هنجارهای حقوقی / فقهی کرونایی؛ مبانی مشروعیت هنجارها و خاستگاه قانونی هنجارسازان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

چکیده
کشورها معمولاً از قبل برای مواجهه با بحران، تدابیری اندیشیده و با استفاده از تجربه بحران های مألوف گذشته ستاد یا سازمانی کارآمد برای مدیریت بحران ایجاد کرده اند. در ایران آخرین بار در تاریخ 7/5/1398، قانون مدیریت بحران مورد بازنگری قرار گرفت و به تصویب رسید. اما در ماجرای بحران کرونا، از ظرفیت این قانون استفاده نشد و نهاد جدیدی به پشتوانه مصوبه شورای عالی امنیت ملی تاسیس شد که علاوه بر هماهنگی اجرایی بین دستگاههای مختلف حکومتی، به اقتضای ضرورت، مداخلات تقنینی هم کرده و بدون طی فرآیندهای قانون اساسی، قوانین و مقررات را تقیید، تخصیص و یا تعلیق کرده است. آن چه که به ستاد ملّی کرونا مشروعیت بخشیده و هنجارسازی های این ستاد را موجّه و مشروع کرده است، عمدتاً عنصر «ضرورت و اضطرار» است . ضرورت، اضطرار، عسر و حرج و سایر عناوین ثانوی و برخی قواعد حاکم دیگر مثل قاعده لاضرر، قواعد ثانویه ای هستند که باعث انعطاف پذیری و انطباق پذیری نظام های حقوقی با شرایط جدید و مستحدث می شوند. مدیریت کرونا این درس مهم را داشت که اثبات کرد - علیرغم ارزشمندی اصل تفکیک قوا و فایده مندی تکثّر آراء - وحدت دولت و یکپارچگی حکومت برای اداره کشور، یک ضرورت است.
در عین حال نگارنده معتقد است نهادها، روندها و فرآیندهای قانون اساسی جز در موارد خیلی ضروری و حیاتی، نباید نقض شوند و حتی الامکان باید از ظرفیت های قانونی کشور استفاده شود.
کلید واژه: کرونا، بحران، ضرروت، قواعد ثانوی

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Legal basis of Corona Norms In law and Islamic jurisprudence

نویسنده [English]

  • Hossein Simaee Sarraf
دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی
چکیده [English]

Abstract
Countries usually think of ways to deal with crisis before it happens and create an efficient organization to manage crisis. In Iran, Crisis Management Law was last revised and adopted at July29, 2019. However, the capacity of this law was not used in the case of corona crisis and a new entity was established with the approval ofthe Supreme National Security Council. While executively coordinating different government agencies, this entity has made legislative interventions and restricted, specified or suspended laws and regulationswhere appropriate. It is mainly "necessity and urgency" through which National Corona Headquarters has been legitimized and its normalizations have been justified. Necessity, urgency, distress and constriction and other secondary rules and some governing rules such as principle of no harm are secondary rules that make legal systems flexible and adapt them to new and emerging conditions. Corona management, had the important lesson that state unity and government integrity are necessary for administering the country - despite the valuable principle of separation of powers and useful plurality of comments.
However, the author believes that the Constitutional institution, procedures and processes should not be violated, except in very important and vital cases and if possible, the legal capacity of our country should be used

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crisis
  • Corona Virus
  • Necessity
  • Secondary rules
فهرست منابع:
1.            خویی سید ابوالقاسم، مصباح الاصول،  ج 2، (قاعده لاضرر).
2.            خویی سید ابوالقاسم، موسوعه الامام خوئی، ج 14.
3.            سبزوارى، سید عبد الأعلى، مهذّب الأحکام، 30 جلد، مؤسسه المنار، قم - ایران، چهارم، 1413 ه‍ ق.
4.            سیستانی، سید علی، توضیح المسایل، مساله 1079.
5.            فروغی و همکاران، نحوه احراز مسولیت کیفری در بیماری های واگیردار، فصلنامه حقوق پزشکی، ش 35، سال 1394.
6.            یزدی سیدکاظم، العروه الوثقی، مبحث شرایط الوضو.
7.            H.L.A., Hart (1961), The Concept of law, Op Cit., London, New York
8.            قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (با علامت اختصاری ق.ا.)
9.            قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور.
10.          قانون مجازات اسلامی (با علامت اختصاری ق.م.ا.).
11.          قانون مدنی (با علامت اختصاری ق.م.).
12.          مصوبات ستاد ملی کرونا.