خشونت جنسیِ علیه زنان در نظام تقنینیِ ایران و افغانستان؛ از به ستوه‌آوری جنسی تا تجاوز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استادیار دانشگاه خوارزمی

3 دانشجوی دکتری حقوق جزا وجرم شناسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

خشونت جنسی علیه زنان، یکی از گونه‌های خشونت‌ است که به‌رغمِ داشتن آثار زیان‌بار جسمی و روانی شدید، بنا به دلایل مختلف همچنان، شایع، دارای رقم سیاه بالا و نیازمندِ توجه به و حمایت از بزه‌دیدگان این عرصه است. ایران و افغانستان از جمله کشورهایی هستند که در سال‌های اخیر در راستای جرم‌انگاریِ اقسامِ خشونت علیه زنان و نیز خشونت جنسی با طرح لوایح مختلف مانند لایحه «صیانت، کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» در ایران یا تصویب و بازبینی قوانین موجود در افغانستان مانند «قانون منع خشونت علیه زنان 1388»، «قانون منع اذیت و آزار زنان و اطفال» و مقررات مرتبط دیگر، گام‌هایی برداشته‌اند. ویژگی‌های مشترک دو کشور از جمله وجود موارد متعدّد خشونت علیه زنان، به‌ویژه در افغانستان، مذهب و برخی چارچوب‌های فرهنگی مشترک و نیز نوآوری‌های مقررات قوانین افغانستان در این عرصه که حتّی، می‌تواند برای نظام حقوقی ایران نیز الگوی قانون‌گذاری باشد، سبب شده است تا نگارندگان نوشتار حاضر، خشونت جنسی، بایسته‌های مفهوم‌شناسی، گونه‌شناسی و سازوکارهای قانونی حمایت از آن را به‌ویژه با تأکید بر قوانین و مقررات اخیر، به شیوه تحلیلی و تطبیقی و با بیان نقاط قوت و چالش‌ها مورد بحث قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Sexual Violence Against Women in Iran and Afghanistan Legal System: From Sexual Harassment to Rape

نویسندگان [English]

  • sodabeh rezvani 1
  • Aazam Mahdavipoor 2
  • Abdolmatin Monib 3
2 assistant professor of kharazmi university
3 PhD student of kharazmi university
چکیده [English]

Violence against women is an ancient and rather widespread phenomenon in all societies. More than the high rate of different sorts of physical, mental, sexual and economic violence against women, the crucial issues which demand women's support are the black figure of violence, the necessity of family member's support and violated women's treatment in order to prevent its repetition. Nowadays, regardless of the need or no need for social-based intervention, various attempts have been made to protect women at the risk of domestic violence or violated ones, by governmental organizations and NGOs. Designing "safe house" is a sample for protection. The fundamental role of safe houses in the protection of these women by presenting long and short- terms supports has not already been under the spotlight of scholars. Hence, the authors in this paper firstly have discussed the background and the features of safe houses in the countries such as Canada, USA, etc. In the second step, different responsible people in the governmental and non-governmental safe houses in the city of Tehran have been interviewed and their safety instructions are analyzed. The third step is to consider the supportive characteristics of these houses and their challenges such as the lack of physical space and the professional staff, low budget, etc. The findings emphasize the importance of safe houses in Iran, enhancing their situation by means of inclusive education, public awareness and all parts of the society's supports to present qualified programs in legal, psychological, medical, etc. aspects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • violence
  • rape
  • victime
  1. ابوالحسنی، سلامه، خشونت خانگی- بررسی حقوقی- جرم­شناختی اسناد بین­المللی، نشر میزان، 1396.
  2. احمدی، کامیل، طنین سکوت، پژوهشی جامع در باب ازدواج  زودهنگام  کودکان در ایران، نشر شیرازه، 1396.
  3. اردبیلی، محمدعلی،  سقط جنین در بارداری ناشی از زنای به عنف، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 39، بهار و تابستان 1383.
  4. اسدی، محمد، مرتاضی، احمد، خشونت کلامی خانگی علیه زنان و راهکارهای قانونی برخورد با آن، پژوهش­نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرنگی، سال هشتم، شماره دوم، تابستان 1396
  5. امامی، مسعود، رعایت عدالت در تعدد زوجات، کاوشی نو در فقه اسلامی، سال بیستم، شمارۀ چهارم، زمستان 1392
  6. آقایی، مهدی، رسیدگی به جرایم منافی عفت (با رویکرد کاربردی)، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، چاپ دوم، 1397
  7. آموزگار، بازمحمد، نگاهی به مصادیق خشونت علیه زنان در افغانستان (در روشنایی قانون منع خشونت علیه زنان و قانون منع آزار و اذیت زنان و اطفال)، زمستان 1395
  8. پاک­نهاد، امیر، تحلیل حقوقی- جرم­شناختی مزاحمت جنسی، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال چهارم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1392.
  9. جمعی از نویسندگان، شرح کد جزا، جلد سوم، نشر بنیاد آسیا، خزان 1398، ص 416.

10. چمپیون، آر، دیوید، به ستوه­آوری جنسی، ترجمه علی افراسیابی در: نجفی ابرندآبادی، (زیرنظر)، دانشنامه بزه­دیده شناسی و پیش­گیری از جرم، جلد دوم، چاپ نخست، 1393

11. حاجی­ده آبادی و دیگران، احمد، بررسی مبنای ضرر در جرم انگاری تجاوز جنسی با زویکردی به فقه امامیه، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال چهارم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1392

12. رشیدی، ساناز، تحلیل جرم شناختی آزار جنسی زنان در نهادهای عدالت کیفری، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس ، 1396، صص 19 و 20.

13. رضوانی، سودابه و غنی­زاده بافقی، مریم، خانه­های امن به مثابۀ درمانگاه زنان خشونت­دیدۀ خانگی، مجله حقوقی دادگستری، دورۀ 83، شماره 106، تابستان 1398

14. رضوانی، سودابه، مفهوم خطرناکی در گسترۀ علوم جنایی، انتشارات میزان، 1396.

15. السان، مصطفی، جرم­شناسی خشونت جنسی علیه زنان، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پنج، شماره 21

16. شکری، رضا و قادر، سیروس، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، نشر مهار، 1383

17. غلامی، حسین، برزگر، مهری، پیش­ینی خشونت علیه زنان و راهکارهای اتخاذی  بر مبنای آن، مجله آموزه­های حقوق کیفری، شماره 14، پاییز و زمستان 1396

18. فرجی­ها، محّمد، آذری، هاجر، حمایت از کیفری از زنان قربانی تجاوز به عنف در حقوق ایران، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 40

19. قدسی، ابراهیم و قدمی عزیزآباد، مصیب، تأملی نوین پیرامون حق مقابله با خشونت جنسی علیه زنان (بر مبنای نظام حقوقی - قضایی ایران)، پژوهش­نامه حقوق بشری،  پاییز 1398.

20. گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، 1394

21. گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، 1395

22. لئا، ای. دیگل، تجاوز جنسی، ترجمه: پاک­نهاد، امیر در: نجفی ابرندآبادی، علی­حسین (زیرنظر)، دانشنامه بزه­دیده­شناسی و پیشگیری از جرم، جلد دوم، انتشارات میزان، زمستان 1393

23. محمّدخانی، پروانه، رابطه خشونت جنسی و نگرش­های زناشویی و همراهی انواع خشونت در روابط  زناشویی، مجله روان­پزشکی و روان­شناسی ایران، سال شانزدهم، شماره 3، پاییز 1389

24. میرکمالی، علیرضا، مبانی فقهی- حقوقی جرم­انگاری تجاوز زناشویی، مجله خانواده­پژوهی، سال سیزدهم، شماره 51، پاییز 1396

25. میرمحمدصادقی، حسین، جزای اختصاصی، جرایم علیه اشخاص، نشر میزان، 1392، ص 575.

26. نوبهار، رحیم و ام­البنین، حسینی، قاعده لزوم معاشرت به معروف، مجله خانواده­پژوهی در روابط زن و شوهر، سال یازدهم، شماره 41، بهار 1394.

27. یونیسف،1380، ازدواج زودهنگام: کودک همسران موجود در: https://unisef-irc.org/publications/291

 

  1. Afghanistan Human Development Report 2007.

29.Marisa Silvestri and Crowther- Dowdy, Chris, Gender and Crime, Sage Publication, Ltd; Second edition (April 21, 2016)

30. Myhill, A. and Allen, J. (2002a) Rape and Sexual Assault of Women: Findings from the British Crime Survey, Findings

  1. Silence is violence, End the Abuse of Afghanistan, Human rights, United Nation Assistance Mission in Afghanistan, Kabul, Office of the United Nation High Commissioner for human Rights Geneva, July 2008
  2. World Health Organization. , World report on violence and health (Geneva: World Health Organization, 2002), 149.
  3. https://www.eeoc.gov/laws/types/sexual_harassment.com.

34. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com.