دولت حافظ منافع: نمایندگی سیاسی و نمایندگی بشردوستانه

نویسنده

استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین

چکیده

چکیدهیکی از مهم‌ترین دستاوردهای حقوق بین‌الملل زمان صلح  نهاد دولت حافظ منافع است که، با وجود گذشت قرنها از زمان پیدایش و اختیاری بودن تعیین یا پذیرش آن، در قالب دو توافق دوجانبه و یا یک توافق سه جانبه، همچنان، در همان شکل سنتی و یا از طریق دفتر حافظ منافع، بیشترین نقش را در حفاظت از منافع دولت ها و اتباع آنان، در فقد روابط دیپلماتیک یا قطع آن، ایفاء می نماید. طی نیم قرن گذشته، نمایندگی سیاسی، بطور فزاینده‌ای، در چارچوب دفاتر حافظ منافع، که عملاً کارکردی شبیه یک سفارتخانه را دارند، انجام می‌پذیرد و آن اینکه، بخشی از کارکنان دیپلماتیک دولت مورد حمایت در پست هایشان باقی می مانند و، تحت لوای دولت حافظ منافع و به نام آن، فعالیت‌های معمول خویش را در محل سفارت دولت حافظ منافع و یا در داخل اماکن هیات نمایندگی قبلی خود ادامه می‌دهند. بر خلاف نمایندگی سیاسی، نمایندگی بشردوستانه طلوع خیره کننده اما افول نا امیدکننده‌ای داشته است. اوج فعالیت دولت حافظ منافع زمان جنگ به سال‌های نخست جنگ دوم جهانی بر می‌گردد که دولت سوئیس، به تنهایی، حافظ منافع بیش از سی کشور بود. شاید همین اقبال سبب گردید که، بعد از جنگ، تدوین هر چه جامع‌تر قواعد عرفی مربوط به این نهاد، به منظور نظارت بر اجرای اسناد حقوق بشردوستانه و حمایت از طرفین مخاصمه، پیگیری شود. اما، متأسفانه، نه این اقدام و نه، بعدها، اجباری شدن تعهد دولت ها در رابطه با دولت حافظ منافع، مانع از افول روز افزون نمایندگی ژنو در قلمرو حقوق مخاصمات مسلحانه بین المللی نگردید. روندی که، در وضعیت فعلی بین المللی و روابط و مناسبات حاکم بر آن، امید چندانی به حیات مجدد این نمایندگی را نوید نمی‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

......

200
هم چنین، لازم به ذکر است که جمهوری اسلامی ایران، جز در رابطه با دولت های آفریقای جنوبی و
مصر، هرگز آغازگر قطع روابط دیپلماتیک نبوده، در کلیه موارد نیز، پس از قطع روابط، تلاش و اهتمام
قابل توجهی را در جهت استفاده از خدمات دولت حافظ منافع، در صورت امکان در قالب دفتر حافظ
منافع، بکار بسته است.
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 77 دولت حافظ منافع: نمایندگی سیاسی و نمایندگی بشردوستانه
201
خذ Ĥ منابع و م
الف) فارسی
1. ضیایی بیگدلی، محمد رضا، حقوق بین الملل عمومی، چاپ 38 ، تهران، کتابخانه گنج دانش،
.1390
2. دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، سیاستگزاران و رجال سیاسی در روابط خارجی ایران، تهران،
. وزارت امور خارجه -دفتر مطالعات سیاسی و بی نالمللی، 1369
3. علیزاده، حسین، بررسی تحلیلی و توصیفی تاریخ روابط ایران و مصر(دو قدرت
. منطقه ای خاورمیانه)، تهران، مرکز اسناد و خدمات پژوهشی وزارت امور خارجه، 1384
. 4. فلسفی، هدایت الله، حقوق بین الملل معاهدات، تهران، فرهنگ نشر نو، 1379
ب) انگلیسی
5. Akehurst, M., Treaties, Termination, in: R. Bernhardt (ed.), Encyclopedia
of Public International Law, Installment 7, Amsterdam, Elsevier Science
Publishers B. V., 1984.
6. Aldrich, G. H., Compliance with the Law: Problems and Prospects, in:
H. Fox & M. A. Meyer (eds.), Effecting Compliance, Vol. 2, London,
British Institute of International and Comparative Law, 1993.
7. Bernhardt, R, Treaties, in: R. Bernhardt (ed.), Encyclopedia of Public
International Law, Installment 7, Amsterdam, Elsevier Science Publishers
B. V., 1984.
8. Berridge, G. R. & Lloyd, L., The Palgrave Macmillan Dictionary of
Diplomacy, 3rd ed., New York, Palgrave, 2012.
9. Bothe, M., Partsch, K. J. & Solf, W. A. (eds.), New Rules for Victims of
Armed Conflicts: Commentary on the Two 1977 Protocols Additional to
the Geneva Conventions of 1949, 2nd ed., Leiden, Martinus Nijhoff
Publishers, 2013.
10. Denza, E., Diplomatic Law, Commentary on the Vienna Convention on
Diplomatic Relations, 3rd ed., New York, Oxford University Press, 2008.
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 77 دولت حافظ منافع: نمایندگی سیاسی و نمایندگی بشردوستانه
202
11. Draper, G. I. A. D., “The Implementation and Enforcement of the
Geneva Conventions of 1949 and of the Two Additional Protocols of
1978”, 1979, 164-III RCADI 1, PP. 5-54.
12. Fakude, T., Report: The Impact of the South Africa – Iran Relations on
the African Union, Al Jazeera, Al Jazeera Center for Studies, 2016.
13. Fleck, D. (ed.),The Handbook of International Humanitarian Law, 2nd
ed., Oxford, Oxford University Press, 2009.
14. Forsythe, D. P., “Who Guards the Guardians: Third Parties and the
Law of Armed Conflict”, Am. J. Int’l L., 1976, Vol. 70, pp. 41-61.
15. Gabriel, J. M. & Fischer, T., Swiss Foreign Policy, 1945-2002, Hampshire,
Palgrave, Macmillan, 2003.
16. Gasser, H. P., “Scrutiny”, Aust. Y. Int’l L., 1985, Vol. 9, pp.345-358.
17. Green, L. C., The Contemporary Law of Armed Conflict, 2nd ed., New
York, Manchester University Press, 2000.
18. Heinegg, W. H. V. & Epping, V. (eds.), International Humanitarian Law
Facing New Challenges, Berlin, Springer, 2007.
19. Kolb, R., Protecting Powers, in: A. Clapham, P. Gaeta, & M. Sassoli
(eds.), The 1949 Geneva Conventions: A Commentary, Oxford, Oxford
University Press, 2015.
20. Kolb, R. & Hyde, R., An Introduction to the International Law of
Armed Conflicts, Oxford, Hart Publishing, 2008.
21. Kwakwa, E. K., The International Law of Armed Conflict: Personal
and Material Fields of Application, Dordrecht, Kluwer Acadamic
Publishers, 1992.
22. Levie, H. S. , “Prisoners of War and the Protecting Power”, Am. J. Int’l
L., 1961, Vol. 55, pp. 374- 397.
23. Lowe, V., “Diplomatic Law: Protecting Powers”, International &
Comparative Law Quarterly, 1990, Vol. 39. Issue 02, pp. 471- 474.
24. Meron, T., “The Geneva Conventions as Customary Law”, Am. J. Int’l
L., 1987, Vol. 81, pp. 348-370.
25. Newsom, D. D. (ed.), Diplomacy under a Foreign Flag: When Nations
Break Relations, London, Hurst & Company, 1990.
26. O’ Keefe, R.,The Protection of Cultural Property in Armed Conflict,
Cambridge, Cambridge University Press, 2006.
27. Pictet, J. S. (ed.), The Geneva Conventions of 12 August 1949:
Commentary 1, Geneva, ICRC, 1952.
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 77 دولت حافظ منافع: نمایندگی سیاسی و نمایندگی بشردوستانه
203
28. ------ (ed.), The Geneva Conventions of 12 August 1949: Commentary 2,
Geneva, ICRC, 1958.
29. Pocar, F., “To What Extent Is Protocol 1 Customary International
Law? International Law Studies, 2002, Vol. 78, pp. 337-351.
https://www.usnwc.edu/getattachment/71feb041-f08d-4e4a-ac23-
7c161c4d26ab/30--To-What-Extent-Is-Protocol-I-Customary-
Interna.aspx.
30. Probst, R. R. , Good Offices in the Light of Swiss International Practice
and Experience, Dordrecht, Martinus Nijhoff Publishers, 1989.
31. Raub, G., Protecting Power, in: R. Bernhardt (ed.), Encyclopedia of
Public International Law, Installment 9, Amsterdam, Elsevier Science
Publishers B. V., 1986.
32. Sandoz, Y., Swinarski, C. & Zimmermann, B., Commentary on the
Additional Protocols of 8 June 1977 to the Geneva Conventions of 12
August 1949, Geneva, ICRC, 1987.
33. Siordet, F., The Geneva Conventions of 1949: The Question of Scrutiny,
Geneva, ICRC, 1953.
34. Trachsler, D., Representing Foreign Interests: Rebirth of a Swiss
Tradition? Zurich, Center for Security Studies (CSS), 2012.
35. www.asriran.com/fa/news/140901> .2017/01/13.
36. www.daftar.org/far/forms_far.asp?formcat=vitalrecords&lang=Far>.2
017/01/13.
37. www.eda.admin.ch/eda/en/home/foreign-policy/human.
rights/peace/protective-power-mandates.html>.2017/01/13.
38. www.internationallaw.blogfa.com/post-408.aspx>.2017/01/13.
39. www.ottawa.mfa.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=120&pageid=6554>.2
017/01/13.
40. www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/the-canadian-caperfeature>.
2017/01/13.
41. Wylie, N., Protecting Powers in a Changing World. 2006,
mercury.ethz.ch/serviceengine/Files/ISN/111760/.../en/Politorbis+40_
CH1.pdf.
42. ----- , Barbed Wire Diplomacy: Britain, Germany, and the Politics of
Prisoners of War, 1939-1945, 2010, Oxford, Oxford University Press.
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 77 دولت حافظ منافع: نمایندگی سیاسی و نمایندگی بشردوستانه
204
43. Zeyaee Beegdeli, Mohammad Reza (1390), Public International Law, 38th
ed., Tehran, Ganje Danesh Library.
44. Office of Political and International Studies (1369), Policy Makers and
Political Dignitaries in Iran’s Foreign Relations, Tehran, Foreign Ministry,
Office of Political and International Studies.
45. Alizadeh, Hussein (1384), An Analytic and Descriptive Study on the
History of the Relations of Iran and Egypt (Two Regional Power in the
Middle East), Tehran, Center of Documents and Research Services of Iran’s
Foreign Ministry.
46. Falsafi, Hedayatollah (1379), Law of International Treaties, Tehran, Culture
of Modern Publication.