مفهوم عمل اداری و تفسیر قضایی از آن در رای شعبه(رای شماره 1452ـ 2/9/1394 شعبه دهم) دیوان عدالت اداری

دیانت, سیدمجیب; استوارسنگری, کورش; واعظی, سیدمجتبی

doi:10.48308/jlr.2023.185096.1648

مفهوم عمل اداری و تفسیر قضایی از آن در رای شعبه(رای شماره 1452ـ 2/9/1394 شعبه دهم) دیوان عدالت اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه حقوق عمومی،دانشکده حقوق و علوم انسانی،دانشگاه آزاد شیراز،ایران

² عضوهیات علمی دانشگاه آزاد شیراز-دانشکده حقوق وعلوم انسانی

³ هیات علمی دانشگاه شیراز

10.48308/jlr.2023.185096.1648

چکیده

عمل اداری به عنوان مفهومی محوری در حقوق اداری به رغم اینکه آثار متعددی در اجرای حقوق اداری و تشخیص صلاحیت دادگاهها دارد، در قوانین ایران تعریف نشده است.دکترین در این خصوص در مراحل اولیه،بازنگری و دچار تشتت آرا است، رویه قضایی نیز کمتر به این بحث وارد شده است.لذا این مقاله در راستای هدف تبیین عمل اداری یکی از آرای شعبه دیوان عدالت اداری در خصوص مفهوم را بررسی نموده است.قاضی صادرکننده این رای اعتقاد به انحصار صلاحیت دیوان در رسیدگی به عمل اداری داشته و قانونی بودن و در راستای انجام وظیفه قانونی بودن را از شروط شکل گیری عمل اداری دانسته است علاوه بر آن معتقد است،عمل اداری وقتی وجود دارد که برتری دولت بر مردم در آن مشهود بوده و هدف برقراری نظم عمومی یا انجام خدمت عمومی را دنبال کند.نویسندگان این مقاله معتقدند گرچه اصل بر نظارت بر عمل اداری در چنین نهادهایی است همچنین گرچه عمل اداری باید شرایطی را داشته باشد ولی این امر ناقض صلاحیت دیوان عدالت اداری نیست.قانونی بودن عمل اداری،در راستای انجام وظیفه بودن آن،دنبال کردن حفظ نظم عمومی و انجام خدمت عمومی می تواند از شرایط صحت عمل اداری باشد ولی فقدان آنها نافی صلاحیت دیوان عدالت اداری نیست.در نهایت این مقاله به این نتیجه می رسد که مفهوم عمل اداری مورد نظر رای مطابقت دقیقی با قواعد و معیارها نداشته و برخی از معیارهای دیگر از جمله شروط صحت عمل اداری در تعریف خلط شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حقوق عمومی

عنوان مقاله [English]

The concept of administrative act and its judicial interpretation in the decision of the branch (vote number 1452-2/9/1394 of the 10th branch) of the Court of Administrative Justice

نویسندگان [English]

kourosh ostovar sangari ²
mojtaba vaezi ³

² faculty member of shirsz Azad University

³ هیات علمی دانشگاه شیراز

چکیده [English]

عمل اداری به عنوان مفهومی محوری در حقوق اداری به رغم داشتن آثار متعدد در اجرای حقوق اداری و تشخیص صلاحیت دادگاهها، در قوانین ایران تعریف نشده است.دکترین در مراحل اولیه و بازنگری است،رویه قضایی نیزایجاد نشده است.لذا این مقاله برای نیل به هدف تبیین مفهوم عمل اداری، رای یکی از شعب دیوان عدالت اداری را با روش تحلیل رای بررسی نموده است.قاضی صادرکننده رای اعتقاد به انحصار صلاحیت دیوان در رسیدگی به عمل اداری داشته و قانونی بودن و در راستای انجام وظیفه قانونی بودن را از شروط شکل گیری عمل اداری دانسته است و عقیده دارد،عمل اداری در اعمال حاکمیتی با هدف برقراری نظم عمومی یا انجام خدمت عمومی وجود دارد.نویسندگان این مقاله معتقدند گرچه اصل بر نظارت بر عمل اداری در چنین نهادهایی است و عمل اداری نیز باید شرایطی داشته باشد ولی این امر ناقض صلاحیت دیوان نیست.قانونی بودن،در راستای انجام وظیفه بودن آن،دنبال کردن حفظ نظم عمومی و انجام خدمت عمومی می تواند از شرایط صحت عمل اداری باشد ولی فقدان آنها نافی صلاحیت دیوان نمی باشد.در نهایت این مقاله ضمن تبیین مفهوم عمل اداری بدین شرح «یک تصمیم یا اقدام اعم از فعل یا ترک فعل است که مقامات و مامورین اداری دولتی و عمومی با قصد ایجاد آثار حقوقی بر اشخاص و موارد معین و بصورت غیر ترافعی انجام می دهند»؛ به این نتیجه می رسد که مفهوم عمل اداری مورد نظر رای مطابقت دقیقی با قواعد نداشته و برخی معیارهای دیگر از جمله شروط صحت عمل اداری در تعریف خلط شده است.

کلیدواژه‌ها [English]