امکان سنجی توصیف رای بدوی در دادگاه تجدیدنظر: رای در نوع مجهول به حکم یا قرار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد، دانشکده ثبت و مدیریت قضایی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران

چکیده

یکی از عناصر سرنوشت ساز در رسیدگی قضایی، عنوانی است که دادرس بر تصمیم نهایی خود می‌گذارد و طبق قانون می‌تواند قرار یا حکم باشد. علی‎رغم وجود معیاری قانونی در خصوص تقیید نوع رای به یکی از انواع یاد شده، رویه قضایی نشان داده که اشتباه یا تعلل در تعیین نوع رای توسط دادرس بدوی، امری محتمل است. به جهت آنکه پس از صدور رای قاضی صادرکننده توانایی تغییر اساس رای را نداشته و تغییر نوع رای نیز از جمله تغییراتی است که به اساس رای لطمه وارد ساخته، امکان دگرگونی در خصوص نوع رای توسط دادرس صادرکننده آن وجود ندارد. بر این اساس و با توجه به این مطلب که هر نوع از آراء آثار خاصی در روند دادرسی و همچنین در حقوق اطراف دعوا داشته و مجهول ماندن نوع تصمیم نهایی بدوی، حقوق آن‌‌ها را در معرض تضییع قرار می‌دهد، دخالت دادگاه تجدیدنظر برحسب مقتضای رسیدگی تصحیح در توصیف نوع رای در گونه صحیح آن ضرورت می‌یابد. در این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و رویه قضایی، ضمن بررسی مبنای نظری و منبع صلاحیت دادگاه تجدیدنظر در امر توصیف نوع تصمیم نهایی بدوی و معیار قانونی آن توصیف تصمیمات بدوی در نوع مجهول به قرار یا حکم ، امکان سنجی شده است. نتیجه مقاله نشان داده که به لحاظ رعایت حقوق اطراف دعوا و قواعد آیینی در حاکمیت مقررات کنونی، دادگاه تجدیدنظر مجاز در توصیف نوع تصمیم بدوی با نوع مجهول نیست. همچنین پیشنهاداتی برای اصلاحات مقررات دادرسی مدنی ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Feasibility of Describing the Primary Judgment in The Appeals Court: Judgment in Unknown Type to Verdict Or order

نویسندگان [English]

  • Mostafa Mozafari 1
  • Jamshid Zargari 2
1 PhD, Faculty of Law & Political Science, University of Tehran, Tehran. Iran.
2 L.L.M, Faculty of Judicial Registration and Management, University of Judicial Sciences & Administrative Services, Tehran, Iran
چکیده [English]

The title selected by a judge for its final decision is one of the crucial elements in judicial proceedings and based on law, it may be judgment or writ. Although there exists a legal standard for choosing a judicial decision's title, the jurisprudences of Iranian courts illustrate that the mistake and negligence in selecting the type of judicial decision are probable. It is impossible that the judge himself can vary the decision's type after issuing it because such a change leads to modifying the basics of the decision that it was banned by regulations. Given that any type of judicial decision has special effects on proceedings and rights of members of action and its type remains unknown can violate their rights, it is necessary that the appellate court interfere to correct its type in respect of the jurisdiction of corrective proceedings. By using a way descriptive-analytical manner and with library resources and jurisprudences, firstly, it was investigated the theoretical basics and the source jurisdiction of the appeal courts in describing the type of judicial decision and its legal standard. Secondly, we researched the feasibility study of describing the type of unknown type decisions to judgment or writ in this paper. To conclude, the article showed that the appeal courts do not have permission to describe the type of unknown type judicial decisions for protecting the rights of persons and the proper implementation of the current regulations. However. it is presented several suggestions for amending civil procedural law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Description of the type of a decision
  • correcting of the decision
  • unknown type judicial decision

مراجع

  1.  

    کتاب

    1. ابهری، حمید، آیین دادرسی مدنی 2، تهران: مجد، 1396.
    2. افتخار جهرمی، گودرز و مصطفی السان، آیین دادرسی مدنی، جلد 2، تهران: میزان، 1396.
    3. بهرامی، بهرام، آیین دادرسی مدنی، جلد 2، تهران: نگاه بیّنه، 1396.
    4. پژوهشگاه قوه قضاییه، استقلال و بی طرفی قضات، دادستان‌ها و وکلا، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، 1399.
    5. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، فرهنگ عناصر شناسی، تهران: گنج دانش، 1392.
    6. حیاتی، علی عباس، آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: میزان، 1392.
    7. حیاتی، علی عباس، آیین دادرسی مدنی، جلد 2، تهران: میزان، 1393.
    8. زندی، محمدرضا، تشریفات دادرسی– رویه دادگاه های تجدیدنظر استان تهران، تهران: جنگل، 1391.
    9. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی- (دوره پیشرفته)، جلد 2، تهران: دراک، 1393.
    10. کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوت شده در دعوای مدنی، تهران: دادگستر، 1376.
    11. کریمی، عباس، آیین دادرسی مدنی، تهران: مجد، 1386.
    12. متین دفتری، احمد، آئین دادرسی مدنی و بازرگانی، تهران: مجد، 1398.
    13. مدنی، سید جلال­الدین، آیین دادرسی مدنی، جلد 2، تهران: گنج دانش، 1375.
    14. مردانی، نادر و محمد جواد بهشتی، آیین دادرسی مدنی 1-2-3، تهران: میزان، 1394.
    15. مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، پیشینه رویه قضایی این در ارتباط با آیین دادرسی مدنی، جلد 2، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، 1397.
    16. مهاجری، علی، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، جلد 3، تهران: فکرسازان، 1392.
    17. نهرینی، فریدون، آیین دادرسی مدنی، جلد 3، تهران: گنج دانش، 1398.
    18. واحدی، قدرت الله، بایسته‌های آیین دادرسی مدنی، تهران: میزان، 1396.
    19. یلفانی، علی اکبر، شرح و تفسیر قوانین دادرسی مدنی (حقوق دادرسی مدنی)، جلد 1، تهران: امیرکبیر، 1380.
    20. یوسف‌زاده، مرتضی، آیین دادرسی مدنی، تهران : شرکت سهامی‌انتشار، 1394.

    مقاله

    1. دهقان، علی، «استقلال قاضی در نظام قضایی ایران در پرتو تحولات قانون‌گذاری»، پژوهش‌های حقوقی، دوره 8، شماره 15، 1388، صص 82-102.
    2. شریفی، علیرضا، «تغییر توصیف رای دادگاه تالی در مراجع عالی»، نشریه علمی پژوهش‌های حقوقی، دوره 20، شماره 46، 1400، صص 203-223.
    3. محسنی، حسن، «توصیف رأی از منظر قابلیت شکایت (با نگاهی تطبیقی)»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 8، شمارۀ 1، 1396، صص 323-342.
    4. نهرینی، فریدون، «نقد و توجیه رویه‌های قضایی: تمیز نوع رأی دادگاه و آثار آن»، کانون وکلا، شماره 213، 1390، صص 197-246.
    5. نهرینی، فریدون، «تشخیص ماهیت و نوع رأی دادگاه»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (حقوق سابق)، دوره 2، شماره 41، 1390، صص 301-320.

    منبع الکترونیکی

    1. سامانه ملی آرای قضایی، قابل دسترس در: https://ara.jri.ac.ir، آخرین بازدید: 30/10/1401.
    2. سامانه نشست‌های قضایی، قابل دسترس در: https://www.neshast.org، آخرین بازدید: 30/10/1401.

    آرای قضایی

    1. حکم تمیزی شماره 494-2093، مورخ 07/05/1388.
    2. رأی شماره 01139، مورخ 16/11/1391، شعبه 214 دادگاه عمومی‌حقوقی تهران.
    3. رأی شماره 1324، مورخ 04/10/1312، دادگاه عالی انتظامی‌قضات.
    4. رأی شماره 1903، مورخ 13/12/1384، شعبه 35 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    5. رأی شماره 399، مورخ 26/03/1382، شعبه 10 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    6. رأی شماره 590، مورخ 25/01/1309، محکمه عالی انتظامی‌قضات.
    7. رأی شماره 9109970222500815، مورخ 25/6/1391، شعبه 25 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    8. رأی شماره ٩٢٠٩٩٧٠٢٢٠١٠١٠٧٠، مورخ 18/08/1392، شعبه 1 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    9. رأی شماره 9209970220101380، مورخ 09/10/1392، شعبه 1 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    10. رأی شماره 9209970221001190، مورخ 03/09/1392، شعبه 10 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    11. رأی شماره 9209970221500320، مورخ 26/03/1392، شعبه 25 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    12. رأی شماره 9209970222500298، مورخ 18/03/1392، شعبه 25 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    13. رأی شماره 9209970222501501، مورخ 06/11/1392، شعبه 25 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    14. رأی شماره 9309970222500410، مورخ 31/03/1393، شعبه 25 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    15. رأی شماره 9309970222500646، مورخ 21/05/1393، شعبه 25 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    16. رأی شماره 9309970222801278، مورخ 24/09/1393، شعبه 28 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    17. رأی شماره 9309970223300361، مورخ 24/03/1393، شعبه 33 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    18. رأی شماره 9309970269500651، مورخ 29/05/1393، شعبه 52 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    19. نشست قضایی استان اصفهان، شهر اصفهان، مورخ 28/05/1381.
    20. نشست قضایی استان خراسان رضوی، شهر طرقبه، مورخ 21/04/1397.

    عربی

    کتاب

    1. زهیر المالکی، محمد ابوالنور، اصول الفقه، جلد 4، بیروت: دار المدار الاسلامی، 1424 ه.ق.

    References

    Book

    1. Abhari, Hamid, Civil Procedure code 2, Tehran: Majd, 2017. (in Persian)
    2. Bahrami, Bahram, Civil Procedure code, Volume 2, Tehran: Bayyeneh Look, 2017. (in Persian)
    3. Eftekhar Jahromi, Goodarz and Mostafa Elsan, Civil Procedure code, Volume 2, Tehran: Mizan, 2017. (in Persian)
    4. Hayati, Ali Abbas, Civil Procedure code in the Current Legal System, Tehran: Mizan, 2013. (in Persian)
    5. Hayati, Ali Abbas, Civil Procedure code, Volume 2, Tehran: Mizan, 2014. (in Persian)
    6. Jafari Langroudi, Mohammad Jafar, Elements Science Dictionary, Tehran: Ganj-e-Danesh, 2013. (in Persian)
    7. Judiciary Press and Publications Center, Judicial Precedents in Civil Procedure, Volume 2, Tehran: Judiciary Press and Publications Center, 2018. (in Persian)
    8. Karimi, Abbas, Civil Procedure Code, Tehran: Majd, 2007. (in Persian)
    9. Katouzian, Nasser, The Validity of Res Judicata in Civil Cases, Tehran: Dadgostar, 1997. (in Persian)
    10. Madani, Sayyed Jalal-Aldin, Civil Procedure Code, Volume 2, Tehran: Ganj-e-Danesh, 1996. (in Persian)
    11. Mardani, Nader and Mohammad Javad Beheshti, Civil Procedure Code 1-2-3, Tehran: Mizan, 2015. (in Persian)
    12. Matin Daftari, Ahmad, Civil and Commercial Procedure Code, Tehran: Majd, 2019. (in Persian)
    13. Mohajeri, Ali, Expanded Civil Procedure Code, Volume 3, Tehran: FekrSazan, 2013. (in Persian)
    14. Nahreini, Fereydoun, Civil Procedure Code, Volume 3, Tehran: Ganj-e-Danesh, 2019. (in Persian)
    15. Research Institute of the Judiciary, Judges’, Prosecutors’ and Lawyers’ Independence and Impartiality, Tehran: Judiciary Press and Publications Center, 2020. (in Persian)
    16. Shams, Abdollah, Civil Procedure code (Advanced), Volume 2, Tehran: Derak, 2014. (in Persian)
    17. Vahedi, Ghodratollah, Essentials of Civil Procedure Code, Tehran: Mizan, 2017. (in Persian)
    18. Yalfani, Ali Akbar, Commentary on Civil Procedure Rules (Civil Procedure Law), Volume 1, Tehran: Amir Kabir, 2001. (in Persian)
    19. Yousefzadeh, Morteza, Civil Procedure Code, Tehran: Sahami Enteshar Company, 2015. (in Persian)
    20. Zahir-Almaliki, Mohammad Abolnoor, Principles of Jurisprudence, Volume 4, Beirut: Islamic Dar Al-Madaar, 2004. (in Arabic)
    21. Zandi, MohammadReza, Trial Procedures–Practices of the Tehran Court of Appeals, Tehran: Jangal, 2012. (in Persian)

    Articles

    1. Dehghan, Ali, “Judicial Independence in the Iranian Legal System in Light of Legislative Developments”, Journal of Legal Research, Volume 8, Issue 15, 2009. (in Persian)
    2. Mohseni, Hassan, “Judgment Description from the Perspective of Appealability (A Comparative Study)”, Comparative Law Review, Volume 8, Issue 1, 2017. (in Persian)
    3. Nahreini, Fereydoun, “Critique and Justification of Judicial Practices: Distinguishing the Type of Court Rulings and Their Effects”, Bar Association, Issue 213, 2011. (in Persian)
    4. Nahreini, Fereydoun, “Identifying the Nature and Type of Court Judgments”, Private Law Studies Quarterly (Law Quarterly), Volume 2, Issue 41, 2011. (in Persian)
    5. Sharifi, Alireza, “Changing the lower court's description of a judgement in the Supreme Court”, Journal of Legal Research, Volume 20, Issue 46, 2021. (in Persian)

    Electronic Resources

    1. Judiciary Sessions System, Available at: https://www.neshast.org, Last visited 20 January 2023 (in Persian)
    2. National Judicial Decisions System, Available at: https://ara.jri.ac.ir, Last visited 20 January 2023 (in Persian)

    Judgements

    1. Decision No. 590, dated 14 April 1930, High Judicial Disciplinary Court. (in Persian)
    2. Decision No. 1324, dated 25 December 1933, High Judicial Disciplinary Court. (in Persian)
    3. Decision No. 399, dated 16 June 2003, Tehran Court of Appeals Branch 10. (in Persian)
    4. Decision No. 1903, dated 04 March 2006, Tehran Court of Appeals Branch 35. (in Persian)
    5. Decision No. 9109970222500815, dated 15 September 2012, Tehran Court of Appeals Branch 25. (in Persian)
    6. Decision No. 01139, dated 04 February 2013, Tehran Public Civil Court Branch 214. (in Persian)
    7. Decision No. 9209970222500298, dated 8 June 2013, Tehran Court of Appeals Branch 25. (in Persian)
    8. Decision No. 9209970221500320, dated 16 June 2013, Tehran Court of Appeals Branch 25. (in Persian)
    9. Decision No. 9209970220101070, dated 9 November 2013, Tehran Court of Appeals Branch 1. (in Persian)
    10. Decision No. 9209970221001190, dated 24 November 2013, Tehran Court of Appeals Branch 10. (in Persian)
    11. Decision No. 9209970220101380, dated 30 December 2013, Tehran Court of Appeals Branch 1. (in Persian)
    12. Decision No. 9209970222501501, dated 26 January 2014, Tehran Court of Appeals Branch 25. (in Persian)
    13. Decision No. 9309970223300361, dated 14 June 2014, Tehran Court of Appeals Branch 33. (in Persian)
    14. Decision No. 9309970222500410, dated 21 June 2014, Tehran Court of Appeals Branch 25. (in Persian)
    15. Decision No. 9309970222500646, dated 12 August 2014, Tehran Court of Appeals Branch 25. (in Persian)
    16. Decision No. 9309970269500651, dated 20 August 2014, Tehran Court of Appeals Branch 52. (in Persian)
    17. Decision No. 9309970222801278, dated 15 December 2014, Tehran Court of Appeals Branch 28. (in Persian)
    18. Judicial Session of Esfahan Province, City of Esfahan, dated 19 August 2002. (in Persian)
    19. Judicial Session of Razavi Khorasan Province, City of Torghabe, dated 12 July 2018. (in Persian)
    20. Supreme Court Decision No. 494-2093, dated 29 July 1929. (in Persian)

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 05 آبان 1402
  • تاریخ پذیرش: 14 آذر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار