تداوم اشغالگری 67 ساله این جزایر توسط دولت انگلیس،استوار بوده است2- براساس مستندات حقوقی - تاریخی ، نظریه مالکیت مشاع قواسم یعنی همان ادعای انگلیس هرگز مورد پذیرش ایران قرار نگرفته است .

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Organized legal and Historical Confrontation of Britain against Iran (a Case Study of Three Iranian Islands in the Persian Gulf)

نویسنده [English]

  • naghi tabarsa
(Assistant Professor of School of International Relations of Ministry of Foreign Affairs)
چکیده [English]

The present research aims to investigate the organized confrontation of the British government against three Iranian islands in the Persian Gulf. In this research, the author intends to briefly answer the following three questions: 1- What are the most important historical documents and proofs of the anti-Iranian policy and the English theory of "common ownership of Qawasem"? 2- What are the inconsistencies in England's behavior towards the two theories of "common ownership of Qawasim" and "principle of unowned land"? 3- Was Britain's anti-Iranian policy accepted by Iran in occupying the Iranian islands of Tunb and Abu Musa? And during the 67 years of British occupation of these islands, has Iran's protest against England continued? The current research is a type of qualitative research that is conducted using the document analysis method and using the tools of data and information available in historical documents. The findings of the research show these things: 1- The approach of British policy has always been based on basic elements and principles such as denial of Iran's rights contradiction in speech and behavior and occupation of a part of Iran's territorial integrity and the continuation of the 67-year occupation of these islands by the British government. 2-According to the historical documents, the theory of common ownership of Qawasem claims of England has not been accepted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian islands
  • Tunb
  • Abu Musa
  • common ownership
  • persian Gulf

مراجع

  1. کتاب

    1. بنى عباسیان بستکى، محمداعظم، تاریخ جهانگیریه و بنى عباسیان بستک، تهران: چاپ کاویان، 1339.
    2. پرى، جان، کریم‏خان زند، ترجمه محمد ساکى، تهران: نشر نو، 1369.
    3. سدیدالسلطنه کبابی، محمدعلی خان، بندرعباس و خلیج فارس، ترجمه احمد اقتداری، تهران: دنیاى کتاب، 1371.
    4. کرزن، لرد جرج ناتانیل، ایران و قضیه ایران، ترجمه وحید مازندرانی، جلد 2، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، 1362.
    5. گزیده اسناد خلیج فارس، جلد 1، تهران: دفتر مطالعات سیاسى و بین‏المللى، چاپ دوم، 1372.
    6. موحد محمدعلی، مبالغه مستعار، تهران: دفتر خدمات حقوقی جمهوری اسلامی ایران، 1373.
    7. محمود، محمود، تاریخ روابط سیاسى ایران و انگلیس در سده نوزدهم، جلد 1، تهران: اقبال، 1332.
    8. هرمیداس باوند داود، مبانى تاریخى سیاسى و حقوقى حاکمیت ایران بر جزایر تنب و ابوموسى، ترجمه بهمن آقایى، تهران: گنج دانش، 1377.

    اسناد و گزارش

    1. پاسخ دولت ایران به یادداشت سفارت انگلیس در تهران مورخ 26 جمادى‏الثانى 1305/ 20 اسفند 1266/ 10 فوریه 1888 نمره 26.
    2. دوسیه شماره 19، کارتن 14 سیاسى، اسناد راکد وزارت امور خارجه.
    3. سند شماره 12-23-19-1304ق، اداره کل اسناد و تاریخ دیپلماسى وزارت امور خارجه.
    4. سند 1-23-19-1304 اداره کل اسناد و تاریخ دیپلماسى وزارت امورخارجه
    5. نوشته ناصرالدین شاه ذیل یادداشت سفارت انگلیس در تهران، مورخ 5 رجب 1305/ 28 اسفند 1266/ 18 مارس 1888.
    6. سند 4-23-19-1304ق، اداره کل اسناد و تاریخ دیپلماسى وزارت امور خارجه.
    7. سند شماره 5-23-53-1305ش اداره کل اسناد و تاریخ دیپلماسى وزارت امور خارجه.
    8. سند شماره 23 تا 22-14-12-1322 اداره کل اسناد و تاریخ دیپلماسى وزارت امور خارجه.
    9. سند شماره 3-23-53-1305ش اداره کل اسناد و تاریخ دیپلماسى وزارت امور خارجه.
    10. فرمان سال‌هاى 1149 ش/ 1763م و 1153 ش/ 1767 م کریم‏خان زند به شیخ محمد بستکى، حاکم بندرعباس و جهانگیره.
    11. گزارش ایلی، نورتکوت ایلى (انگلیسی و مشاور حقوقى شیخ خالد، حاکم شارجه، در سال‌هاى 1970 تا 1972) صص 5 تا7، مورخ 5 دسامبر 1986/ 14 آذر 1364.
    12. یادداشت سفارت انگلیس در تهران مورخ 18 جمادى‏الاخر 1305/ 12 اسفند 1266/ 2 مارس 1888 به وزارت امور خارجه ایران.
    13. یادداشت وزارت امور خارجه ایران مورخ 21 جمادى‏الاخر 1305/ 15 اسفند 1266/ 5 مارس 1888 به سفارت انگلیس در تهران.
    14. یادداشت سفارت انگلیس در تهران مورخ 26 جمادى‏الاخر 1305/ 20 اسفند 1266/ 10 مارس 1888 به وزارت امور خارجه ایران.
    15. یادداشت سفارت انگلیس در تهران مورخ 5 رجب 1305/ 28 اسفند 1266/ 18 مارس 1888 به وزارت امور خارجه ایران.
    16. یادداشت وزارت امور خارجه ایران مورخ 12 ذیقعده 1305/ 30 تیر 1267/ 21 ژوئیه 1888 به شماره 4419، به سفارت انگلیس در تهران.

    عربی

    1. حمدى الاعظمى ولید، النزاع بین الدوله الامارات العربیه المتحده و ایران حول جزر ابوموسی،طنب الکبری و طنب الصغری فی الوثائق البریطانیه، 1764 الی 1971، دارالحکمه لندن، 1993.

     

    References

    Books

    1. Persian Gulf Pilot, Admiralty 2837 a-b, Lieut, A.w. Steef and Capt, CG Constable, 1854.
    2. Alqasimi, Sultan, Power struggles and trade in the Persian Gulf, fores Row, 1999.
    3. Bani Abbasian Bestaki, M. History of Jahangiriyeh and Bani Abbasian Bestaki, Tehran: Kavian Publishing, 1960. (in Persian)
    4. Curzon, G. Iran, and Iran's Case, Translated by: Mazandarani, V., vol 2, Tehran: Center for Scientific and Cultural Publications, 1983. (in Persian)
    5. Hamdi Al-Azami Walid, The Dispute between the United Arab Emirates and Iran over the Islands of Abu Musa, Greater Tunb and Lesser Tunb in British Documents, 1764 to 1971, Dar Al-Hikma, London, 1993. ( in Arabic)
    6. Hermidas Bavan, D. Historical, Political and Legal Basis of Iran's Sovereignty over Tonb and Abu Musa Islands, Translated by: Aghayi, B., Tehran: Ganj-e- Danesh, 1998. (in Persian)
    7. C. Lorimer, Gazetteer of the Persian Gulf, Oman and Central Arabia Vol, IIB, Historical, Calcutta superintendent Government printed India 1915; Republished in 1970 by Gregg International Publishers Ltd, West mead, England.
    8. Latin Words & Phrases for Lawyers, Law and Business Publications Canada, Inc. 1980.
    9. Mahmoud, M. The History of Political Relations between Iran and England in the 19th Century, Vol1, Tehran: Iqbal, 1953. (in Persian)
    10. Mirfenderski, G., The Tamb Islands Controversy: 1887-1971, 1985.
    11. Movahed, M. Metaphoric Exaggeration, Tehran: Legal Services Office of the Islamic Republic of Iran, 1374. (in Persian)
    12. Pari, Jan, Karim Khan Zand, Translated by: Saki, M., Tehran: New Publishing, 1990. (in Persian)
    13. Sadid al-Saltaneh Kababi, M. Abbas Port and the Persian Gulf, Translated by: Eghtedari, A., Tehran: Dunyai Ketab, 1992. (in Persian)
    14. Selected Documents of the Persian Gulf, Vol1, second edition, Tehran: Office of Political and International Studies, 1993. (in Persian)

    Articles

    1. “Marquis of Salisbury”, 22 Jun 1888, Enclosing map of Persia to Mr. Wolf No, 64 Public Records Library.
    2. Memorandum Respecting British Interested in the Persian Gulf”, Confidential, No, 9161, January 1914, CAB 16/94.

    Documents and Reports

    1. Case No. 19, Carton 14 Political, Stagnant Documents of the Ministry of Foreign Affairs. (in Persian)
    2. Decree of 1149/1763 AD and 1153/1767 AD by Karim Khan Zand to Sheikh Mohammad Bastaki, ruler of Abbas Port and Jahangireh. (in Persian)
    3. Document 1-23-19-1304 of the General Department of Diplomatic Records and Ministry of Foreign Affairs History. (in Persian)
    4. Document 4-23-19-1304 AH, Department of Diplomatic History and Ministry of Foreign Affairs Documents. (in Persian)
    5. Document No. 12-23-19-1304 AH, Department of Diplomatic Records and History of the Ministry of Foreign Affairs. (in Persian)
    6. Document No. 23 to 22-14-12-1322 of the General Department of Diplomatic Records and History of the Ministry of Foreign Affairs. (in Persian)
    7. Document No. 3-23-53-1305 of the General Department of Diplomatic Records and History of the Ministry of Foreign Affairs. (in Persian)
    8. Document No. 5-23-53-1305 of the General Department of Diplomatic Records and History of the Ministry of Foreign Affairs. (in Persian)
    9. Memorandum from the British Embassy in Tehran dated 18 Jumada al-Akhr 1305/12 Esfand 1266/2 March 1888 to the Ministry of Foreign Affairs of Iran. (in Persian)
    10. Memorandum from the British Embassy in Tehran dated 20 March 1266/10 March 1888 to the Ministry of Foreign Affairs of Iran. (in Persian)
    11. Memorandum from the British Embassy in Tehran dated 28 March 1266/ 18 March 1888 to the Ministry of Foreign Affairs of Iran. (in Persian)
    12. Memorandum of the Ministry of Foreign Affairs of Iran dated /15 March 1266/15 March 1888 to the British Embassy in Tehran. (in Persian)
    13. Memorandum of the Ministry of Foreign Affairs of Iran dated 30 July 1267/ 21 July 1888, No. 4419, to the British Embassy in Tehran. (in Persian)
    14. Report of Ili, Northcoat Ili (Englishman and legal advisor of Sheikh Khaled, Ruler of Sharjah, from 1970 to 1972) pp. 5-7, dated December 5, 1986. (in Persian)
    15. The response of the Iranian government to the note of the British Embassy in Tehran dated 26 Jumada al-Thani, February 1888. (in Persian)
    16. Written by Naser al-din Shah in Response to the note from the British Embassy in Tehran, dated 18 March 1888. (in Persian)

    Documents

    1. O. 248/843. R/15/1/253, Cox to Ruler of Sharjah, 5 Aug 1905.
    2. Wolf, 22 July, 1888. Enclosing Map of Persia, Public Records Library.
    3. Wolf, 21 Aug, 1888 to Mr Marquis of Salisbury No 160, Public Records Library.
    4. Wolf, 7 Sep, 1888 to Mr Marquis of Salisbury No 176, Public Records Library.

     

     

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 26 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 22 اسفند 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار