از ماوروماتیس در فلسطین تا جزایر مارشال: تاملی در تحول مفهوم اختلاف در رویه قضایی دیوان بین‌المللی دادگستری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق بین الملل دانشگاه خوارزمی

چکیده

در آرای صادره دیوان بین المللی دادگستری درتاریخ 5 اکتبر 2016 در دعوای دولت جزایر مارشال علیه کشورهای دارای تسلیحات هسته‌ای، دیوان با این استدلال که طبق رویه پیشین "اختلاف زمانی موجودیت می‌یابد که براساس ادله، اثبات گردد که خوانده از "مخالفت آشکار" خواهان با دیدگاه‌هایش آگاه بوده یا نمی‌توانسته آگاه نباشد»، تا حدی که به دعوای جزایر مارشال علیه انگلستان مربوط می شود، نتیجه گرفت که ادلۀ ارایه شده توسط جزایر مارشال در خصوص اختلاف نظر میان طرفین، این نکته را تایید نمی کند که انگلستان از اتهام نقض تعهدات از سوی وی آگاه بوده یا نمی توانسته آگاه نباشد، لذا اولین ایراد صلاحیتی مطروحه توسط انگلستان قابل قبول است و دیوان به موجب بند 2 مادۀ 36 اساسنامۀ خود، فاقد صلاحیت است. این اولین بار است که دیوان صراحتا از "معیار آگاهی" خوانده از وجود اختلاف سخن به میان می آورد و آنرا مبنای بررسی ایراد صلاحیتی مربوط به وجود اختلاف قلمداد می کند. دو سوال مهم مطرح می شود: یک، آیا این رویکرد با رویه قضایی مستقر دیوان هماهنگ است؟ قضات اقلیت در نظرات جداگانه خود به این سوال پاسخ منفی داده و آنرا ابداعی خطرناک تلقی کرده اند. اما به نظر می رسد که واقعیت غیر ازین باشد، چرا که رگه هایی از این رویکرد به وضوح در آرائ اخیر دیوان به چشم می خورند. دوم، آیا این معیار با ملزومات اصل "اجرای مطلوب عدالت" سازگار است. نگارنده این سطور در این قسمت با قضات مخالف همنواست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

From Mavromatis in Palestine to Marshall Islands: A Brief Study on the Evolution of the Concept of Dispute in the Jurisprudence of the ICJ

نویسنده [English]

  • HADI AZARI
faculty of Law, Kharazmi University
چکیده [English]

in the three judgments rendered by the ICJ on 5 October 2016 in cases between the Marshall Islands and the nine States possessing nuclear weapons, the ICJ arguing that " a dispute exists when it is demonstrated, on the basis of the evidence, that the respondent was aware, or could not have been unaware, that its views were “positively opposed” by the applicant", concluded that it cannot be said, based on the evidences presented to him, that the United Kingdom was aware, or could not have been unaware, that the Marshall Islands was making an allegation that the it was in breach of its obligations. Therefore the Court concluded that the first preliminary objection made by the United Kingdom must be upheld and, consequently, the Court does not have jurisdiction under Article 36, paragraph 2, of its Statute. This is the first time that the Court has expressly mentioned the "criterion of awareness" and examines in its light the defendant's objection. The question is whether this approach in line with the case-law of the Court? The judges of Minority respond negatively, and consider it a dangerous innovation. We cannot share this point of view since a similar approach has been adopted by the Court in these recent decisions. However, it is not sure that this approach would be consistent with the principal of the sound administration of Justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ICJ
  • Dispute
  • Marshall Islands's Cases
  • Criteria of Awareness
  • sound administration of justice
Doctrine
 
J. Robert, « la bonne administration de la justice »,  AJDA, 1995 p. 117.
J.G. Merrills, International Dispute Settlement, 2e éd., 1993, p. 1. Italiques sont dans loriginal.
J-M Collin, " La bombe juridique des îles Marshall contre les puissances nucléaires", Le Monde Diplomatique, 16 juin 2016 ; Jean-Marie Collin et Catherine Maia, « Dans le Pacifique, David se bat contre les Goliath nucléaires », www.huffingtonpost.fr, 30 juin 2014.
Ph. WECKEL, « Les arrêts décevants rendus par la CIJ dans les affaires opposant les Îles Marshall aux puissances nucléaires », Sentinelle droit international public, Bulletin 489 du 16.10.2016.
R. Kolb, La Cour Internationale de Justice, Pedone, 2013, p. 322
Vocabulaire juridique, G. Cornu (dir.), 1er édition 1987, P.U.F,  pp. 112-113.
T. M. Ndiaye, “la recevabilité devant les jurisdictions internationals”, in Tafsir Malick Ndiaye,Rüdiger Wolfrum (ed), Law of the Sea, Environmental Law, and Settlement of Disputes: Liber Amicorum judge Thomas A. Mensah, Martinus Nijhof publishers, 2007, p. 255
 
Jurisprudence
Application de la convention pour la prévention et la répression du crime de génocide (Croatie c. Serbie), exceptions préliminaires, arrêt, C.I.J. Recueil 2008, p. 28, par. 85.
Activités armées sur le territoire du Congo (nouvelle requête : 2002) (République démocratique du Congo c. Rwanda), compétence et recevabilité, arrêt, C.I.J. Recueil 2006, p. 40, par. 90 ;
Activités militaires et paramilitaires au Nicaragua et contre celui-ci (Nicaragua c. Etats-Unis d’Amérique), C.I.J. Recueil 1984, p. 428-429, par. 83.
Application de la convention internationale sur l’élimination de toutes les formes de discrimination raciale (Géorgie c. Fédération de Russie), exceptions préliminaires, arrêt, C.I.J. Recueil 2011 (I), p. 99, par. 61, p. 109-110, par. 87, p. 117, par. 104.
Application de la convention pour la prévention et la répression du crime de génocide (Bosnie-Herzégovine c. Yougoslavie), exceptions préliminaires, arrêt, C.I.J. Recueil 1996 (II), p. 613, par. 26.
Application de la convention pour la prévention et la répression du crime de génocide (Bosnie-Herzégovine c. Serbie-et-Monténégro), C.I.J. Recueil 1996 (II), p. 613, par. 26 ;
Cameroun septentrional (Cameroun c. Royaume-Uni), C.I.J. Recueil 1963, p. 28,
 Certains biens (Liechtenstein c. Allemagne), exceptions préliminaires, arrêt, C.I.J. Recueil 2005, p. 18, par. 24.
Certains intérêts allemands en Haute-Silésie polonaise, C.P.J.I. série A, no 6, p. 13.
Concession Mavrommatis en Palestine, C.P.J.I.  série A, n°2, p. 11.
Déclaration du juge Gaja jointe à l’arrêt du 5 octobre 2016,  p. 1.
Différend frontalier C.I.J. Recueil 1992, para 326, Timor oriental (Portugal c. Australie), C.I.J. Recueil 1995, p. 100.
Essais nucléaires (Australie c. France), arrêt, C. 1. J. Recueil 1974, p. 272, par. 59.
Haute-Silésie polonaise, C.P.J.I. série A n° 6, p. 14.
Interprétation des traités de paix, C.I.J. Recueil 1950, p. 74.
Licéité de l’emploi de la force (Serbie-et-Monténégro c. Belgique), exceptions préliminaires, arrêt, C.I.J. Recueil 2004, p. 327, par. 126.
Opinion dissidente commune de M. le juge Owada, président, et de MM. les juges Simma et Abraham, Mme la juge Donoghue et M. le juge ad hoc Gaja, para. 3.
Opinion dissidente du vice-président jointe à l’arrêt du 5 octobre 2016, para 24.
opinion individuelle du juge Abraham, para 25.
Opinion individuelle du juge Owada jointe à l’arrêt du 5 octobre 2016, para 11.
Opinion individuelle du Président Owada, para. 11
Plaidoirie de prosper Weil, en l'affaire du Différend frontalier terrestre, insulaire et maritime (El Salvador/Honduras; Nicaragua (intervenant)), C 4/CR 91/5, p. 15.
Plates-formes pétrolières (République islamique d'Iran c. Etats-Unis d'Amérique), exception préliminaire, arrêt, C.I. J. Recueil 1996, p. 810, para 16
Questions concernant l'obligation de poursuivre ou d'extrader (Belgique c. Sénégal), fond, arrêt du 20 juillet 2012, para 54.
Questions d'interprétation et d'application de la convention de Montréal de 1971 résultant de l'incident aérien de Lockerbie ( Jamahiriya arabe libyenne c. Royaume-Uni), exceptions préliminaires, arrêt, C.I.J. Recueil 1998, para. 22.
Sud- Ouest africain, exceptions préliminaires, arrêt, C. I. J. Recueil 1962, p. 319, 328,
Sud-Ouest africain (Ethiopie c. Afrique du Sud ; Libéria c. Afrique du Sud), exceptions préliminaires, arrêt, C.I.J. Recueil 1962, p. 74.
Sud-Ouest africain (Ethiopie c. Afrique du Sud ; Libéria c. Afrique du Sud), exceptions préliminaires, arrêt, C.I.J. Recueil 1962 ; opinion dissidente de M. le juge Morelli, p. 567, para. 2.
Sud-Ouest africain, C.I.J. Recueil 1962, p. 328
Timor oriental (Portugal c. Australie), arrêt, C.I.J. Recueil 1995, p. 100, par. 22;
Violations alléguées de droits souverains et d’espaces maritimes dans la mer des Caraïbes (Nicaragua c. Colombie), exceptions préliminaires, arrêt du 17 mars 2016, par. 73 ;