جایگاه رهن دین در سرمایه گذاری و تامین منابع مالی با نگاهی اجمالی به رهن دین در صنعت نفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری حقوق نفت و گاز دانشگاه تهران

2 گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و عاوم سیاسی، دانشگاه تهران

چکیده

امروزه روابط تجاری پیچیده بین المللی مقتضیاتی به همراه خود دارد که برای داشتن اقتصادی پویا هر نظام حقوقی باید بتواند با انعطاف پذیری کافی اجازه ورود مفاهیم جدید را بدهد. یکی از این مفاهیمی که امروزه در قراردادهای بین المللی تامین منابع مالی پدیرفته شده است، به وثیقه گذاردن درآمدهای آتی پروژه هاست که در حقوق ما ذیل مفهوم "رهن دین" جای می گیرد. با توجه به ممنوعیت رهن دین در قانون مدنی، این سوال مطرح می شود که آیا نظام حقوقی ما تاب پذیرش "رهن دین" را دارد؟ به بیان دیگر آیا می توان دین را متعلق حق عینی قرارداد؟
امروزه با توجه به حجم سرمایه گذاری ها و پیچیدگی های روابط، در بازارهای داخلی و خارجی، انتظار می رود که رهن، محدود به "عین" نبوده و مطالبات تایید شده، یا حساب های دریافتنی (Receivables) را نیز شامل گردد. اقتضای بازارهای پیشرفته امروزی این است که به نحوی مطمئن و منطبق با مقتضیات موجود به صاحب سرمایه اطمینان داده شود که سرمایه وی بازگشت خواهد یافت. مبالغ عظیم این سرمایه ها به گونه ای است که مانند سابق وثایق ملکی و یا به شکل عین معین، دیگر جوابگوی این روابط تجاری نیست. به همین دلیل است که نظام های حقوقی پویا، امروزه به انعطاف پذیر نمودن نظام سنتی رهن در قوانین خود می پردازند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Pledging Receivables as Collateral in Finance Facility Agreements With Particular emphasis on Finance Facility Agreements in Petroleum Industry

نویسندگان [English]

  • zahra goudarzi 1
  • Mahmoud Bagheri 2
1 ph.dof law,Universityof Tehran
2 Assistant Professor, Department of Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran.
چکیده [English]

Todays complicated international business relationships has requirements that need to be supported by national legal systems. Therefore, to have an active developed economy, countries attempt to make their legal systems flexible enough to support new requirement of modern industries. One of these new requirements is taking receivables as collateral to secure finance facility agreements. Under our mortgage law, taking receivables as security is categorized as intangible collateral which is prohibited based on Civil Code. Now, this question is raised that whether our legal system is ready to recognize intangible collaterals?
Since today the international investments and trades are increased, it is expected that legal systems recognize receivables as collateral. This can be a secure mechanisms for ensuring investors that their investments will be returned. It seems that in today's international trads there is no room for traditional securities such as mortgaging tangebels. It is because the merit of transactions is diferent and the requiered investments are huge, thus, traditional securities can not cover such transactions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • “Intangible Collateral”
  • “Collateral”
  • “Right Over Ascertained Objects”
  • “Receivables”
  • “Finance Facility Agreement in Petroleum Industry”

مراجع

  1. الف) منابع فارسی

    کتاب‌

    1. رهبر شمس کار، صدیقه، رتبه‌بندی مشتریان چالشی فراروی بانک‌ها، اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی، ویرایش 1389.
    2. کشتکار، مریم، رویکرد و نظارت مبتنی بر ریسک برای پیشگیری از پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم، اداره مبارزه با پول‌شویی بانک مرکزی، اردیبهشت‌ماه 1393.
    3. تجلی، سید آیت‌الله، مدیریت ریسک پول‌شویی (با تأکید بر بانک‌ها و مؤسسات مالی)، انتشارات تسنیم نگار، چاپ اول، پاییز 1389.
    4. خانعلی پور واجارگاه، سکینه، پیشگیری فنی از جرم، نشر میزان، چاپ اول، بهار 1390.

    مقاله

    1. صبوری دیلمی، محمدحسن؛ شفیعی، سعیده، پیامدهای پول‌شویی و راهکارهای پیکار با آن در ایران، اطلاعات سیاسی‌ـ اقتصادی، خرداد و تیر 1388، شمارۀ 261 و 262.
    2. زندی نیا، ابوالفضل (پرویز)، اعتبار سنجی در آمریکا و اروپا، تازه‌های اقتصاد، بهار 1386، شمارۀ 115.
    3. جلیلی، محمد، سامانۀ اعتبارسنجی مشتریان بانکی و بیمه‌ای مطالعه موردی: تجربۀ شرکت مشاورۀ رتبه‌بندی اعتباری ایران، پول و اقتصاد، دورۀ 2، تابستان 1389، شمارۀ 4.
    4.  پورسلیمی، مجتبی؛ کیخا، مهدی؛ سلمانی قرائی، کامران، مدلی نوین برای برآورد حجم پول‌های کثیف در اقتصاد ایران (کاربرد روش‌های عددی و مسئله معکوس در اقتصاد)، دو فصلنامۀ اقتصاد پولی، مالی (دانش و توسعۀ سابق) دورۀ جدید، سال بیست و سوم، بهار و تابستان 1395، شمارۀ 11.

    پایان‌نامه‌

    1. نجات زادگان، مجید، «بایسته‌های مقابله با پول‌شویی در بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی ایران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، 1395.
    2. انواری، ابراهیم؛ زراءنژاد، منصور؛ بابعالی، وحید، «برآورد حجم پول‌های کثیف در ایران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، 1393.

     

    جزوه

    11. نجفی ابرند آبادی، علی حسین، «تقریرات درس جرم شناسی، (پیشگیری)»، گردآوری: مهدی سید زاده، تنظیم: شهرام ابراهیمی، دورۀ کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، مجتمع آموزش عالی قم،1382-1381.

    قوانین

    1. قانون پولی و بانکی کشور مصوب 1351.
    2. پیوست بخشنامۀ شمارۀ مب/1548 مورخ 19/4/1386 بانک مرکزی، مجموعه رهنمودهایی برای مدیریت مؤثر ریسک اعتباری.
    3. قانون تسهیل اعطای تسهیلات و کاهش هزینه‌های طرح و تسریع در اجرای طرح‌های تولیدی و افزایش منابع مالی و کارایی بانک‌ها مصوب 5/4/1386.
    4. قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب 17/2/1387.
    5. آیین‌نامۀ نظام سنجش اعتبار مصوب 22/12/1386.
    6. قانون برنامۀ پنجم توسعه مصوب 15/10/1389.
    7. قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم مصوب 13/11/1394.
    8. سیاست‌های پولی، اعتباری و نظارتی نظام بانکی کشور مصوب 20/10/1390 شورای پول و اعتبار.
    9. ضوابط سیاستی - نظارتی شبکۀ بانکی کشور در سال 1388.
    10. پیوست بخشنامۀ شمارۀ مب/1548 مورخ 19/4/1386 بانک مرکزی، مجموعه رهنمودهایی برای مدیریت مؤثر ریسک اعتباری.
    11. اساسنامۀ نمونۀ بانک‌های تجاری غیردولتی مصوب یک هزار و یک‌صد و هفتاد و سومین جلسۀ شورای پول و اعتبار مورخ 13/12/1392 ابلاغی به‌موجب بخشنامۀ شمارۀ 377538/92 مورخ 22/12/1392 بانک مرکزی.
    12. بند 6 مادۀ 1 دستورالعمل چگونگی شناسایی مشتریان مؤسسات اعتباری، مصوب 23/5/1387 کمیسیون اعتباری بانک مرکزی و بند 11 مادۀ 1 دستورالعمل چگونگی شناسایی مشتریان ایرانی مؤسسات اعتباری، مصوب هشتمین جلسه شورای عالی مبارزه با پول‌شویی مورخ 20/11/1389.
    13. آیین‌نامۀ اجرایی قانون مبارزه با پول‌شویی، مصوب 14/9/1388.
    14. دستورالعمل نحوۀ مراقبت از اشخاص مظنون در مؤسسات اعتباری، مصوب هشتمین جلسۀ شورای عالی مبارزه با پول‌شویی مورخ 20/11/1389.
    15. دستورالعمل شناسایی معاملات مشکوک و شیوۀ گزارش‌دهی، مصوب هشتمین جلسۀ شورای عالی مبارزه با پول‌شویی مورخ 20/11/1389.
    16. دستورالعمل الزامات ناظر بر حاکمیت شرکتی در مؤسسات اعتباری غیردولتی، مصوب دویست و سی و یکمین جلسۀ شورای پول و اعتبار مورخ 12/2/1396.

    سایت‌های فارسی

    28. http://irancreditscoring.com

    29. http://www.irancreditbureau.com

    30. http://www.memacs.com

    31. http://mirabcreditscoring.ir/rotbeh/untitled.php

    ب) منابع انگلیسی

    32. The National Money Laundering Strategy for 1999, The US Department of the Treasury / The US Department of Justice, Sep 1999.

    33. Yang, Lui, (2001) “New Issues In Credit Scoring Applications”, George-August,University Gottingen, Institute For Wirtschafts informatics.

    سایت‌های انگلیسی

    34. http://www.fincen.gov/financial_institutions/msb/materials/far/prevention_guide.html

    منابع انگلیسی دارای ترجمۀ فارسی

    35. صدقی، حسین، اصول 29 گانه برای نظارت بانکی مؤثر، ادارۀ مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی، (ترجمه اصول 29 گانه برای نظارت بانکی مؤثر از انتشارات کمیته نظارت بر بانک‌داری بال، سپتامبر 2012) پاییز 1393، ص 78.

    36. مهجوریان قمی، فاطمه، مدیریت مؤثر ریسک‌‌های مرتبط با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم، ادارۀ مبارزه با پول‌شویی بانک مرکزی، (ترجمه مدیریت موثر ریسک های مرتبط با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم، از انتشارات کمیته نظارت بانکی بال، ژانویه 2014)، اردیبهشت 1393.

    37. بی‌نام، ارزیابی ریسک‌های جهانی در دورۀ 2020 -2010، دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، فروردین ماه 1391، شمارۀ مسلسل 12335.

    38. ارجمند نژاد، عبدالمهدی، مدیریت یکپارچه ریسک شناسایی مشتری، ادارۀ مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی، (ترجمۀ مدیریت یکپارچه ریسک شناسایی مشتری، نظرات پیشنهادی کمیتۀ نظارت بر بانکداری بانک تسویۀ بین‌المللی، اکتبر 2004)، اسفند 1383.

    39. گسن، ریمون، جرم‌شناسی کاربردی، ترجمۀ مهدی کی نیا، تهران: انتشارات علامه طباطبائی، 1370.

فصلنامه تحقیقات حقوقی
دوره 20، شماره 80
بهمن 1396
صفحه 43-64

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 04 دی 1396
  • تاریخ پذیرش: 09 خرداد 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار