اقامه ی دعوا علیه بنگاه های چندملیتی: مسئولیت اجتماعی شرکت ها، چالش ها 

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار 'گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری رشته حقوق بین الملل عمومی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در دو دهه‌ی اخیر موجی از دعاوی خصوصی در مورد رفتار و فعالیت‌های بنگاه‌های چندملیتی مطرح گردیده است. بسیاری از این دعاوی در کشورهای مادر، مخصوصاً ایالات متحده، انگلستان، استرالیا، و در بعضی موارد هم در محل فعالیت شعبه‌های فرعی در کشورهای میزبان مطرح شده است. در این مقاله سعی شده با تکیه بر ویژگی‌های عملی و پژوهشی موضوع، تعدادی از بهترین دعاوی مطرح شده در سطح ملی، مورد ارزیابی و واکاوی قرار گرفته، چالش‌های مهم پیش روی اقامه‌ی دعوا علیه این بنگاه‌ها شناسایی و سپس راه‌کارهایی برای آن پیشنهاد گردد. ازجمله‌ی این چالش‌ها نظریه‌ی حجاب شرکت‌ها و خرق حجاب شرکت و اختلاف‌ دیدگاه در مورد مبنای مسئولیت مدنی که نظریه‌هایی مثل کنترل و قصور، ترک فعل ثالث، مسئولیت مبتنی بر مراقبت را مطرح می­نمایند، می‌باشد. چالش دیگری که مورد بحث قرار گرفته، نظریه‌ی دادگاه نامناسب است. با تحلیل تعدادی آرای ملی و رویه‌ی قضایی، راه‌کارهایی برای این چالش‌ها ارائه نموده‌ایم. ازجمله‌ی این راه‌کارها این است که کشورهای در حال توسعه، معیارهای خود را در زمینه‌های حقوق کار و محیط زیست و حقوق بشر در ارتباط با بنگاه‌ها ارتقا داده و سیاستی واحد اتخاذ نمایند. راه‌‌کار دیگر توسعه‌ی مکانیسم‌های نظارتی جدی‌تر بر فعالیت‌های بنگاه‌های چندملیتی و دولت‌های  مبداء آن‌هاست که می‌تواند از طریق WTO‌ و سازمان‌های تخصصی UN و سایر روش‌ها توسعه پیدا کند. همین‌طور در مورد مکانیسم‌های اجرایی در سطح ملی نیز تدوین قوانین ضد ارتشاء، قوانین شفاف‌سازی اجباری و اصلاح حقوق سنتی شرکت‌ها و رفع موانع قانونی صلاحیتی برای دادگاه‌های کشورهای در حال توسعه می‌تواند راه‌کارهای مناسبی باشد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Litigation against Multinational Enterprises: Corporate Social Responsibility and its Challenges

نویسندگان [English]

  • mohamad jafar ghanbari jahromi 1
  • Rahim Bagheban 2
1
2
چکیده [English]

Over the last two decades, a wave of private litigation has been raised about the activities and treatment of multinational enterprises. Much of this litigation has been initiated in their home countries, such as the US, UK and Australia; some has occurred in host countries against their subsidiary branches. With an emphasis on the practical and theoretical features, the present article studies and analyses some of the most relevant cases at the national level, identifies the important challenges facing litigation against these enterprises, and proposes some guidelines. Some of these challenges are the doctrine of the corporate veil, the piercing of the corporate veil, different perspectives about the theoretical basis of civil liability (such as control and negligence), third party omission, and the duty of care. Another challenge considered in the present article is the doctrine of forum non-convenience. Having analyzed some national judgments and judicial procedures, some solutions have been offered for these challenges. One solution is that developing countries should develop their own standards by reference to values underlying contemporary labour law, environmental law and human rights and should try to adopt common policies in this regard. Another solution is to develop stricter supervisory mechanisms to monitor the activities of multinational enterprises. Such supervision can be done through WTO and UN specialized organizations. At the national level, enacting anti-bribery laws and laws for compulsory transparency, reforming traditional corporate law and removal of jurisdiction barriers would also be vital. Keywords: Multinational enterprises, Transnational corporations, Litigation, Corporate scial responsibility, Subsidiary branch, Home corporation