تاثیر شروط حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات در سلب حق اقامه‌ی دعوی در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

روش‌های غیرقضایی حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات، به‌طور خاص مصالحه و میانجیگری، جایگاه مهمی در نظام‌های حقوقی جهان یافته است. اما تأثیری که این شروط بر حق اقامه‌ی دعوی دارد، در رویه‌ی قضایی فرانسه، برای چند دهه منشأ اختلاف نظر بوده است. موضع رویه‌ی قضایی این کشور در این مورد، از نفی هرگونه اثر برای این شروط تا قائل شدن به اعتبار مطلق این شروط در نوسان بوده است. در نهایت، دیوان کشور فرانسه، در سال 2003، درج شروط مصالحه یا میانجیگری را در قرارداد موضوع دعوی، مانع طرح مستقیم دعوی تلقی نموده و ضمانت اجرای عدم رعایت آن را صدور قرار عدم استماع دعوی اعلام کرد. اما با صدور این رأی؛ اختلاف نظر در مورد آثار این شروط پایان نیافت، چراکه همچنان این پرسش مطرح بود که آیا این شروط مانع طرح دعوای طاری نیز می‌شود یا خیر؟ به‌موجب رأیی که دیوان کشور فرانسه در سال 2017 صادر نمود، این ضمانت اجرا به دعوای اصلی منحصر شد. درنتیجه اقامه‌ی دعاوی طاری بدون رعایت شروط مذکور، قابل پذیرش تلقی گردید. از آنجا که رویه‌ی قضایی ایران نیز در مواجهه با این شروط و به‌طور خاص، تکلیف دادگاه در فرض اقامه‌ی دعوی بدون اجرای این شروط، مواضع متفاوتی اتخاذ نموده است، مطالعه‌ی ماهیت و آثار این شروط، اهمیتی انکارناپذیر در حقوق ایران یافته است. با توجه به این مراتب در این مقاله، تأثیر شروط حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات بر دعوای اصلی و دعاوی طاری جداگانه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effect of Amiabe Resolution of Disputes’ Clauses on Right of Litigation in Iranian and French Law

نویسنده [English]

  • Reza shokoohizadeh
Assistant Professor in Faculty of Law and Political Sciences of University of Tehran
چکیده [English]

Nowadays the stipulation of clauses of amiable resolution of disputes, especially mediation and conciliation clauses is a growing trend around the World. But in the French Jurisprudence, the effect of these clauses on right of litigation was unclear for decades. The position of French Jurisprudence in this respect was on change; sometimes it denies any effect for these clauses, then it recognizes the absolute validity for them. Finally in 2003 French Supreme Court recognize the stipulation of these clauses as the obstacle of action and declare the non-acceptance adjudication as the sanction of non-fulfillment of these clauses. Although this decision offered cleare guidance in respect of effect of these clauses, it did not definitely resolve the problem. The controversies continued on the effectivity of these clauses on the incident actions. In accordance to a judgment issued in 2017 by the abovementioned Court, the effect of these clauses is limited to principal actions. Consequently, bring the incident actions in court without the fulfillment of these clauses is no longer limited. Taking into account the fact that Iranian Jurisprudence also hesitates in respect of the effects of these clauses, especially where one of the contracting parties bring the case without the fulfillment of these clauses, the study of nature and effects of these clauses in Iranian Law is necessary. In this Article the effect of these clauses on principal and incident litigations would be studied separately.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Conciliation"
  • "mediation"
  • "right of litigation"

مراجع

  1. فهرست منابع

    1. امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، جلد 1، تهران، کتابخانۀ اسلامیه، 1378
    2. پژوهشگاه قوۀ قضائیه، مجموعه آرای قضایی دادگاه تجدیدنظر استان تهران (حقوقی) اسفند 1391، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه، 1393.
    3. پژوهشگاه قوۀ قضائیه، مجموعه آرای قضایی دادگاه تجدیدنظر استان تهران (حقوقی) تیر-مرداد-شهریور 1392، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه، 1394.
    4. پژوهشگاه قوۀ قضائیه، مجموعه آرای قضایی دادگاه تجدیدنظر استان تهران (حقوقی) مهر-آبان-آذر 1392، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه، 1394.
    5. پژوهشگاه قوۀ قضائیه، مجموعه آرای قضایی دادگاه تجدیدنظر استان تهران (حقوقی) فروردین، اردیبهشت، خرداد 1393، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه، 1396.
    6. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، ج 3، تهران، دراک، 1384.
    7. کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوت شده در امور مدنی، نشر دادگستر تهران، 1376

     

    ب: منابع فرانسه

    1)   کتب

    1. Callé, P., et Dargent, L., Code de procédure Civile, Paris, Dalloz, 2017.
    2. Chainais, C., La protection juridictionnelle provisoire dans le procès civil en droits français et italien, Dalloz, préf. S. Guinchard, 2007.
    3. Guinchard, S. et Chainais, C. et Ferrand, F., Procédure civile: Droit interne et droit de l’Union européen, 32e éd. Dalloz, Paris, 2014.
    4. Guinchard, Serge, Chainais, Cécil et al., Droit processuel, Droits fondamentaux du procès, 8e éd., Paris, Dalloz, 2015.
    5. Oppetit, B., Théorie de l’arbitrage, PUF, Paris, 1998.
    6. Terré, F. et Simler, P. et Lequette, Y., Les obligations, Dalloz, Paris, 2005.
    7. Vincent, J. et Guinchard, S., procédure civil, Dalloz, Paris, 2001.
    8. Vizioz, H., Etudes de procédure, Dalloz, Paris, 2011.

     

     

    2) مقالات

    1. Ancel, P., ‘Force obligatoire et contenu oblligationnel du contrat’, RTD. civ., 1999, pp. 669-771.
    2. Ancel, P. et Cottin, M., ‘L’efficacité procédurale des clauses de conciliation ou de médiation’, Recueil Dalloz, 2003, pp. 1386-1391.
    3. Block, G., «La sanction attachée au non-respect d’une clause de conciliation ou de médiation obligatoire», Mélanges R. Martin, Bruylant et LGDJ, 2004, pp.64-73.
    4. Cadiet, L., ‘Liberté des conventions et clauses relatives au règlement des litiges’, Dalloz, Petites affiches, 5 mai 2000, pp. 1-13.
    5. Deharo, G., ‘L’efficacité économique de la clause de médiation’, LPA, 26 oct. 2011, pp. 1-6.
    6. Grignon, D., ‘L’obligation de ne pas agir en justice’, Mélanges Ch. Mouly, Litec, 1998, t. 2, pp. 115-133.
    7. Huchet, G., «La clause de médiation et le traitement de l’urgence», LPA 30 oct. 2008, pp. 1-6.
    8. Jarrosson, C., ‘Note sous cass. 2e éd. civ., 6 juill. 2000’, REV. arb. 2001, p. 749.
    9. Jorgen Peterson, M. E., ‘La mise en œuvre des ADR dans les grands contrats’, Gaz. Pal., 14-15 nov. 2001, Les cahiers de l’arbitrage, p. 42-47.
    10. Kebir, M., 2017, ‘Clause de médiation préalable: inapplication au demandes reconventionnelles’, Dalloz. Actualité, 2 juin 2017, pp. 1-5.
    11. Kebir, M., 2014, ‘Nullité pour vice de forme : caractérisation du grief’, Dalloz. Actualité, 4 décembre 2014, pp. 1-4.
    12. Lagarde, X., ‘L’efficacité des clauses de conciliation ou de médiation’, Rev. arb., 2000, pp. 377-390.
    13. Lagarde, X., ‘Transaction et ordre public’, D., 2000, Chron, pp. 209-220.
    14. Mestre, J. et Fages B., ‘Conciliation au plus haut en faveur… des clauses de conciliation’, 2003, RTD, pp. 294-295.

     

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 فروردین 1397
  • تاریخ بازنگری: 13 آبان 1397
  • تاریخ پذیرش: 30 آذر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار