تأثیر حاکمیت اراده در صلاحیت بین‌المللی دادگاه‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش اموخته کارشناسی ارشد،گروه حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه فردوسی مشهد(نویسنده مسئول)

چکیده

امروزه توافق بر انتخاب دادگاه به عنوان یکی از شروط رایج در قراردادهای تجاری بین‌المللی اهمیت ویژه‌ای دارد. با این حال به دلیل عدم موضع‌گیری برخی نظام‌های حقوقی در مورد اعتبار چنین شرطی چالش‌ها و ابهاماتی در این خصوص مشاهده می‌شود. یکی از مهمترین ابهامات در این خصوص تعارض اینگونه توافقات با اصل حاکمیت دولتها و همچنین مفهوم نظم عمومی است. این نوشتار ضمن تبیین مفهوم توافق بر انتخاب دادگاه و همچنین بررسی برخی کنوانسیون‌ها و مقررات کشورها به این نتیجه می‌رسد که نه تنها توافق بر انتخاب دادگاه به پشتوانه اصل حاکمیت اراده قابل پذیرش است بلکه با تغییر مبنای فلسفی قواعد صلاحیت بین‌المللی دادگاه این توافق خدشه‌ای بر حاکمیت دولتها نیز وارد نمی‌سازد. همچنین در همه موارد موضوع صلاحیت بین‌المللی دادگاهها مرتبط با نظم عمومی نبوده که توافق برخلاف آن، غیرمعتبر تلقی شود. رویکرد برخی نظام‌‎های حقوقی و اسناد بین‌المللی مرتبط با این موضوع نیز این نتیجه را تأیید می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Effect of Party Autonomy in Extra Territorial Jurisdiction

نویسندگان [English]

  • mohammedmjed kabry 1
  • Azam Ansari 2
1 Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad
2 Assistant Professor, Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Nowadays, particular importance attaches to the choice of court agreement as a common clause in international commercial contracts. Nevertheless, for not taking point regarding the validity of such clauses in some legal systems, there are some challenges and ambiguities about it. One of most important problems is the conflict such agreements with sovereignty of state principle and concept of public policy. This essay with surveying the concept of choice of court agreement and also studying some related conventions and regulations shows this agreement is acceptable based on the party autonomy principle. Also by changing the philosophic basis of extra territorial jurisdiction’s rules, jurisdiction agreement doesn’t hurt sovereignty of states. The extra territorial jurisdiction rules is not related to public policy in all cases to say the jurisdiction agreement against them is invalid. The approach of some legal systems such as European Union and international instruments support the view of essay.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jurisdiction Agreement
  • Party Autonomy
  • International Dispute
  • Public Policy
  • Competent Court
 
 
فهرست منابع
 
منابع فارسی
الف) کتب
1. ارفع‌نیا، بهشید، حقوق بین‌الملل خصوصی - تعارض قوانین و تعارض دادگاه‌ها، جلد دوم، تهران: انتشارات کتابخانه ملی ایران، 1383.
2. پیری، فرهاد، حقوق تجارت بین‌المللی در رویه قضایی ایران، تهران: انتشارات جاودانه، جنگل، 1395.
3. تقی‌زاده انصاری، مصطفی، حقوق اتحادیه اروپا، تهران: انتشارات جنگل، جاودانه، 1387.
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد سوم، تهران: انتشارات کتابخانه گنج دانش، 1386
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات کتابخانه گنج دانش، 1388.
6. شاه حیدری‌پور، محمدعلی، آیین دادرسی مدنی- صلاحیت دادگاه‌ها- مطالعه حقوق ایران و تطبیق با حقوق انگلستان، تهران: انتشارات آداک، 1391.
7. شایگان، اسماعیل، شرط صلاحیت قضایی در حقوق بین‌المللی خصوصی، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1397.
8. شیروی، عبدالحسین، حقوق تطبیقی، ویراست دوم، تهران: انتشارات سمت، 1394.
9. صفایی، سیدحسین، مباحثی از حقوق بین‌الملل خصوصی، تهران: انتشارات میزان، 1374.
10. صفایی، سیدحسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی، ج دوم، تهران: نشرمیزان، 1389.
11. کاتبرت، مایک، حقوق اتحادیه‌ی اروپا، ترجمه اخلاقی، بهروز؛ اشتیاق، وحید؛ پرویزیان، پرویز، تهران: انتشارات موسسه‌ی مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1380.
12. کوپنول-لافورس، ماریل، حقوق بین‌الملل خصوصی، مترجم: مهدی حدادی، قم: مجتمع آموزش عالی قم، 1379.
ب) مقالات
13. مقصودی، رضا، توافق بر دادگاه صالح در قراردادهای بین‌المللی: توجیه و نقد رویه قضایی، فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی، شماره 11، 1394.
14. نجفی، حمیدرضا، گزارش نشست نقد رأی: اعتبار توافق راجع به محکمه صالح در قراردادهای بین‌المللی، نقد رأی دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران، فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی، دوره 2، 1392.
 
منابع عربی
الف) کتب
15. الروبی، محمد، دور الارادة فی تحدید الاختصاص القضائی الدولی، القاهرة: منشورات دارالنهضة العربیة، 2008.
16. حداد، حفیظة، القانون الدولی الخاص، الجزء الاول، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیة، 2002.
17. خالد، هشام، قواعد الاختصاص القضائی الدولی و تعلقها بالنظام العام، الاسکندریة: منشورات منشأة المعارف، 2000.
18. سلامة، احمدعبدالکریم، فقه المرافعات المدنیة الدولیة، القاهرة: منشورات دارالنهضة العربیة، 2000.
19. صادق، هشام، تنازع الاختصاص القضائی الدولی. الاسکندریة: منشورات منشأة المعارف، 1972.
20. صادق، هشام، مدی حق القضاء المصری فی التخلی عن اختصاصه فی المنازعات المدنیة و التجاریة، 2014. قابل دسترسی در: http://cutt.us/uYLIm، تاریخ آخرین بازدید: 1 شهریور 97.
21. عبدالعال، عکاشة، الاجراءات.المدنیة و التجاریة الدولیة فی دوله الامارات العربیة المتحدة، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیة، 2000.
22. عبدالله، عزالدین، القانون الدولی الخاص، الجزء الثانی، القاهرة: منشورات الهیئة العامة للکتاب، 1986.
23. محمدخلیل، خالد عبدالفتاح، تعاظم دور الارادة فی القانون الدولی الخاص، القاهرة: منشورات دارالنهضة العربیة، 2014.
24. منزلاوی، صالح جاد، الاختصاص القضائی بالمنازعات الخاصة الدولیة و الاعتراف و التنفیذ الدولی للاحکام الاجنبیة، القاهرة: منشورات دارالجامعة الجدیدة، 2008.
 
انگلیسی
الف) کتب
25. Briggs, A, Civil Jurisdiction and Judgments, (6thed), New York: Routledge, 2015.
26. Garner, B. A(chief editor), Black's Law Dictionary, (9th ed), US: Thomson West, 2009.
27. Heinze, C, Cheshire, North and Fawcett: Private International Law, Paul Torremans(editor), (15thed), Oxford, Oxford University Press, 2017.
28. Tang, Z. S, Jurisdiction and Arbitration Agreements in International Commercial Law (1sted), New York, Routledge, 2014.
 
 
ب) مقالات
29. Delaygua, Q. F, “Changes to jurisdiction based on exclusive jurisdiction agreements under the Brussels I Regulation Recast”. Journal of Private International Law. No.3, Vol. 11, 2015.
ج) پایان‌نامه
30. Ogunranti, Akinwum Olawuyi, The Scope of Party Autonomy in International Commercial Contracts: A New Dawn? Master thesis of Laws at Dalhousie University Halifax, Nova Scotia, 2017, Available at: http://cutt.us/VjgCE, last visited: 2018, August 15.