پیمان جهانی محیط زیست؛ از قوام نیافتگی منابع تا توسعه‌ی هنجارهای زیست محیطی ملل متحد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم از مهر ماه ۱۳۹۰( گروه حقوق عمومی و بین الملل)

2 دانشگاه قم

چکیده

تصویب قطعنامه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل متحد تحت عنوان «به سوی پیمان جهانی محیط زیست» در مه 2018، آغاز تحول مهمی است که در حوزه‌ی حقوق بین‌الملل محیط زیست درحال رخ دادن است. مقاله‌ی حاضر درصدد است با رویکرد توصیفی- تحلیلی، ضرورت تاکید بر الزام‌آوری اصول و هنجارهای زیست محیطی و همچنین چرایی تدوین کنوانسیون ساختاری زیست محیطی در مقابل انبوهی از معاهدات زیست محیطی را بررسی نموده و رویکرد حقوق بشری پیمان را با توجه به رویه‌ی جدید دیوان بین‌المللی دادگستری در محض‌نگری به مقوله‌ی محیط زیست تحلیل نماید. این مقاله در پایان نتیجه می‌گیرد که انجام اصلاحات در بعد هنجاری ضروری بوده و تصویب پیمان گامی موثر در این راستا توصیف می‌گردد. همچنین تدوین کنوانسیون ساختاری الزام‌آور ضرورتی انکارناپذیر است که هرچند بر خلاف رویه‌ی معمول یعنی نخست بیان قواعد اصلی و اساسی در قالب کنوانسیون‌های ساختاری و سپس شکل‌گیری مقررات مختلف ذیل آن، روندی معکوس را طی کرده و قواعد اساسی و پایه، پس از شکل‌گیری هنجارهای مختلف در حال معرفی شدن است، اما انجام آن اجتناب ناپذیر می‌نماید. رویکرد انسان محوری سند نیز تاکیدی است بر در هم تنیدگی حقوق محیط زیست و حقوق بشر که منافاتی با رویه‌ی اخیر دیوان ندارد که بر اساس آن به مقوله‌ی محیط زیست (فی نفسه) توجهی خاص شده و مفهوم خسارات محض زیست محیطی جایگزین خساراتی شده است که با محوریت انسان موضوعیت می‌یابند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Global Pact for the Environment; From Underdevelopment of Resources to the Development of United Nations environmental Norms

نویسندگان [English]

  • Ali mashhadi 1
  • vahid kosari 2
1 University of Qom
2 university of Qom
چکیده [English]

The adoption of a resolution of the UN General Assembly entitled "Towards a Global Pact for the Environment” in May 2018 marks the start of an important development that is taking place in the field of international environmental law. The present article seeks to investigate the following with a descriptive-analytical approach: The need to emphasize the imperative of environmental principles and norms; reasons for drafting an ecological framework and umbrella convention and analysis of the human rights approach to the treaty in light of the new procedure of the International Court of Justice. This article concludes that UN environmental reform is essential, and the adoption of the pact is an effective step in this regard. The establishment of a general and binding convention is indispensable. Finally, the anthropocentric approach of the document also emphasizes the interweaving of environmental rights and human rights that is not in contradiction with recent precedents of the International Court of Justice in its special approach to the environment per se.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Global Pact for the Environment
  • Environmental normative reform
  • International environmental law
  • Environmental Gaps

مراجع

1)     منابع فارسی
الف- کتب
1-     بادام فیروز، جلیل و دیگران، چالش­ها و مدیریت منابع آب در ایران، انتشارات فرهنگ مانا، 1397.
2-     روش، کاترین، بایسته­های حقوق محیط زیست، ترجمه­ی علی مشهدی، حسن خسروشاهای و زینب یوسفی، انتشارات خرسندی، 1391، ص. 40.
3-     گوندلینگ، لوتار و دیگران، حقوق محیط زیست، ترجمه­ی محمدحسن حبیبی، انتشارات دانشگاه تهران، 1381، ج 2.
4-     نبی بیدهندی، غلامرضا و دیگران، مفاهیم و پیامدهای تغییر آب و هوا با مروری بر ملاحظات پروتکل کیوتو، انتشارات دانشگاه تهران، 1386.
ب-مقالات، پایان نامه­ها و رسالات
5-     ببران، صدیقه، «اصلاح ساختار سازمان ملل متحد در زمینه­ی محیط زیست»، فصلنامه­ی راهبرد، شماره­ی 41، پاییز 1385.
6-     جوادی، علیرضا، سیدعباس پورهاشمی و شیرین شیرازیان، «ظرفیت هاو محدودیت های توسعه و تدوین حقوق بین الملل محیط زیست )با رویکردی انتقادی(»،علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره بیستم، شماره یک، بهار 97.
7-     سیمبر، رضا، «سازمان­های غیردولتی و نفوذ آن­ها در جامعه­ی جهانی»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 148-147، آذر و دی 1378.
8-     ضیایی، سید یاسر، «جایگاه تعهدات زیست محیطی در حقوق بین الملل سرمایه گذاری»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال پانزدهم، شماره 42، بهار 1393.
9-     عبدالله تابار، فروغ، «ارزیابی اصول حقوق بین­الملل محیط زیست در ارتباط با توسعه­ی پایدار»، پایان نامه­ی کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر مهین سبحانی، دانشکده­ی حقوق دانشگاه گیلان، شهریور 1394.
10-            فلسفی، هدایت­اله، «حق صلح و منزلت انسانی، تاملاتی در مفاهیم قاعده­ی حقوقی، ارزش اخلاقی و بشریت»، مجله حقوقی ریاست جمهوری، شماره 26 و 27، 1381-1380.
11-            کدخدایی، عباسعلی و امیر مقامی، «پیامدهای خوانش دستورگرایانه از حقوق بین­الملل»، مجله­ی حقوقی بین­المللی، شماره 59، پاییز و زمستان 1397.
12-            مافی، همایون و علی بذار، «عوامل احتمالی تجزیه­ی حقوق بین­الملل با تاکید بر گزارش سال 2006 کمیسیون حقوق بین­الملل»، فصلنامه پژوهش­های روابط بین­الملل، دوره 1، شماره 18، زمستان 1394.
13-            مشهدی، علی و اسماعیل کشاورز، «تاملی بر مبانی فلسفی حق بر محیط زیست سالم»، دوفصلنامه­ی علمی-پژوهشی پژوهشنامه­ی حقوق اسلامی، سال سیزدهم، شماره­ی 2 (پیاپی 36)، پاییز و زمستان 1391.
14-            مشهدی، علی، «اساسی سازی حق بر محیط زیست در حقوق ایران و فرانسه»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره­ی 5، شماره­ی 2، پاییز و زمستان 1393.
15-            مشهدی، علی، «دولت و محیط زیست: از رویکردهای بدون دولت تا رویکردهای مشارکتی»، فصلنامه­ی دولت­پژوهی، مجله­ی دانشکده­ی حقوق و علوم سیاسی، سال دوم، شماره­ی 8، زمستان 1395.
16-            مولایی، یوسف، «نسل سوم حقوق بشر و حق به محیط زیست سالم»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 37، شماره 4، زمستان 1386.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 تیر 1398
  • تاریخ بازنگری: 06 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 13 اسفند 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار