لیسانس نرم افزارهای اپن سورس و حقوق رقابت:تعاملات و تعارضات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

نرم‌افزارهای اپن‌سورس نرم‌افزارهایی هستند که مالک آن‌ها کدهای منبع نرم‌افزار را در دسترس همگان قرار داده و به موجب لیسانسی خاص اجازه استفاده، اصلاح، کپی و توزیع نرم‌افزار را به کلیه افراد اعطا می‌نماید. به عبارتی مالک اپن‌سورس از حقوق انحصاری که قوانین مالکیت فکری به او اعطا نموده به نحو محدود اعراض کرده و بهره‌برداری از حقوق مذکور را برای همگان آزاد می‌نماید. نسبت نرم‌افزارهای اپن‌سورس با حقوق رقابت از این واقعیت ناشی می‌شود که از یک سو شأن و فلسفه نرم‌افزارهای اپن‌‌سورس و هدف مالکان آن مقابله با هر نوع انحصار در علم نرم‌افزاری توصیف می‌شود؛ و از سوی دیگر شأن ذاتی حقوق رقابت نیز مخالفت با هر نوع انحصار زیان‌بار و سوء‌استفاده از موقعیت برتر در بازار بوده، و بر همین اساس ممکن است این‌طور تصور شود که اساساً لیسانس نرم‌افزارهای اپن‌سورس و حقوق رقابت کاملاً هماهنگ با یکدیگر بوده و در نتیجه رویه‌های معمول در صدور لیسانس‌های مذکور و شروط همراه آن‌ها هیچ‌گاه ضد رقابتی تلقی نخواهد شد. در حالی که این تحقیق نشان می‌دهد که اولاً این تصور اولیه نادرست بوده و ثانیاً برخی شروط و رویه‌ها می‌توانند در عمل در تعارض با حقوق رقابت قرار گیرند. از جمله مهم‌ترین شرایط لیسانس‌های اپن‌سورس که مظنون به ضد رقابتی می‌باشند می‌توان از شرط توزیع بدون رویالتی، شرط کپی‌لفتی،شرط حق اختراع متقابل، شرط بازاعطای اصلاحات و همچنین سوءاستفاده از وضعیت مسلط اقتصادی نام برد. بر همین اساس، بر شورای رقابت در ایران نیز لازم است با دقتو وسواس به ابعاد رقابتی این نوع لیسانس‌های در حال رواج در ایران توجه خاصی نموده و شروط ضد رقابتی شدن آن‌ها را پیشاپیش تعیین نماید.

عنوان مقاله [English]

Open Source Computer Programmes andCompetition Law: Harmonizations and ConflictsOpen source software refers to any computer program whose source code ismade available to anyone for use or modification or copy and distribution. Inother word, the open source owner waives restrictively his monopolies givenby IP law and license the public to use. Relation between Open-sourcesoftware and competition law derives from the fact that the philosophy ofopen-source

چکیده [English]

Open Source Computer Programmes andCompetition Law: Harmonizations and ConflictsOpen source software refers to any computer program whose source code ismade available to anyone for use or modification or copy and distribution. Inother word, the open source owner waives restrictively his monopolies givenby IP law and license the public to use. Relation between Open-sourcesoftware and competition law derives from the fact that the philosophy ofopen-source software is to oppose to any kind of monopoly in the softwaremarket in one hand and the main purpose of competition law is to controlany monopoly and to prohibit abuse of dominant position in another hand.Thus, both of them seem prime faci against monopoly and thereupon it maybe assumed that they are completely compatible with each other andtherefore no open-source term shall be treated as anti-competitive. Thisresearch, showing that this initial perception does not seem correct, clarifiesthat open source licenses in some circumstances can be anti-competitive. Forthis purpose, royalty-free or copy left terms or patent retaliation clause areparticularly discussed and it is shown that they might be suspected to be anticompetitive.Thus, it is necessary that the Iranian Council for Competitionconsiders this kind of licenses and determines their anti-competitiveprovisions in advance.Keywords: Open Source Software, Open Source License, Competition Law,Free Royalty Clause, Copy Left Clause, Abuse of Domain Position