دیدگاه اخلاقی – التزامی یا دیدگاه ابزاری در حقوق قرارداد: یک تحلیل اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه خوارزمی

2 دانشیار عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

تحلیل اقتصادی حقوق، عموماً با نگاهی دستوری و هنجاری، به حقوق چنانچه باید باشد می‌نگرد. بدین وصف که باید‌ها را برای جامعه تعریف و قواعد حقوقی را جهت نیل به آنها هدایت می‌کند. یکی از شاخه‌های حقوق که به صورت برجسته زمینة مساعدی برای اعمال تحلیل اقتصادی در آن وجود دارد، نهاد قرارداد است.
در حقوق قرارداد، دیدگاه ابزاری – مبتنی بر تحلیل هنجاری- قرارداد را به مثابة ابزاری جهت تحقق کارآیی اقتصادی می‌نگرد. در نقطه مقابل، دیدگاه اخلاقی، قرارداد را صرفاً یک التزام اخلاقی به یک عهد به شمار می‌آورد، لذا اجرای یک قرارداد به لحاظ جنبه‌های اخلاقی موجود در آن وظیفة طرفین قرارداد است. سؤال اساسی آن است که کدام یک از این دو دیدگاه با قواعد حقوق قرارداد سازگاری بیشتری دارد؟
انتخاب هریک از این دو دیدگاه می‌تواند منشاء اثرات متفاوتی در حصول اهداف قراردادی گردد. چنانچه حقوق قرارداد، به عنوان یک ابزار سیاست اجتماعی در تقابل با اصل اخلاقی وفای به عهد تلقی گردد، وصف صحیح‌تری از آن ارائه شده است. همچنین بیان دلایل کاربردی دیدگاه ابزاری باعث غلبه و ترجیح آن بر دیدگاه اخلاقی خواهد گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Moral-Promise Approach or Instrumental Approach in Contract Law: An Economic Analysis

نویسندگان [English]

  • Alireza Imani 1
  • Mohammad Roshan 2
1 Kharazmi University
2 Associate Professor at Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Economic analysis of law generally observes the law, as what it must be, from a prescriptive and normative viewpoint. That is to say, it defines the musts for the society and guides the legal rules in order to achieve them. One of the law branches, which distinctively has an appropriate ground for economic analysis, is the substance of contract.
In Contract Law, the instrumental approach – based on normative analysis – considers the contract as an instrument for realization of economic efficiency. On the opposite point, the moral approach considers the contract solely as a moral obligation to fulfil a promise. Therefore, in respect of moral aspects implied by it, implementation of a contract is a duty for the contract parties. An essential question is that which of these approaches is in more conformity with the rules of the Contract Law?
Picking either of these approaches may make different effects on attainment of contractual goals. By considering the Contract Law as an instrument of social policy, as opposed to pacta sunt servanda, as a moral principle, a more appropriate description of it can be presented. In addition, stating the functional grounds of instrumental approach will show its prevalence and preference over the moral approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic analysis of law
  • Moral approach
  • Instrumental approach
  • Fault
  • Contract remedies

مراجع

الف( منابع فارسی
کتاب
0 .انصاری، مهدی، تحلیل اقتصادی حقوق قراردادها، تهران: جاودانه، جنگل، چاپ دوم، 0121.
5 .تفرشی، محمد عیسی، مباحیی تحلیلی از حقوق شرکتهای تجاری، جلد 0 ،انتشارات
دانشگاه تربیت مدرس، چاپ اول، 0148.
1.کاتوزیان، ناصر، الزامهای خارج از قرارداد: ضمان قهری، انتشارات دانشرگاه تهرران،
چاپ اول، 0140 .
0 .کاتوزیان، ناصر، فلسفۀ حقوق، جلد 0 ،شرکت سهام انتشار، چاپ پنجم، 0188 .
0 .کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد 5 ،شرکت سهامی انتشار، چاپ پنجم، 0142.
مقاله
6 .ابدالی، مهرزاد، جایگاه اخالق در تحلیل اقتصادی حقوق، مجله نامه مفید، شرماره 85 ،
 .056 -010 صص، 0182
4 .رضائی استخروییه، مصطفی و افالطون اسفندیاری مهنری، تحلیل اقتصادی معامله و آثار
آن بر ضمانت اجراهای اجرای اجباری، فسخ و مسئولیت قاراردادی، فصرلنامه
مجلس و راهبرد، بهار 0120 ،شماره 80 ،صص 581 -100.
ب( منابع انگلیسی
Books
8. Birmingham, R, L., (1970) ‘Breach of contract, damage measure and
economic efficiency’, 24 Rutgers L R, 273.
9. Buckley, F, H, (2005). ‘Just Exchange: A Theory of Contract’, London:
Routledge.
10. Coase, R, H., (2013) ‘The problem of social cost’, 56, The Journal of
Law and Economics.
11. Devlin, Lord, (1965) ‘The Enforcement of Morals’, Oxford University
Press.
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 94 دیدگاه اخالقی- التزامی یا دیدگاه ابزاری در حقوق قرارداد...
80
Kimel, D, (2010), ‘The morality of contract and moral culpability in
breach’, king’s LJ 213.
12. Fried, Charles, (1981), ‘Contract as Promise’, Cambridge MA: Harvard
University press.
13. Holmes, Oliver Wendell, (1997), ‘The path of the law’, 110, Harvard
Law Review.
14. Hogg, Martin, (2011) ‘Promise and Contract Law: Comparative
Perspectives’, Cambridge University Press.
15. Menetrez, Frank, (2000), ‘Consequentialism, promissory obligation and
the theory of efficient breach’ 47 UCLA Law Review. 859.
16. Morgan, Jonathan, (2013) ‘Contract Law Minimalism, A Formalist
Restatement of Commercial Law’, Cambridge University press.
17. Raz, J., (1982) Book review: ‘Promise in Morality and Law’, 95 Harvard
LR 916.
18. Ronnegard, David, (2006), ‘Corporate Moral Agency and the Role of the
Corporation in society’, Durham, NC: Lulu.
19. Shiffrin, S. V, (2007), ‘The divergence of contract and promise’, 120
Harvard LR.
20. Smith, S, A, (2004), ‘Contract Theory’, Oxford: Clarendon press.
21. Smith, L, D, (2005), ‘Understanding specific performance’, in Cohen
and Mc Kendrick (eds), Comparative Remedies for Breach of Contract,
Oxford: Hart Publishing.
22. Treitel, G, H, (1987), ’Fault in common law of contract’, Oxford
University press.
23. Waddams, Stephen, (2011), ‘Principle and Policy in Contract Law:
Competing or Complementary Concepts?’ Cambridge University Press.
24. Wilkinson-Ryan, Tess (2010), ‘Do liquidated damages encourage
breach? A psychological experiment’, 108 Michigan, Law Review.
Articles
25. Bar-Glii, Oran and Ben-shahar, Omri, (2009) “An Information Theory of
Willful breach” 107 Michigan law review.
26. Friedman, Daniel, (1989) “The efficient breach fallacy”, 18 The Journal
of legal studies pp.1-24.
27. Gava, John, (2006) “Can contract law be justified on economic
grounds?” 25, University of Queensland Law Journal, 253-269.
28. Gordley, James, (2002), “The moral foundation of private law”, 47
American Journal of Jurisprudence1

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 دی 1396
  • تاریخ بازنگری: 17 بهمن 1396
  • تاریخ پذیرش: 07 اسفند 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار